Eind vorig jaar schreven we onze vooruitblik op 2020. Via het nieuws uit Azië hadden we al van het coronavirus gehoord, maar niet verwacht dat het de hele wereld op zijn kop zou zetten. De impact was en is enorm op de hele maatschappij en ook de muziekscene voelt de gevolgen. Tournees en festivals werden vanaf half maart verplaatst of geannuleerd en album releases werden uitgesteld.

Slecht, beroerd, vreselijk

Het jaar begon in januari al slecht met het overlijden van Rush drummer Neil Peart. Hij werd gezien als een van de beste drummers in het genre en was naast een goede componist ook een geweldig tekstschrijver. Zijn dood was de eerste in een lange rij van muzikanten die het leven lieten zoals Lee Kerslake (Uriah Heep, Ozzy), Frankie Banali (Quiet Riot, WASP), Reed Mullin (Corrosion of Conformity), Shmoulik Avigal (Picture), Pete Way en Paul Chapman (beiden UFO), Ken Hensley (Uriah Heep), Sean Malone en Sean Reinert (beiden Cynic), Bob Kulick (Alice Cooper, WASP) Leslie West (Mountain) en nog vele anderen. Ook beroemde producers als Martin Birch en Keith Olsen legden het loodje. Telkens als je dacht dat 2020 niet slechter kon worden kwam er een bericht waardoor het nog beroerder werd. Zo verloren we met Little Richard een van de grondleggers van het rock n’ roll genre. Het absolute dieptepunt kwam op 6 oktober toen gitaarlegende Eddie van Halen stierf. Hoewel Eddie al een tijd kampte met ernstige gezondheidsproblemen zond zijn dood schokgolven door de rockwereld. Bijna drie maanden later is het duidelijk dat de wereld minder mooi is geworden zonder hem. Eddie van Halen was voor de gitaar wat Diego Maradona was voor de bal.

Houtje bijten voor velen

In een vrijwel concertloos jaar was het op een houtje bijten voor veel muzikanten. Inkomsten uit boekingen en merchandise vielen weg en de opbrengsten van streams, cd’s en vinyl zorgen bij slechts een paar handenvol artiesten voor brood op de plank. In hun kielzog verging het de roadies, geluid- en lichttechnici eveneens slecht en ook zaal- en clubeigenaren hadden het zwaar en waren genoodzaakt om personeel in grote getale te ontslaan. Gelukkig is er voor de entertainmentsector steun van de overheid en betalingsuitstel van de banken. Het is echter nog maar de vraag of dat genoeg zal blijken om te overleven of dat er nog een faillissementsgolf gaat volgen. Nu de vaccinatieschema’s in een aantal landen bekend zijn  gemaakt, houden we ons hart vast voor de zalen en festivals. In Duitsland zijn de 83 miljoen inwoners in zes groepen verdeeld. De grootste groep, de minst kwetsbare Duitsers (45 miljoen mensen), is pas in september en oktober 2021 aan de beurt voor vaccinatie. Tot die tijd lijken evenementen met grote toeschouwersaantallen uitgesloten. Ook in andere Europese landen zien we vergelijkbare vaccinatieschema’s, in Nederland zijn de minst kwetsbare burgers ook pas in de zomer aan de beurt. Het zou ons dus niet verbazen als er een streep gaat door de festivals in het eerste halfjaar (Paaspop, Roadburn, Graspop, Hellfest etc.) De tournees van Rammstein, Iron Maiden en Nightwish gaan ongetwijfeld ook weer schuiven. Dat wordt flink balen voor de fans.

