Cristina Branco
Idealist
Fado. De muziek uit Portugal die weemoedigheid in zich draagt en die soms een vergelijkbare aard heeft als onze levensliederen, klinkt al sinds jaar en dag in kleine gezelschappen in Portugese dorpen en steden. Cristina Branco kende fado niet tot haar grootvader haar een album schonk van de koningin van de fado, Amàlia Rodrigues. Waar ze aanvankelijk jazz zong en andere liederen in het Portugees, bleef ze tot die ontdekking weg bij de fado. Haar verwachting was dat fado stroef was en ouderwets. De kennismaking met de fado was als een boek dat open ging: fado bleek de toonzetting van wat de ziel ervaart, de sombere beleving, de weemoedigheid, of zoals de Portugezen zeggen, de saudade. Weltschmerz zouden de Duitsers misschien zeggen. Maar of dat de kern is?
Volgens Cristina is naast de saudade fado ook de beleving van het leven, de luchtigheid die erbij hoort en de vreugde. Meer dan enkel somberheid. Haar kijk op fado heeft haar gebracht waar ze nu staat. Zeventien jaren en dertien albums in haar carrière als zangeres, blikt ze met Idealist terug op de muziek die ze gemaakt heeft. Maar Cristina zou Cristina niet zijn, als ze niet ook vooruit zou kijken. Drie nieuwe nummers in dit overzicht en duidelijk de stelling dat er meer muziek geschreven en gezongen gaat worden, toegevoegd aan de hoofdstukken die er nu reeds beschikbaar zijn in het al veelomvattende oeuvre van Cristina.
Dertien albums. En hoe vat je ze dan samen? Afgaande op het voorwoord heeft Cristina dat zelf gedaan. Ze geeft aan dat het leven an sich en leven op het podium beide spanning met zich mee kunnen brengen en dat dat het niet makkelijker op maakt zo’n retrospectief samen te stellen. Alles terug te horen. Met de herinneringen die erbij horen. Een mijmering over het leven volgt, met respect voor de mensen met wie ze heeft samengewerkt en de dankbaarheid, met oog voor zowel ups en downs, voor wat ze in het leven heeft mogen bereiken. Dat voorwoord maakt al dat je met aangename verwachting gaat luisteren naar het drieluik ‘Fado‘, ‘Poemas‘, ‘Ideal‘.
Eerst luisteren we naar het deel ‘Fado’. Hier horen we al dat Cristina een brede kijk heeft op fado en dat ze, met graagte, invloeden van buiten de fado in haar muziek toelaat. Sterker, de wijze waarop zij haar muziek vormgeeft, vindt niet overal waardering; ze breekt met de traditie. Juist de fado naar het nu en verder brengen, is voor Cristina een belangrijke drijfveer. Of ze zich nu laat begeleiden door de warme klanken van de Portugese gitaar en gitaar of door piano, cello, contrabas en andere instrumenten en ongeacht de instrumenten, de muziek danst zich om haar stem heen en vormt steeds de ideale achtergrond waarbij Cristina de fado’s zingt. Of dat nu gaat om klassieke fado’s als Maria Lisboa, ‘Trago Fado Nos Sentidos’, een inventieve vertaling van een gedicht van Slauerhoff in ‘O Descobribor’ of een modernere beleving ervan als ‘Sete Pedacos De Vente’, Cristina geeft met haar heldere stem en intense beleving de nummers kleur en diepgang. Al vinden we geen vertaalde teksten in dit fraaie overzicht, de manier waarop Cristina zingt, neemt je mee in haar kijk op het leven.
‘Fado’ is niet per se een chronologisch overzicht. Dat geldt voor alle drie de cd’s. Nummers worden gekozen om te passen in het overzicht. En dat pakt goed uit. Ook de keuze voor live uitvoeringen en studionummers past steeds in hoe de cd’s zijn opgebouwd. Smaakvol en zorgvuldig mogen we twintig nummers genieten van de fado zoals Cristina die zingt.
