Het nerveus freakende avantgardistische funkrock gezelschap PoiL uit Lyon kiest nooit voor de gemakkelijkste weg. De Japanse Junko Ueda is net zo eigenzinnig, maar prefereert met haar dromerig Oosterse krassende satsuma-biwa snarenspel voor een totaal andere aanpak. Ze tempert in dit samenwerkingsverband de manische Fransozen gekte, maar houdt ook het excentrieke onnavolgbare van haar eigen indrukwekkende persoonlijkheid in ere. De traditionele Japanse stemtechnieken staan op de voorgrond van het mystieke speelveld waarin twee culturen met elkaar het uitdagende gevecht aangaan om tot een universeel geluid te versmelten.

Deze helende bezinning heeft een hypnotiserende mindfulness new age uitwerking, waarbij de bevreemdende zang juist het duivelse in de beleving laat binnenkomen, om deze vervolgens tevreden gestemd terug de duisternis in te sturen. Vanzelfsprekend moet ik hierbij aan de snoezige blauwe wezens met grote vertroetelende knuffeldieren ogen denken, die je op de Sus albumhoes van PoiL aandachtig aanstaren. De PoiL Ueda plaat bestaat uit twee losstaande suites, zeg maar de A-kant en B-kant. Tegenwoordig is het door de vinyl herwaardering eenvoudig om dit onderscheid te maken. De epische Heike-Monogatari vertellingen vormen de leidraad op de plaat, en gaat helemaal naar de machtsstrijd tussen twee Japanse clans; de Taira clan en de Minamoto clan terug. Deze sages hebben de oorsprong in de 13e eeuw en oefenen een grote invloed op het boeddhisme uit. De rondtrekkende hedendaagse minstreel rol zit Junko Ueda als gegoten, mooi hoe ze de stem van het volk hier passend in verwerkt.

In het Kujô Shakujô drieluik staat de pelgrimsstaf van de Tibetaanse monniken centraal, welke tevens als wandelstok en verdedigingswapen functioneert. Het straalt vooral kracht uit. De luidruchtige ringen op de scepter houden gevaarlijke dieren en kwaadwillige geesten op veilige afstand. De onderliggende Kujô Shakujô Pt. 1 dreiging komt vanuit de instrumentatie van het PoiL trio, die de boze demonen uit onderaardse spelonken laten ontwaken om deze naar buiten te lokken. Het is een bijzonder schouwspel, in de Westerse gemeenschappen wekken woordloze klanken juist angst en onrust op, terwijl deze in de Oosterse culturen juist een sederende rustgevende werking hebben. De angst voor het onwetende botst hier met de orthodoxe vertrouwde aanpak. Een confronterende mediterende antireactie die een bezwerende spirituele oplossing zo danig in de weg zit, dat een in trance rakende Junko Ueda bijna aan haar gedragen voordracht ten onder gaat. Hoe puur kan je dichtbij dat oergevoel komen.

Op Kujô Shakujô, Pt. 2 heeft het filmische karakter de overmacht, en vermengen de mannen van PoiL er typische Franse retro synthesizer gekte in. De geschiedenis is verdreven, bijna volledig door slachtvaardige terroriserende elektronica uitgeroeid. Een fictief futuristisch sprookje, door Japanse getekende animatie beelden en een Franse jaren zeventig soundtrack ingekleurd. Het Kujô Shakujô, Pt. 3 compromis brengt het tweetal dichter bij elkaar, al vragen ze hierbij wel het uiterste. Uiteindelijk komt de emotionele Junko Ueda klaagzang als winnaar uit de strijd en stelt PoiL zich ondergeschikt op. Het getuigt in ieder geval van een zeer indrukwekkend theatraal samenspel, waarbij beide kanten van het universum hun kwaliteiten hoorbaar maken. Een stukje aangename gezonde jamsessie spanning, die voor alle partijen nergens helemaal uit de hand loopt, maar waaraan een gemiddeld muziekgezelschap zich nooit aan waagt.

De 12e-eeuwse zeeslag aan de Dan-no-Ura baai vormt het tweede suite decor. Dan no Ura, Pt. 1 rockt net wat steviger. Guilhem Meier slaat zich slagvaardig door de track heen. Hier is het juist Junko Ueda die verbaal in een demonisch klinkend personage kruipt. PoiL verkeert in topvorm. Die gedreven stevige freakpower overheerst, maar blijkbaar is er nu ook daadwerkelijk voor overzichtelijke songstructuren ruimte, waardoor ze het eerdere werk ruimschoots overstijgen. Bijzonder hoe ze hier dus juist de rollen omdraaien en benadrukken dat het geen negatieve gevolgen voor de uitvoering heeft. Muzikaal zit het zelfs beter dan de eerste driedelige passage in elkaar. Dan no Ura, Pt. 2 is de totale overgave, vermoeid, leeg, kapot. De laatste stuiptrekkingen persen er nog de nodige onvrede uit, daarna is het klaar. PoiL Ueda is beter te begrijpen dan het eerdere verschenen Sus, maar gemakkelijke hapklare kost scheppen de Fransen nooit op. Een smakelijke maaltijd, al blijven er wat vervelende kleine stukjes gemeen irriteren.