×

Concert

04 november 2013

Jan Garbarek & Trilok Gurtu in Essen (D)

Geschreven door: Wouter Schenk

Een illustere plek voor de start – op 26 oktober jl. – van een concerttour van Jan Garbarek en Trilok Gurtu door Duitsland en Zwitserland:  Zeche Zollverein in Essen (D). De voormalige kolenmijn, één van de grootste van Duitsland en Europa, waar de bedrijvigheid in 1986 stopte, is sindsdien beschermd als industrieel erfgoed. In 2001 werd het complex toegevoegd aan de Unesco lijst voor werelderfgoed.  In 2010 was Essen culturele hoofdstad van Europa en heeft de voormalige mijn een behoorlijke facelift gekregen. Zo zijn het Ruhrmuseum en het Red Dot Design museum er gevestigd en is in Halle 12, onder de immense Schacht 12, een concertzaal ingericht. In samenwerking met o.a. Theater Essen organiseert de Stiftung Zollverein daar regelmatig concerten.

Jan Garbarek, geboren in 1947 in Noorwegen – Poolse vader en Noorweegse moeder, heeft een behoorlijke staat van dienst als sopraan- en tenorsaxofonist. Hij speelde onder andere samen met George Russel, Keith Jarret, Manu Katché – bekend uit de popmuziek en zijn jazz vuurdoop in ’90 bij Garbarek – en Bill Frisell die zijn internationale carriere starte in de band van de Noorweegse icoon. Zijn samenwerking met Trilok Gurtu (percussie en drums) stamt al van de jaren ’80 en levert een prachtige combinatie op voor deze concerttour. Gurtu, geboren in India in 1951 staat bekend om zijn synergie van Indiase ritmes en klanken met de westerse jazz/fusion. De samenstelling van de huidige band naast Garbarek  en Gurtu is: Rainer Brüninghaus (piano, keyboards) en Yuri Daniel (bas).

De concertzaal in Halle 12 is al maanden uitverkocht, Garbarek heeft een enorme aantrekkingskracht. Hij speelt verschillende nummers van de in 2009 uitgebrachte live CD Dresden. De klanken en tonen die Garbarek met zijn saxofoons produceert zijn zó kenmerkend dat je hem waar dan ook blind herkent. Er gaat een mystieke kracht vanuit en dat past heel goed bij de bijna spirituele percussie van Gurtu. Als je je ogen dicht doet, dan is het niet moeilijk om bij deze muziek te mediteren. Een enorm spel aan klank en ritme. Elk bandlid komt volledig tot zijn recht in de verschillende composities, de meeste van de hand van Garbarek. Routinier Rainer Brüninghaus, die al een geruim aantal jaren samenwerkt met de Noorse saxofonist, valt op door zijn stoïcijnse spel. Dat wil zeggen zijn mymiek is stoïcijns, bijna streng, maar als je hoort wat er uit zijn toetsenspel komt is het imponerend.

De jonge(re) bassist Yuri Daniel was overigens ook al van de partij op het album Dresden, geboren in Brazilië in 1966 en vanaf 1980 woonachtig in Lissabon. Met zijn fretloze e-bass past zijn spel prachtig in de composities van Garbarek. De enige wissel die heeft plaatsgevonden ten opzichte van het concert in Dresden en het gelijnamige album is dat in plaats van Manu Katché de percussie en drums in handen is van Trilok Gurtu. Het maakt het allemaal net wat subtieler en mystieker, waar Katché staat voor juist wat meer power. Gurtu in je band betekent een breed scala aan percussie instrumenten die geheel rondom hem staan opgesteld. Een solo van Gurtu met zang, of beter gezegd ‘stempercussie’ (‘…taketiketaketa…’ we kennen dat onder andere van zijn album 21 spices met drummer Simon Phillips en de NDR Big Band) en percussie voert het publiek mee in oosterse sferen. Heel bijzonder hoe zelfs een zinken emmer met water er aan te pas komt waarin heel subtiel bellen worden ondergedompeld met als resultaat een prachtig klankspel waarbij je het water letterlijk hoort druppelen als de bellen door Gurtu weer uit het water worden genomen. Het concert is één kunstwerk met aanééngesloten werken die soepel in elkaar overvloeien. Klankmeditatie kun je het noemen. Zonder gesproken tekst of ‘dank je wel’s’ van de artiesten. Alleen de speaker van Zeche Zollverrein kondigt de topmuzikanten aan en verder is er geen gesproken woord, niet tijdens en niet bij afloop van het concert. Een éénakter van klank, ritme en tonen. Heel bijzonder!

Jan Garbarek is nog te zien en horen in onder andere Köln, Phiharmonie,7 november, Nürnberg 15 november, München 16 november, Bologna Jazzfestival 27 november en Stuttgart 4 december.

Informatie over concerten, musea en activiteiten op de Zeche Zollverein.

Setlist

01  Tall Tear Trees                                       Jan Garbarek

02  Liquid                                                        Jan Garbarek

03  YR                                                               Jan Garbarek

04  Considering the Snail                          Jan Garbarek

05  Stolt Öli                                                     Jan Garbarek

06  Transition (bass solo)                          Yuri Daniel

07  Jodphur 1                                                 Jan Garbarek

08  Pygmy Lullaby                                        Jan Garbarek

09  Quwwali                                                      Jan Garbarek

10  Transformations (solo)                        Rainer Brüninghaus

11  Once I dreamt a tree upside down   Jan Garbarek

12  Fugl                                                               Jan Garbarek

13  Maracuja                                                     Jan Garbarek

14  Nine Horses (percussion solo)           Trilok Gurtu

15  It’s High Time                                            Jan Garbarek

16  Voy Cantando                                           Jan Garbarek