Jan Garbarek is de magic piper op deze voor het eerst uitgebrachte live-opname van meer dan dertig jaar geleden! Het is de hoge kunst van het ontvouwen van melodieën die hier in optima forma door twee dertigers (Garbarek, Gismonti) en een veertiger (Haden) in 1981 live gecelebreerd wordt. Twee jaar naar hun eerste gemeenschappelijke opname-sessies die de twee studio-albums Magico en Folk Songs opleverden.

.
Carta de Amor is een baken dat fier overeind staat. Het blijft van het eerste tot het laatste moment van de 108 minuten boeien, verbazen en verheugen. Het is een revelatie voor zowel tijdgenoten als jonge generaties musici en luisteraars. En het is als een oude wijn van een uitzonderlijk goede jaargang die door de jaren heen alsmaar beter gaat smaken. Voor muziek betekent dat: dat het tijd- loos klinkt maar wel de adem heeft van een uniek moment uit het verleden met een flair van het onaantastbare. Niemand zou het nu nog zo kunnen spelen. Ook Garbarek niet. De klanken openen zich volledig voor het luisteren nu, de luiste- raar van nu, én rusten in zichzelf, het moment in het verre verleden. Deze werking is in dit geval bijzonder rijk, innemend en meeslepend. Meer nog: er schuilt een kracht en genereusiteit in zoals we die tegenwoordig niet meer of niet meer vaak beleven. Een qualitas differentiae, een bijzondere, onderschei- dende kwaliteit. Weergaloos de manier waarop de muziek naar binnen gekeerd is dan weer naar buiten straalt en door alles heen spanning houdt. Het meest indrukwekkend is uiteindelijk de helderheid van de melodie–expedities hier, het door en door lucide.

Artistiek gezien is Carta zowel een eindpunt als een (verre) voorloper. Het was een voorlopig eindpunt in de artistieke ontwikkeling van dit drietal: wat op Carta te horen is, was (en is) in zijn aard nauwelijks meer te overtreffen. Tegelijk is het een voorloper van een bredere beweging van het experimenteren met muziek uit uiteenlopende (vooral ‘zuidelijke’) muziekculturen binnen nieuwe open vormen* in de jaren 90.

De muziek ontwikkelde in de tijdsgeest van toen met enorm jeugdig elan in ge- durfde sprongen. Veel daarvan gebeurde live en is niet op plaat vastgelegd! Mooi voorbeeld is het beroemde stuk Witchi-Tai-To van Jim Pepper dat het kwartet bestaande uit de twee Zweden Bobo Stenson en Palle Danielsson en de twee Noren, Jan Garbarek en Jon Christensen al 1973 op plaat zette – een key -item voor veel luisteraars in die tijd. Op plaat staat een korte, ‘simple’ versie van Witchi –Tai-To van amper zes minuten maar live kon dat uitgroeien tot 45 minuten waarbij men volgens Garbarek in contreien terechtkwam die zich nie- mand had kunnen voorstellen wat het voor musici én publiek buitengewoon spannend maakte (Witchi-Tai-To is heruitgebracht in de box Dansere).

Er zijn meer live-opnamen uit deze periode (op youtube) die laten zien, hoe goed en rijp musici als Garbarek al op vrij jonge leeftijd waren. Zij waren niet te stuitten en hun hoog speelniveau ging steeds samen met de verovering van nieuwe expressie-mogelijkheden, nieuw in de zin van gedurfd en niet eerder vertoond. Het was allemaal nieuw voor de musici even als de luisteraars: een dergelijke bezetting, het improviserende sa- men met de majestueuze klank, de openheid, de energie en de Selbstvergessenheit waarmee gespeeld werd, op Carta het sterkst vertegenwoordigd in het stuk Spor van Garbarek.

De live-opname Carta moet worden gezien in de context van een reeks (deels baanbrekende) stu- dio-opnamen. Gis- monti nam reeds in 1978 een solo-album op, Sol Do Meio Dia uit 1977 is de eerste gemeenschappelijke opname van Gismonti met Garbarek (en Collin Walcott en Ralph Towner als tweede gitarist). Beiden, Garbarek en GIsmonti, namen met percussionist extraordinaire Nana Vasconcelos op (Danca Das Cabecas (1976), Eventyr (1980) en niet te vergeten van de legendarische trits CODONA met Collin Walcott, Don Cherry en Nana Vasconcelos waren al het eerste deel (1978) en het tweede deel (1980) opgenomen.

.

.

.

.

* Carta de Amor documenteert hoe deze musici voorop liepen op wat later onder het etiket ‘world’ veel breder zou tot aan Westerse popmuziek geadapteerd opgeld zou doen.

Tracklisting Carta De Amor

CD1

1. Carta de Amor
2. La Pasionaria
3. Cego Aderaldo
4. Folk Song
5. Don Quixote
6. Spor

CD2

1. Branquinho
2. All That Is Beautiful
3. Palhaço
4. Two Folk Songs
5. Carta de Amor, var.