De IDLES tijdbom is tot ontploffing gebracht, en daarachter schuilt de verlichting. Joe Talbot accepteert het leven, legt zich bij het leven neer en zet op Idea 01 de eerste stap om verder te leven. IDLES is het kortzichtige postpunk hardcore etiket beu en besluit om andere wegen te verkennen. Je kan er niet omheen dat Mark Bowen op Idea 01 zijn liefde voor de Radiohead zachtheid opzoekt en zich klaarmaakt voor een meer experimentele doorstart. De fase om hard en meedogenloos te openen hebben ze achter zich gelaten.

Vraag echter nooit Nigel Godrich als producer. Die zit nog in zijn euforische The Smile trip en ervaart dat alle aan Radiohead verwante muziek in goud verandert. Of zit hier juist een uitgekiend plan achter? Joe Talbot is het gewend om diep te gaan, maar blijft dan altijd dicht bij zichzelf. Nu geeft hij zijn ziel in handen van een andere kunstenaar die deze brok graniet tot een fluweelzachte diamant boetseert.

Ik zeg niet dat dit verkeerd is, het voelt alleen zo anders aan. Met lood in de schoenen wordt afgedwongen om zijn stemkwaliteiten te testen. En het blijkt dus dat Joe Talbot weldegelijk een mooi, zelfs hitgevoelig geluid heeft. Struikelt IDLES over dezelfde valkuil die Bono en Chris Martin in het verleden hun eigen identiteit kostte? Krijgt Joe Talbot een op maat gesneden zwart Metallica kostuum aangemeten dat zijn kenmerkende tatoeages camoufleert? Schijnbaar heeft IDLES grote stappen gezet en blijf ik met de nodige vraagtekens achter.

Het is allemaal slechts schijn, ondanks dat het voor de buitenwereld heel gemakkelijk oogt is Tangk de meest lastige en gedurfde plaat van de Britten. Joe Talbot spot met de verworven sterrenstatus en spuugt deze in het tweede gedeelte van Tangk smerig in je gezicht terug. Hij gaat hier wel heel ver in, het contrast geeft een stimulerend paradoxaal effect aan de plaat. Het harde pantser wordt slechts gepolijst, daaronder is het wel degelijk  bittere ernst. Tangk wordt in de wandelgangen al de Kid A van IDLES genoemd, maar heb je het dan wel goed begrepen? Vergelijk het dan eerder met een Zooropa of de opvolger Pop! van U2 waarin ze met de ernst van het rockgebeuren dwepen. IDLES zet de duivel op het zijspoor en geeft er een dansbare disco twist aan. IDLES neemt zichzelf niet te serieus, is het een grote overtreffende grap en openbaart zich hier nu de clou van deze Great Rock ‘n’ Roll Swindle?  Een echte ejaculatie blijft uit, het is vaak slechts wat impotent nasputteren, zonder het geschreeuw blijft er vooral kwetsbaar hartzeer over. Kruipt Joe Talbot in de ziel van de soulgrunge waarmee Greg Dulli van The Afghan Whigs zichzelf op de kaart zet?

Het is dus een verhaal van uitersten verkennen, jezelf opnieuw uitvinden, en afgebakende grenzen afbreken. Idea 01 dwarrelt als een betoverende paarse regenval omlaag en legt een bedekkend laagje over de persoonlijke shit van de frontman. Op deze surrogaat ondergrond bouwt Gift Horse een hoog roze luchtkasteel voor een jonge heersende koningin. De ontgoocheling van het vaderschap die elke ruwe bolster breekt. Joe Talbot bewaakt die rol in een voor zijn dochter geschreven liefdesliedje, waarbij de omlijsting wel die ouderwetse IDLES drive kenmerkt. Het spelen met contrasten, het spelen met verbijstering door er een onverwachte My Little Pony twist aan te geven. Ja, je vader heeft een stoer nummer voor je gemaakt, baby, het voelt nog wat onwennig, maar het is gemeend.

Bij Pop Pop Pop mengt hiphop producer Kenny Beats zich in het gezelschap. Zorgt hij op de vorige twee platen nog voor een knetterend breakbeat rave geluid, nu krijgt hij de opdracht om dit in opzwepende seks om te zetten. Toch gaat hij niet geheel compromisloos van start, IDLES legt hem wel degelijk beperkingen op door zelf de nodige duistere gothic postpunkgalmen toe te voegen. Het kleurrijke Roy zet alle concurrentie op een zijspoor. Joe Talbot stelt zich ondergeschikt op aan zijn voormalige partners, maar besodemietert ondertussen de boel. De schoonheid van het liefdesbedrog, het verraad in het rockbedrog met prachtige hoge vocalen, bijna engelensoul getinte uithalen. Het blijft wennen, maar wat zet Joe Talbot hier een verbluffende punk croonende performance neer. De punkzanger overstijgt zichzelf als Messias in het door hem gedragen A Gospel leed. Het is de leerschool na het in Roy uitgesproken bedrog. Het klinkt allemaal zo mooi, zo lief, dan kan er dus niks meer kapot gaan.

Dus wel, alle loze beloftes sneuvelen in Dancer, waarbij die onvermijdelijke vergelijking met een expressief hoererende Bono in zijn MacPhisto personage weer opspeelt. Joe Talbot vervult in deze destructieve discodreun het hulpje van de duivel, houdt ons allemaal een lachspiegel voor met daarin zijn egocentrische zelfbeeld.

Het is de kracht van het dansen, een hulpmiddel om alle ellende weg te filteren. Het heelt de pijn niet, het helpt wel. Het enthousiasme van James Murphy en Nancy Whang van LCD Soundsystem verzorgen de backing vocals. Al gaat die gedachte eerder naar de eerste luisterbeurt van het stevig rockende Hall & Oates uit, waarbij je nog sterker de indruk krijgt dat James Murphy hier aan de wurgtouwtjes trekt. Grace ademt de bigbeat erfenis van Kenny Beats uit, het is echter Nigel Godrich die hier de uitdaging aangrijpt om er een swingend geheel aan te geven. Hij drukt de onafgewerkte ideeën van IDLES naar de achtergrond om met die brokken spierinspanning verder aan de slag te gaan. Een onmogelijke opgave met een oorverdovende climax.

Jungle heeft de energie van een cyberpunk klassieker, al houdt IDLES zich hier echt aan zijn eigen ideologie vast. De herhalende hardrock riffs en de Burundi tribal percussie baden de track in eighties nostalgiek. In Gratitude wordt alleskunner Mark Bowen door Nigel Godrich aangemoedigd om zich in de mogelijkheden van vierkwartbeats te verdiepen. Dit levert de nodige tegenspraak binnen IDLES op die een verwrongen duistere antireactie op het geheel geven.

Vreemd genoeg pakt deze boosaardige attitude prachtig uit, natuurlijk mag de spanning voelbaar zijn, zolang deze het krachtige vermogen van de song maar niet in de weg ligt. Het filmische Oosterse Monolith mag het allemaal dichten. IDLES neemt met Tangk cruciale stappen waarbij het een groot gedeelte van de geharde volgelingen in onbegrip achterlaat. Ze schoppen nog lekker eigenzinnig met de afsluitende saxofoon jazzsolo van Colin Webster na, hoe punk kan je jezelf opstellen?  Voor mij is dit een terechte omschakeling in hun sound, anders zullen ze altijd vooral aan die oerknal tracks herinnerd worden. IDLES IS meer dan dat, daarachter schijnt het verblindende, net zo gevaarlijke zonlicht.