Op een bijzondere plek in het Westland brachten de Portugese zanger / componist João Farinha en zijn uit drie musici bestaande groep Fado ao Centro de fado uit Coimbra op schitterende wijze tot leven. Namelijk op het landgoed Op Hodenpijl in Schipluiden vlakbij Delft. In het naast een restaurant gelegen kerkgebouw. Een aparte entourage voor een fadostijl die ik in Coimbra in een kapel heb gehoord.

De fado uit de universiteitsstad in midden Portugal is anders dan die uit Lissabon en wordt gezongen door mannen. Fadista’s uit Lissabon bezingen het leven van de straat, die uit Coimbra de liefde en de politiek. Studenten brachten in de 19e eeuw de fado naar Coimbra. Lees meer over fado in onze special…

Begeleid door twee bespelers van de twaalfsnarige Portugese gitaar (Hugo Gamboias, Luís Barroso) en een van de klassieke gitaar (Luís Carlos) zong Farinha veertien fado’s. En brachten zijn begeleiders zes instrumentals ten gehore. Farinha en zijn musici waren gekleed in een zwarte cape, het studentenuniform van de stad.

Farinha heeft een diepe baritonstem met een groot bereik en zong slechts een paar nummers van zijn recente album Sim (2018). En veel andere fado’s waarvan hij een korte uitleg gaf. Soms was dat niet eens nodig want luisterend naar Nasce na Estrela o Mondego kon je al horen dat deze bijzonder mooie fado over de Mondego rivier gaat die door Coimbra stroomt.
Veel van de fado’s die hij zong hebben een romantisch karakter, geschreven door mannelijke studenten om hun geliefden te imponeren. Sommige van deze fado’s zoals het van Sim afkomstige Teus Olhos (Ogen) Têm Uma Cor zijn al in de 19e eeuw of het begin van de 20e eeuw geschreven. Hoewel de muziek van zijn fado’s vaak nieuw is, zijn de teksten al oud, sommige gaan zelfs terug tot de middeleeuwen. Zoals Balada de Moleirinha (molenaarsdochter). Elke fado was heel mooi om naar te luisteren. En de melancholie, de saudade, was regelmatig goed te voelen. Een aantal keer ging Farinha het podium af om zijn musici de kans te geven om te excelleren. Hij legde uit dat de Portugese gitaar uit Coimbra anders is dan die uit Lissabon, dat die lager gestemd is. En dat de gitaristen uit Lissabon het liefst de Portugese gitaar uit Coimbra bespelen.

Coimbra zelf was ook het thema van een aantal fado’s, zoals in het vrolijke Vira de Coimbra dat gebaseerd is op traditionele liederen uit de stad. Farinha bracht voor de pauze een eerbetoon aan de uit Coimbra afkomstige Carlos Paredes (1925-2004) die de Portugese gitaar bekend maakte bij een internationaal publiek. Hij componeerde onder andere voor Amália Rodrigues. Voor de pauze zong hij van Sim nog Súplica en het ontroerende Sentes Que Um Tempo Acabou.

De instrumentals Desencontros en Divertimento waarmee Farrinha’s musici het concert voor en na de pauze openden klonken  anders dan de instrumentale guitarrada’s die de musici van fadista’s uit Lissabon spelen. Ze zijn even goed, maar het gebruik van twee Portugese gitaren heb ik nog nooit tijdens concerten van fadista’s uit Lissabon gezien. Farinha bracht ook de politieke situatie van voor de Anjerrevolutie van 1974 ter sprake toen tijdens de dictatuur van Salazar mensen moesten vluchten. Zoals in Cantar Da Emigraçao dat zeer triest klonk, een tranentrekker. Hij liet het publiek de melodie meezingen. Farinha’s fado’s waren soms schitterend zoals Cântico de Um Pescador (visser) en de charmante Balade de Despedida, een afscheidslied dat hij het publiek liet meezingen. Als Farinha flink aanzette met zijn stem, was het kippenvel! Tijdens de zeer terechte toegift zong hij nog de openingstrack van Sim: Penélope. Een rustige dramatische klinkende fado die dit wonderlijk mooie concert afsloot.