Aan het begin van de eenentwintigste eeuw baarde Radiohead opzien met de albums Kid A en Amnesiac. De twee albums zaaiden echter ook het nodige onbegrip, zeker onder hen die Radiohead nog steeds als een gitaarband zagen. Door de jaren heen zouden die eerste twee Radiohead albums van de nieuwe eeuw echter meer en meer aanzien krijgen. En 21 jaar na de lancering van Kid A is er nu het retrospectief Kid A Mnesia.

Het debuutalbum van Radiohead, Pablo Honey, viel binnen de opstomende indierock en Britpop nog niet zo erg op in 1993, ook al werden de singles Anyone Can Play Guitar en natuurlijk vooral Creep door velen omarmd. Dankzij het sterke The Bends kreeg Radiohead twee jaar later een reputatie van bovengemiddeld goede indierockband. De plaat zou door de jaren heen meer en meer aan waardering winnen. Met het derde album OK Computer (1997) verdiende de band volgens velen definitief een plek in de eredivisie van de popgeschiedenis. De plaat was doordesemd met onzekerheid en angstgevoelens, vooral met betrekking tot de toekomst. Hierdoor, maar vooral ook door de toenemende invloeden uit avant-garde, jazz/fusion, ambient en electro, trok OK Computer Radiohead weg van de indierock waar de band de jaren ervoor naam mee had gemaakt, al bood de plaat nog voldoende aanknopingspunten om de bestaande fanbase op peil te houden. De reputatie van OK Computer als uitermate relevante en vernieuwende plaat bracht bovendien veel nieuwe fans. Het album zou in de daaropvolgende decennia voer voor heel veel lofzang maar ook discussie en analyse blijken.

Het in oktober 2000 uitgebrachte Kid A was echter van een geheel andere orde. In het laatste jaar van de twintigste eeuw wezen de seinen voor Radiohead een heel andere kant op dan in het midden van de jaren negentig. De wereldwijde Against Demons tournee (mei 1997 – april 1998), inclusief een headline optreden op Glastonbury, en alle promotionele plichtplegingen na de release van OK Computer velden de bandleden bijna. Het zorgde voor een groeiende walging van de muziekindustrie binnen Radiohead, en vooral bij Thom Yorke ook voor een sterke wens om weg te blijven van de gebaande rockpaden. De gitaarrock was sowieso minder relevant geworden, eind jaren negentig. De opwinding kwam voor Yorke vooral uit de elektronische hoek en dan met name van een spannend label als Warp. Ook ambient, krautrock, modern klassiek en jazz wenkten weer, zij het nog veel sterker dan voorheen. Richting het jaar 2000 zou het Radiohead definitief een ander gezicht geven.

Kid A was bevreemdend, futuristisch, afstandelijk en koel. Maar ook boeiend, intrigerend en bij vlagen wonderschoon. De onzekerheid en knagende onrust rondom de millenniumwisseling en het nakende digitale tijdperk gevat in prikkelende muziek. Sfeerrijk, dreigend, bedwelmend, betoverend, verontrustend, ontregelend, post-apocalyptisch. Melodie en gitaar waren zeker niet helemaal verdwenen, maar voor velen leek het album aanvankelijk vooral een geforceerde koerswijziging, een staaltje moeilijkdoenerij van een band die zich niet meer hoefde te bewijzen en vooral naar binnen gekeerd was.

De groep koos er ook nog eens voor om geen singles van de plaat te trekken. Songs als Everything In It’s Right Place, How To Disappear Completely en Idioteque kregen echter toch de nodige bekendheid. Kid A verkocht hoe dan ook bijzonder goed, hoewel je je kunt afvragen hoeveel fans het album gekocht hebben en het vervolgens nauwelijks nog uit de kast trokken. De reputatie van de plaat bleef echter goed en Kid A zou net als zijn voorganger een album van grote betekenis blijken. Een band als Primal Scream zat met XTRMNTR in 2000 op een vergelijkbaar (r)evolutionair spoor maar van de aandacht die Radiohead met Kid A ten deel viel konden Bobby Gillespie c.s. alleen maar dromen (als de Schotten dat al zouden willen).

