Paradox in Tilburg is een serie begonnen in samenwerking met Bibliotheek Midden-Brabant waarbij literatuur en jazz synergetisch worden gebracht in een avondvoorstelling. De primeur van deze unieke mix is voor Wil Boesten, met zijn roman Grond en de jonge jazzhonden Teus Nobel (trompet), Reinier Baas (gitaar) en Alexander van Popta (piano) op donderdag 17 december.

Boesten is geboren in ’62 in Schinnen, Zuid-Limburg. Hij is opgeleid als leraar Nederlands, is schrijver en daarnaast werkzaam als vertaler Duits. In 2007 debuteerde hij met de roman Spiltijd. Zijn nieuwe roman Grond kwam afgelopen zomer uit en handelt over de jazz trompettist Lucas Lels, die in april 2010 strandt op het vliegveld van New York door de uitbarsting van de IJslandse vulkaan Eyjafjallajökull. Het thema gaat over rouw, muziek, onzekerheid en de lijn van de ondermijnende kracht van onzekerheid. Datgene wat hoofdpersoon Lucas overkomt en veel mensen overkomt, het blijven wegstoppen van op zich niet grote problemen, het voor je uit blijven hollen totdat je een keer tot stilstand wordt gedwongen, dat wat met Lucas gebeurt als hij strandt in een vertrekhal in New York en hij een telefoontje krijgt uit Maastricht vanwege het overlijden van zijn oom Louis. Dat is ook het eerste fragment dat de auteur voordraagt, gevolgd door een melancholisch beginnende improvisatie door Teus Nobel, waarbij Reinier Baas en Alexander van Popta invallen en het geheel energieker en krachtiger wordt en uiteindelijk eindigt met een sober en prachtig klankspel op piano. Het stuk is gebaseerd op het nummer Eyjafjallajökull van Baas, op zijn album More Sociale Relevant Jazzmusic.

Volgende fragmenten uit Grond worden door Boesten gepassioneerd voor gedragen en worden telkens afgewisseld met passende, sferische en bespiegelende improvisaties door Nobel, Baas en van Popta. Fragmenten over Lucas zijn achtergrond, de fanfare in het Limburgse heuvelland en hoe hij in aanraking kwam met jazz. De improvisaties sluiten mooi aan op het verhaal.

Wil Boesten kwam in contact met Teus Nobel in 2013, toen zijn roman waaraan hij in 2010 begon te schrijven, al aardig in de steigers stond. Hij volgde Nobel gedurende concerten, repetities en had gesprekken met hem, Reinier Baas en andere artiesten. Het doel van die gesprekken was de jazz in zijn boek zo veel als mogelijk echte jazz te laten zijn, zonder dat Nobel model werd voor de personage Lucas in zijn boek. Want dat is nog eerder het alter-ego van Wil Boesten zelf, die zelf opgroeide met de fanfare, nu weer trompet speelt en een jazzgitaar kocht om zijn passie op te pakken. Boesten is sinds een jaar of 15 gegrepen door de jazz, naast zijn liefde voor klassieke componisten als Bach, Monteverdi, Mahler en Ravel.

De jazz is niet alleen onderwerp in zijn boek, maar de structuur is ook als jazz. Boesten hierover: ‘Deze jazzroman heeft zelf ook een jazz-constructie, de beelden en scenes zijn heel snel en syncopisch gemonteerd, motieven worden hernomen, soms doorontwikkeld, dan weer voortijdig losgelaten. Mijn doel is de lezer werkelijk het gevoel van Lucas binnen te brengen, zodat hij in het voorlaatste hoofdstuk kan voelen wat híj voelt, daar op dat podium, zonder dat ik dat vertel en uitleg. Er moet voor een lezer altijd iets te raden blijven’.

Het slot van de voordrachten uit Grond wordt muzikaal bespiegeld door een improvisatie op het nummer Fear Of Flying waarvan het openingsmotief door Boesten zelf in de roman is opgetekend en dat verder is uitgewerkt door Teus Nobel. Een prachtige compositie die Nobel op virtuoze wijze ten gehore brengt, met veel gevoel voor de context van het verhaal, waarin de muziek weerspiegelt.

Het was niet alleen de primeur voor de reeks paraBIEBop, die Paradox organiseert om jazz en literatuur in voorstellingen te laten samensmelten, maar ook de primeur van de samenwerking tussen Teus Nobel en Reinier Baas. Ze kenden elkaar wel,  Teus Nobel en Alexander van Popta hadden samen gespeeld om een interview met Boesten in Rotterdam muzikaal op te luisteren. Dat beviel zó goed dat het idee ontstond om er een programma omheen te bouwen met alleen voordracht en muziek waar Reinier zich bijvoegde. Een samenwerking die prachtig tot uitdrukking kwam met mooie improvisaties die bijdroegen aan de verbeelding bij de voordrachten met citaten uit het boek Grond. Een succesvolle start voor het initiatief paraBIEBop. De volgende uitvoering in deze reeks is op 16 maart met Remco Campert en Benjamin Herman.

Wil Boesten is met het zelfde trio met Nobel, Baas en van Popta nog te zien en te horen op zondagmiddag 1 mei in DJS Dordrecht. De roman Grond is een aanrader en te kopen of te bestellen in alle boekhandels. Ook is het boek online te bestellen bij uitgeverij Atlas Contact.