Solo avonturen

Het zijn natuurlijk de minder bekende artiesten die het zwaarst lijden. De populaire artiesten proberen hun inkomen wat aan te vullen met allerlei prullaria, alcoholische drankjes, allerhande versnaperingen en BBQ sauzen. De echt desperate types gooiden natuurlijk gewoon hun prijzige villa in de aanbieding. Natuurlijk waren er ook betere methoden om je fans te plezieren en tegelijk wat te verdienen. Menig gitarist greep het gedwongen thuiszitten aan om een soloplaat te maken. Neal Schon (Journey) bracht het verdienstelijke Universe uit, John Petrucci (Dream Theater) ging even helemaal los op zijn soloplaat, Reb Beach (Whitesnake, Winger) leverde een veel leukere plaat af dan Satriani en George Lynch (teveel bands en projecten om hier op te noemen) nam een verrassende coverplaat op met zijn Dokken maatje Jeff Pilson. Een geheel andere keuze is stoppen en dat deden o.a. Anathema, Absu, Morgoth en Stone Sour.

Genoeg goede releases

Naast sterfgevallen, afgelastingen en vrijheidsbeperkingen vielen er gelukkig in tal van subgenres nog wel flink wat goede albumreleases te noteren. Van eighties bands waarop je altijd kunt bouwen (Armored Saint, Fates Warning, Testament) tot de ruige bands uit het noorden (Enslaved, Oranssi Pazuzu, Dark Tranquillity) en kanjers uit eigen land (Dool, Molasses en Ayreon). Liefhebbers van progressieve rock konden relatief veel goede albums aan hun collectie toevoegen met o.a. Pendragon, Airbag, Haken, Kansas en Pyramaze. Een comeback album maken is niet iedereen gegeven. Bij sommige artiesten (Psychotic Waltz, Blue Oyster Cult, Vandenberg) pakte dat goed uit, bij anderen leverde het een flinke teleurstelling op (Ozzy). Het grootste en waarschijnlijke enige commerciële succes van 2020 was het nieuwe album van AC/DC dat al twee jaar op de plank lag en ondanks alle tegenslagen (doofheid, pensionering en gerechtelijke vervolging) toch tot stand kwam. In veel landen kwam dat album op de eerste plek in de charts binnen en slaagde erin om die positie enige tijd vast te houden. Zelfs in een tijd waarin veel releases zijn uitgesteld toch een puike prestatie van Angus en co. Ook leuk was de uitgave van de Thin Lizzy box met opnamen uit Phil Lynott’s eigen collectie die twaalf jaar geleden werden ontdekt. Hopelijk gaat het niet zo lang duren voordat we archiefmateriaal van Van Halen te horen krijgen. In de 5150 studio liggen immers de demo tapes uit de jaren zeventig en tachtig, de Wild Life soundtrack, het 2^e album met Gary Cherone en veel onuitgebrachte nummers die werden opgenomen voor de reünieplaat met Roth.

Aan initiatief geen gebrek

In dit rampjaar bleek de solidariteit gelukkig groot en werden tal van initiatieven geboren. Grappig waren de online sessies waarin we veel creativiteit hebben gezien, maar ook leuke coverversies voorbij zagen komen. Artiesten als Scott Ian, Charlie Benante, Alex Skolnick, Sammy Hagar, Michael Anthony en Mike Portnoy stortten zich frequent op materiaal van bands als Kiss, AC/DC en Rush. Een tamelijk ludiek experiment waren death metal concerten met anderhalve meter afstand. De fans mochten aan tafels plaatsnemen en zittend genieten van bijvoorbeeld Vader. Probeer dan maar eens niet in lachen (of huilen) uit te barsten. Door het schrale aanbod op Second Love en een dunne portemonnee doken sommige artiesten uit pure wanhoop de home studio in of kropen als hermieten de archieven in en werden we na 29 jaar verrast door een plaat van Cirith Ungol en na 21 jaar een Mr Bungle plaat. Een ander, uit nood geboren fenomeen waren de drive-in concerten. Op papier was het misschien wel een leuk plan, in de praktijk leverde het vooral ridicule beelden op die herinnerden aan Wayne’s World. Dan nog liever bij je schoonmoeder met een enkelband een live stream kijken. Natuurlijk missen we allemaal de ambiance van een liveconcert en het gezelschap van vrienden en vriendinnen in de zaal of op het festivalterrein, maar om nu je prefrontale cortex op het dashboard van een Fiat of Hyundai stuk te rammen op muziek uit een derderangs speaker is te zot voor woorden.