‘Poemas’ richt zich op de op muziek gezette gedichten die Cristina in haar hele oeuvre al heeft opgenomen. Een grote liefde voor taal, voor gedichten heeft Cristina altijd al gehad. Of dat inherent is aan de fado, laten we in het midden. Haar album ‘Cristina Branco canta Slauerhoff’ was al een vingerwijzing, ook al was de keuze voor Slauerhoff niet initieel de hare. Zij maakte het zich zeer eigen. Haar wens om Leeuwarden te leren kennen, de stad waar Slauerhoff geboren was, zegt veel over de bevlogenheid van de zangeres. Daar, in het Noorden, nam de Portugese dat album ook op. We vinden hier een uitgebalanceerde collectie van getoonzette gedichten. We komen zowel Baudelaire tegen, Slauerhoff maar ook het prachtige ‘A Case Of You’ maakt Cristina zich eigen. Net als op de eerste zilverling, twintig nummers waarin de stem van Cristina gekoppeld is aan meest spaarzame instrumentatie. De begeleiding is er, is ook aanwezig, maar het is het samenspel met de stem van Cristina die het maakt.
Het derde schijfje, ‘Ideal‘, met de nummers waarin Cristina het meeste in beweging is, waar de invloeden divers zijn, waar Cristina steeds het leven bezingt in alle facetten en ook hier weer, ons meeneemt in haar beleving van de muziek. In haar beleving van wat ze voor ons zingt. Of we nu meetikken (no pun intended) op ‘Bomba Relogio’, genieten van het duet ‘Margarida’ of meevaren met het trieste schip van ‘Navio Triste’, de stem van Cristina is steeds het sprankelende middelpunt. Donker aangezet als als de stemming daar om vraagt, fris als een bubbel in je glas als levendigheid geboden is. Achtttien nummers op deze langspeler.
Met ‘Idealist’ is er een bijzonder fraai overzicht van het oeuvre tot nog toe van Cristina Branco verschenen. Luister je naar haar, dan hoor je een bevlogen zangeres die de intensiteit van het leven in haar zang kan vatten en die je tegelijk met haar stem de sprankeling van het leven kan laten horen. Met respect voor het verleden en misschien steeds meer in connectie met de essentie van fado, slaat Cristina met dit overzicht een warme brug naar de toekomst. Bijzonder aanbevolen. Evenals een van de concerten die ze de komende weken in Nederland zal geven (zie www.cristinabranco.com voor tourdata).
Tracklisting Fado:
- Trago Fado Nos Sentidos
- Fria Claridade
- Sete Pedacos De Vente
- Fado Perdicao
- O Descobribor
- Fado De Mal Passada
- Fado
- Ha Palavras Que Nos Beijam
- Gaivota
- Trago Um Fado
- Na Rua Do Silencio
- Disse-te Adeus E Morri
- Nao E Desgraca Ser Pobre
- Os Teus Olhos Sao Dois Cirios
- Meu Limao De Amargura
- Cansaco
- Agua E Mel
- Se Nao Chovesse Tanto, Meu Amor
- Maria Lisboa
- Meu Amor E Marinheiro
Tracklisting Poemas:
- Fado Da Partilha
- A Case Of You
- O Meu Amor
- Quando Julgas Que Me Amas
- Cancao De Embalar
- Reflexao Total
- Ninfas
- Musa
- Nao Oicas A Minha Voz
- Toada Em Realejo
- No Comboio Descendente
- L’invitation Au Voyage
- Talvez
- Tango
- As Certezas Do Meus Brilhante Amor
- As Maos E Os Frutos
- Cantigas As Serranas
- Aspiracao
- Assim Que Te Despes
- Soneto De Separacao
Tracklisting Ideal:
- Se Fores, Nao Chores Por Mim
- Bomba Relogio
- Rosa
- Margarida
- Nao Ha So Tangos Em Paris
- Alice No Pais Dos Matraquilhos
- Historias Do Tempo
- Era Um Redondo Vocabulo
- A Laurindinha
- Porque Me Olhas Assim
- Ai Vida
- Cherokee Louise
- Longo Do Sul
- Navio Triste
- Abalara
- Construcao
- Alfonsina Y El Mar
- Avec Le Temps