Black Sabbath
Anno Domini 1989-1995
Of je ze nou de grondleggers van de metal noemt of niet, de invloed van Tony Iommi en zijn band op de hardrock en metal is niet weg te denken. Daarbij vallen de periodes met Ozzy Osbourne en Ronnie James Dio het meeste op: het zijn simpelweg mijlpalen. Het album met Ian Gillan, Born Again, werd breed miskend, al is het misschien wel het meest doomy album dat de band ooit maakte en de samenwerking met Tony ‘The Cat’ Martin werd ondanks zijn sterke zang ook nooit zo gevierd. Dat laatste wordt nu rechtgezet met een heruitgave van vier van de albums met Tony Martin. De hoogste tijd ook want de originele versies van de albums waren niet meer te krijgen. Het is een boxset en dat zie je terug aan hoe de set gemaakt is; veel meer één geheel dan een integrale heruitgave van de vier albums. Zowel verkrijgbaar als CD of op vinyl. Waar je ook voor kiest: je krijgt er een boek bij met foto’s, illustraties en liner notes van de hand van Hugh Gilmour, een poster en een replica tourboek van de Headless Cross tour.
De kanttekening die gemaakt moet worden is dat Eternal Idol als studioalbum ontbreekt: dat is het album dat destijds werd uitgebracht via Vertigo/Warner. De andere vier studioalbums met Tony, Headless Cross, Tyr, Cross Purposes en Forbidden vinden we wel in de set. Uitgebracht via IRS. Daarbij valt op dat de eerste drie alle geremasterd zijn én dat Forbidden ook een remix heeft gekregen. Headless Cross kreeg een extra nummer in de vorm van Cloak And Dagger (de oorspronkelijke B-kant van Headless Cross als single), What’s The Use voor Cross Purposes en Loser Gets It All op Forbidden. De laatste twee tracks waren Japanse bonustracks die we wel al konden vinden op de compilatieset The Sabbath Stones uit 1996. Het klasse album Tyr is het enige album dat geen bonustracks kreeg in deze heruitgave.
Eveneens niet aanwezig in de box is Cross Purposes Live. Dat live album werd in 1995 uitgebracht en bevatte opnamen van de Cross Purposes tour uit 1994. Zeker de moeite waard om die ook nog eens opnieuw uit te brengen: het is tot op heden het enige live album met Tony Martin. En bijzonder ook omdat de band tijdens die tour ook weer Into The Void, The Wizard en Symptom Of The Universe speelde, nummers uit de roemruchte jaren met Ozzy die in de jaren met Dio niet live gespeeld werden. Tony Martin ging die nummers net zo makkelijk aan, speelde overigens ook mondharmonica in The Wizard, als de nummers met Dio of vanzelfsprekend de nummers van de albums waar hij zelf aan meewerkte. Maar goed, het gaat natuurlijk om wat er wel in de box te vinden is en om te beginnen is dat Headless Cross.
Het album werd in 1989 uitgebracht met een ijzersterke bezetting waarin naast beide Tony’s, Geoff Nicholls toetsen speelde, de onovertroffen Cozy Powell drumde en uiteindelijk Laurence Cottle de bas speelde. Dit is Black Sabbath in een meer compacte vorm, met bijzonder strakke drums; Vinnie Appice was al een nadrukkelijk steviger drummer dan Bill Ward, Cozy zettte het geluid strakker nog neer. Niet alleen als drummer. Samen met Tony Iommi verzorgde hij ook de productie. Dat verklaart ook de sterke oriëntatie op de drums. Het album kent een aantal klassiekers uit de Martin-periode.
Het titelnummer, Headless Cross is grandioos en ook When Death Calls met heerlijke solo van Brian May, Nightwing en Kill In The Spirit World zijn wel erg mooi. En ja, het bonusnummer is vooral slechts dat. Live tourde overigens Neil Murray mee in plaats van Laurence. Waar dit album een versteviging had kunnen zijn van de naam van Black Sabbath was er gedoe met de release en zo werd het vooral een album waar critici en de liefhebbers vol van waren. De remaster laat het album weer sprankelen. En, niet te vergeten, Black Sabbath was destijds een van de eerste bands die in Rusland ging spelen. Het waren tijden waarin dat kon.