Al jaren horen we van muzikanten dat het aan de zakelijke kant van de muziekwereld wemelt van de schurken. Op de valreep van het jaar kregen we keihard bewijs hiervoor in de schoot geworpen. Ticketmaster bleek namelijk Crowdsurge te hebben gehackt om de strategie van de concurrent te achterhalen. Een boete van tien miljoen en publieke hoon was het resultaat.

Politisering

Het meest opvallende fenomeen in het heavy wereldje was wel de politisering van artiesten. Tot een paar jaar geleden hielden de meeste muzikanten hun mening voor zichzelf, maar in 2020 werd de diepe verdeeldheid tussen Amerikanen publiekelijk uitgevochten. Prominente musici in het anti-Trump kamp (Paul Stanley, Sebastian Bach, Axl Rose) en het pro-Trump kamp (Ted Nugent, KidRock, Michael Sweet) trokken fel van leer. Op forums als Blabbermouth lieten de ‘fans’ zich niet onberoerd en werd vooral gescholden en weinig inhoudelijk gedebatteerd. Zelden was er een onderbouwde mening te lezen over thema’s als de veranderende arbeidsmarkt (a.g.v. robotisering en automatisering), de energietransitie (van fossiel naar renewables), onderwijs (naar een leven lang leren), racisme of gezondheidszorg. De kloof is zo diep dat we inmiddels kunnen spreken van DSA, the Divided States of America. Je zou denken dat die enorme onvrede zich zou vertalen in felle protestsongs. Helaas blijkt alle frustratie niet te leiden tot bijster veel inspiratie.

In Nederland drongen de politieke fratsen bij de SP, PvdD, FvD en het kabinet niet door tot de muziekscène of wij hebben ze in onze gelukzalige onwetendheid gemist. De kreten om steun van zaaleigenaren en alles en iedereen die concerten en festivals mogelijk maken voor ons werd (laat) gehoord. Hopelijk openen veel zalen en clubs straks weer hun deuren, maar een verschraling van het zalenaanbod valt niet uit te sluiten. Wat gaat 2021 ons wel brengen? Voor de eerste helft van het nieuwe jaar zijn de vooruitzichten ronduit belabberd. Hopelijk keren concerten in het tweede halfjaar terug als het merendeel van de bevolking twee spuitjes heeft gekregen. De komende maanden verwachten we nog flink wat verplaatsingen en annuleringen, maar na de zomer kun je vermoedelijk je spaargeld eindelijk stuksmijten. Er zal ongetwijfeld ook een flinke stroom aan  nieuwe releases volgen. Heel veel bands hebben immers de tijd gehad om nieuwe muziek te maken en zullen die voor een tournee op de markt willen brengen. We verwachten nieuwe albums van niet de minsten: Iron Maiden, Judas Priest, Megadeth, Exodus, Gojira, Behemoth, Ghost, Alice Cooper, Dream Theater, Halestorm, Europe, Rob Zombie, Accept, Therion, Soen, Kamelot, Tribulation, Mastodon, Tremonti, Sabaton, Bodom after Midnight, Greta van Fleet, The Pretty Reckless, Liquid Tension Experiment en nog honderden andere bands. We achten het zelfs niet uitgesloten dat notoire studioslakken Metallica, Guns N’ Roses, Rammstein en Tool nieuwe muziek uitbrengen.

Geen voorspellingen

Sinds onze kristallen bol lang geleden door Floor Jansen aan gruzelementen is gezongen kunnen we geen garanties meer geven. Hopelijk worden we niet verrast door een enge virusmutatie of ebola-achtige killrate of grote groepen vaccinweigeraars waardoor de boel nog langer op slot gaat. Fingers crossed voor een tweede halfjaar waarin we de schade gaan inhalen. Houd het hoofd koel, blijf gezond en tot ziens in 2021. Namens de gehele redactie een voorspoedig en magisch jaar toegewenst!