Bells Of Sunday

•Jazz •

31 augustus 2014

Uitgebracht door: ILK

Voorkennis en allerlei verwachtingen sturen in niet geringe mate het luisteren naar muziek. En het beoordelen ervan misschien in nog hogere mate! Wat nou als men zo veel mogelijk blind luistert, d.w.z. luistert zonder te weten wie er speelt. Het is natuurlijk het procedé van de blindfold-test waar je allerlei opnamen te horen krijgt en dan je persoonlijke reactie/waardering moet geven. Maar de blindfold-test is vooral om te testen hoe vertrouwd je meet een bepaald gebied bent, hoe goed je bent in het herkennen van belangrijke musici en stukken. Het kan tot verrassende uitkomsten leiden vooral als de testee niet raad wat het is en wie het is en dus zonder deze sturing en oordeel moet geven. Het kan heel productief zijn en zelfs bevrijdend werken.

Zo kreeg ik onlangs een vinyl-plaat van het vermaarde Kopenhagense ILK-label, de tweede uit hun White Label Serie. Het eerste album had de sprekende (en programmatische) titel Unintended Consequences. Alle albums in deze serie hebben hetzelfde hoespatroon en verschijnen uitsluitend op vinyl* in een oplage van 100 handgeschreven stuks. Op de hoes trof ik – allemaal handgeschreven – de titel, de track-list, het serie- en het exemplaar-nummer aan. Plus een handgeschreven aanwijzing: When church bells are ringing, stand still, close your eyes , and let your ears loose. Dat was het.

White Label

Deze Lp bevat aan beide kanten 5 titels die live in mei 2013 in het Kopenhagense Jazzhouse zijn opgenomen. De muziek word blijkbaar door een sextet in de bezetting piano, bas drums, trompet, trombone en saxofoon gespeeld. De muziek beweegt vaak langs de randen van articulatie en van waarneembaarheid en heeft daardoor een fascinerend schaduwachtig, licht surrealistisch karakter. Er zitten vreemde vertragingen in en de klanken zijn traumverloren en rauw ineens. Soms lijkt ze dedensified, mank of zelfs ontlichaamd maar ze keert steeds naar zichzelf terug. De muziek beweegt echter niet alleen in één en dezelfde modaliteit. Er is juist sprake van duidelijk kontrast tussen aangeduidde ondergearticuleerde delen en overgearticuleerde Sun-Ra-achtige opwellingen/stormen. Je zou het ook als schuiven tussen Robert-Wyatt- en Tom-Waits-modus kunnen aanduiden. Op deze manier wordt je met een aantaal bloedmooie stukken geconfronteerd zoals track 4, Æ lagt af Æg op de A-kant en track 1, Bells Of Sunday, en track 5, Kolibri Fantasi, van de B-kant.

Shifts & contrasts

Het bijzondere en het sterke hier is dat niet pats, met veel aplomb, iets uit de doeken gedaan wordt maar dat het langzaam uit een soort ether tevoorschijn treedt, zich openbaart. Daarbij horen ook de stemmings- wisselingen, bijvoorbeeld in het Angst genoemde stuk, de derde track op de A-kant. Terwijl er eerst allerlei heftige stemmen rondwarren, slaat het tegen het einde onverhoeds om in berustende helderheid. Het hele opus is doortrokken van dit soort verschuivingen en contrasten. De klanken, de muziek onstaat vanuit randen, ongrijpbare dieptes en verdwijnt naar vervagende vertes en verre hoogtes. Het laatste is echter geen wet van mede en persen. In het laatste stuk van de A-kan, Ild I hovedet (Vuur in je Hoofd) einidgt de klankenstorm abrupt. Muziek ligt niet kant en klaar vast, is niet iets wat slechts als een tapijt ontrolt hoeft te worden, maat is eerder iets dat zich net als een wolk vormt maar ook even snel weer overgaat een andere vorm inclusieve de onzichtbaarheid. Waarmee het luisteren – zoals in de handgeschreven aanwijzing aangeduid – begint.

Markant

Als belangrijk, ja essentieel element van jazz wordt de markante individuele stem gezien. Dat brengt in dit geval wel met zich mee dat spelers op een geven moment herkenbaar worden. Zoals in Props Of Silence, track 3 van de B-kant de (gestreken) contra-bas. Minder makkelijk identificeerbaar is hoe de gestreken begin-passages op de bas gespeeld worden. Het klinkt nl. alsof er twee bassen gestreken worden. Ja, en bij de tweede keer beluisteren heb ik wel een sterk vermoeden wie hier allemaal met elkaar speelt. En maakt het nu uit, te luisteren zonder het te weten? Ik denk van wel! Het geeft in feite meer ruimte, meer focus en meer vrijheid – waarbij je je raad-impuls het beste ook zo veel mogelijk kunt reduceren. Het raad-impuls is natuurlijk op onze sterke hang naar classificatie, indeling en bevestiging en accumulatie gericht. We kunnen er niet helemaal aan ontsnappen maar wel voor even loslaten. Meer over het opus Bells Of Sunday op de site van het ILK-label. In de Deense scene is uitgeven van je muziek op bijzonder vormgegeven vinyl tegenwoordig trouwens haast een must.

Deense Scene

Meer over de Deense jazz-scene kun je HIER en HIER te weten komen.

Aankomende eerste september-week kun je voor groepen uit de Kopenhagense jazz-scene terecht in de serie DANISH DELIGHT in Rotterdam, Utrecht, Amsterdam, Groningen en Brussel.

Op WRITTEN IN MUSIC te lezen over Deense jazz-musici en jazz uit Denemarken :