In 1992 kwam Tyr uit en meer nog dan Headless Cross knalde dat album uit de speakers. En hoe! Goeie genade, wat was er gebeurd met de donkere zware rifflegende? Het is overduidelijk Black Sabbath, maar opeens duiken we strak de Noorse mystiek in en dat past de band wonderwel. Tyr laat de band energieker klinken dan in tijden. De opener Anno Mundi haalt de laatste slaap uit je ogen en oren en dan volgt daarna The Law Maker met de stevige slagen van Cozy. En dan zijn we er nog lang niet. Jerusalem is al net zozeer een beuker maar de top van het album kan niet anders dan het sublieme The Sabbath Stones zijn. Het is geen lang album maar het heeft ook nog de al dan niet als zodanig bedoelde trilogie The Battle Of Tyr-Odin’s Court-Valhalla in zich. Het was een zeer geslaagd album dat ook twee fraaie afsluitende tracks nog had. De productie van Tyr was al strak. Daar heeft de remaster wel wat voor het geluid betekend, maar niet schrikbarend.
Tyr was bij lange na niet verkeerd, maar de band nam de kans om opnieuw met Dio te werken en dat maakwerk werd Dehumanizer. Twee jaar na dato was Tony terug voor Cross Purposes; Dio vond het geen geslaagd idee dat Black Sabbath nog eens ging optreden met Ozzy en ging zijn eigen weg.
Met een teruggekeerde Geezer Butler op bas en opnieuw een oud-Rainbow-drummer achter de kit, Bobby Rondinelli werd opnieuw een stevig album afgeleverd. De nummers misschien net minder fascinerend over het algemeen, maar ook hier is een aantal fijne tracks te vinden, zoals I Witness, Cross Of Thorns, Psychophobia, Immaculate Deception, The Hand That Rocks The Cradle en ook Cardinal Sin. De bonustrack hier voegt zeker iets toe! De remaster maakt ook hier het geluid wel weer beter dan het origineel.
Forbidden in zijn oude versie werd geproduceerd door Ernie C. van Body Count, de band waarvan zanger/rapper Ice T. ook zong in Illusion Of Power. Het album werd ingespeeld door de bezetting van Tyr. Desondanks en voor een deel door hoe het album klonk, waren in ieder geval Cozy en Tony niet tevreden over bet eindproduct. Ze hadden echt graag gewild dat het anders had geklonken. De remix die het album nu gehad heeft voor deze boxset zorgt ervoor dat het geluid nu nadrukkelijk anders is. Het is zeer de moeite waard om daarvoor ook de nieuwe uitgave nog eens te beluisteren: het album klinkt ruimtelijker en dat komt er zeker aan ten goede.
Het remixen van een album kan grote invloed hebben op de sound van een album. Dat is met deze heruitgave van Forbidden zeer zeker gebeurd. De remix maakte echter niet dat de nummers opeens qua opbouw anders zijn. De spoeling werd ook dunner. Kiss Of Death, het titelnummer en Guilty As Hell geven je het gevoel dat je nog naar een logisch vervolg op de eerdere albums van de band luistert, maar de punch en crunch die nog te vinden was op de andere Tony-releases, lijkt hier en daar toch aardig weggezakt. Dat wordt ook niet meer goed gemaakt door de nieuwste versie van de bonustrack. Het spelplezier had misschien wel plaatsgemaakt voor het voldoen aan verplichtingen. En ja, na Forbidden doemde opnieuw een samenwerking tussen Black Sabbath en Ozzy op en Tony Martin realiseerde zich maar al te goed wat dat betekende.
Het gegeven dat BMG deze albums als verzorgde set opnieuw uitbrengt, is te prijzen. Het werd tijd dat er ook vanuit de band en de platenmaatschappij werd erkend dat de Tony Martin-jaren evenzeer van belang waren in het oeuvre van Black Sabbath. Niet alleen de albums met Ozzy of Ronnie vormden de ziel van Black Sabbath. Ook Tony Martin gaf de band een heel eigen donker en eigen smoelwerk. Mooi hoe er ook een fijn interview is met beide Tony’s, in meerdere delen, waar ze samen op de albums terugblikken. Hier het deel over Headless Cross:
https://youtu.be/9DEfGLzrNc0?si=DNQkYkOJk43C9UY0
Er had mogelijk meer in gezeten met ook Eternal Idol toegevoegd of Cross Purposes Live er nog bij, maar deze box is hoe dan ook een uitstekende kennismaking met de Tony Martin-jaren. Het is goed ook als erkenning voor de zanger en zijn talenten. Zeer warm aanbevolen.