De opnamesessies voor Kid A hadden ondanks de moeizame progressie en het writers block van Thom York uiteindelijk zo’n twintig afgeronde tracks opgeleverd. Al in mei 2001 bracht Radiohead het volgende album uit: Amnesiac. Hier kregen de overige songs een plek. Hoewel de plaat doorgaans een beetje werd gezien als het minder interessante zusje van Kid A en het definitieve bewijs dat de Radiohead van de jaren negentig voorgoed verleden tijd was, bleek ook Amnesiac een plaat die meer dan de moeite waard was. Een plaat die bovendien twee gewaardeerde singles herbergde: de aangrijpende, orkestrale pianoballad Pyramid Song en het even lichtvoetige als aangrijpende, klagerige Knives Out. Hieromheen zocht Radiohead regelmatig het elektronisch experiment, al viel het afsluitende Life In A Glasshouse vooral op door de toevoeging van trompet.

Ruim twintig jaar na Amnesiac, op de traditioneel welig tierende reissue-golven van het najaar, komen de overige, nog niet uitgebrachte tracks uit die periode van Radioheads waterscheiding aan het licht op de derde disc/plaat van deze heruitgave: Kid Amnesiae. Een schijf met songs, of versies van songs, die ‘half vergeten waren’. Een andere versie van Like Spinning Plates, met een prominente rol voor piano, mooi contrasterend met de ‘back spins’ op de achtergrond. De versie van Fog, een B-kant van Knives Out, knispert beduidend minder en is dan ook een stuk conventioneler. Deze veel kortere variant komt over als een mooie song, zij het eentje die niet tot volle wasdom komt. Beter is If I Say The Word; een fijne drumtrack, spaarzame jazzy gitaren en onderkoelde, dromerige zang, uitmondend in een welkome (en bescheiden) climax.

Het meest gezochte nummer is ongetwijfeld Follow Me Around, een track die opdook in de documentaire Meeting People Is Easy uit 1998 – en vervolgens in het niets leek te zijn verdwenen. Het is een akoestische, meer rootsy song over innerlijke leegte, paniek en achtervolgingswaanzin, die binnen de muzikale context van Kid A en Amnesiac eerlijk gezegd wat uit de toon valt. The Morning Bell (In The Dark Version) is ook een akoestische gitaartrack maar deze past beter binnen het geheel. Dat komt vooral door de indringende, mooie keyboardklanken en de effectieve akkoorden. Ook zonder de zang van Thom Yorke is het een mooie track. De versie van Pulk/Pull is net zo knisperend als het vrijwel instrumentale origineel maar kent een zanglijn van Thom Yorke. Net als het eerdergenoemde Fog is hier de alternatieve versie veel korter. Bovendien is het einde nogal abrupt.

Op Pyramid Strings (zowel zacht als krassend) en How To Disappear Into Strings (als een zonsondergang vol kleur) horen we de hand van dé arrangeur binnen de band: Jonny Greenwood. Hiertussen houden een van de diverse Untitled tracks – deze keer met harp – en Alt. Fast Track, een koortsige, tikkende instrumental, de aandacht gemakkelijk vast.

Zo is Kid Amnesia toch een prikkelende en vooral ook mooi vloeiende luistertrip die een passende aanvulling vormt op Kid A en Amnesiac. Daar doet het feit dat nogal wat tracks kort, schetsmatig of niet ‘af’ zijn niet zo gek veel aan af. Dat er geen single B-kanten voorbijkomen, zoals dat bij de reissue OK Computer OKNOTOK 1997 2017 wel het geval was, is opmerkelijk, zeker gezien het feit dat er nog wel wat ruimte over was. Dat maakt van Kid Amnesia een minder relevante en complete bonusplaat. Voeg daarbij het feit dat de originele mixes van Kid A en Amnesiac niet opnieuw zijn gemasterd – want dat was niet nodig – en het maakt van Kid A Mnesia een relatief weinig urgente heruitgave. Dat neemt natuurlijk niet weg dat het drietal albums samen een interessant, boeiend en ook regelmatig fascinerend drieluik vormt.