Als Wim Wenders de grijze leegte van Berlijn in het filmscript van Der Himmel über Berlin vorm wil geven, kiest hij voor klassieke zwartwit beelden waardoor deze in 1987 geschoten rolprent een retro uitstraling krijgt. In eerste instantie komen typische Berlijnse industrial noise bands als Einstürzende Neubauten en Sprung aus den Wolken in het vizier om dit concept te versterken. Toch blijft vooral de indrukwekkende performance van de Australische Nick Cave and the Bad Seeds en de landgenoten van Crime & the City Solution bij. Er zit weinig oprechte romantiek in dit in tweeën gesplitste vertekende stadsvisie en eigenlijk geeft Christiane F. – Wir Kinder vom Bahnhof Zoo een veel realistischer beeld, neemt niet weg dat het beide indrukwekkende films zijn.

In de tijd dat de Christiane F. – Wir Kinder vom Bahnhof Zoo verfilming uitkomt, zit Christiane Felscherinow zelf nog midden in die krakersdrugscene waartoe dan ook de vernieuwende artiesten van als Einstürzende Neubauten en Sprung aus den Wolken behoren. Einstürzende Neubauten wordt al snel aan het The Bad Seeds gezelschap gelinkt, mede doordat Blixa Bargeld een tijdlang in die band een belangrijke rol vertolkt. Wat velen; inclusief mijzelf, niet weten is dat Sprung aus den Wolken ook nog steeds actief is, al brengen ze nog sporadisch platen uit. 1981 – West-Berlijn bestaat in principe vooral uit de Sprung Aus Den Wolken EP, aangevuld met wat bonustracks, waaronder het door Wim Wenders in Der Himmel über Berlin gebruikte Pas Attendre.

Sprung aus den Wolken is de creatieve gedachtegang van beeldend kunstenaar Kiddy Citny, die hiermee een totaalpakket in de uitverkoop gooit. Het op ZickZack verschenen 1981 – West-Berlijn staat voor de grote breuk; de scheidingslijn tussen Oost en West, arm en rijk, communisme en kapitalisme, maar is veel meer dan dat. Door underground propaganda komen ze in aanraking met de punk en de tegendraadse no future houding die daar uit voortvloeit. 1981 is het startpunt van de grote explosie welke acht jaar later in 1989 met de val van De Berlijnse Muur tot ontploffing komt. Begin jaren tachtig durven idealisten voorzichtig hun onvrede te uiten en dringen ze steeds meer in de Westerse cultuur door. Sprung Aus Den Wolken maakt scheuren in het verval en probeert uit die geschepte veilige wereldje te ontsnappen.

Sprung Aus Den Wolken heeft veel connecties met het Westen en biedt behalve anarchie en wanorde dus ook veel hoop, New Gold Dreams volgens de toeziende Big Brother Is Watching You principes. Eigenlijk verschilt Oost en West qua rechtssysteem niet eens zo heel veel met elkaar, en is de hedendaagse kloof misschien zelfs vergelijkbaar. Dub & Die is met terugwerkende kracht stukken melodieuzer dan hoe men er begin jaren tachtig tegen aankeek. Het is een soort van minimalistische pre techno met de nodige Krautrock verwijzingen naar de Kraftwerk pioniers. Het woordloze gezang geeft er een universele tijdloze repeterende twist aan. De Dub & Die ontwrichting is machinale werk in uitvoering, het eindproduct in wording, met veel bliepjes en hard metaal percussie.

De funkende Komm Her Sing Mit en in aanmaak zijnde vergelijkbare Bevor Sie Dich Töten chaos haakt bij het steeds meer levende vroeg postpunk tijdperk aan. Sprung Aus Den Wolken verrijkt de Krautrock grenzen en omarmt de vernieuwing. Vergeet niet dat zelfs de Krautrock hier als een gepasseerd station is en de Trans Europa Express in hoog tempo verder voorbij raast. Het bezit net als het donkere Leidenschaftlich postpunk tussendoortje de nodige stuwende cyberpunk jazzy breakbeats die ruim tien jaar later als vernieuwend beschouwd worden, maar die hier al overduidelijk aanwezig zijn. Deze terreur zet zich in de moordende exotische Jeder Tag tribaldance door, een sound die D.A.F. een jaar later op de wat tragere Kebab Träume single perfectioneert. Het Soso sarcasme heeft die anarchistische cabareteske swingbeat gekte die een Foetus vervolgens later tot het bot uitbeent.

Het eigenzinnige Gegen den Strom karakteriseert Sprung Aus Den Wolken nog het beste. Een antihouding om de gereformeerde massastructuur te ontwijken, om zelfs te saboteren. Zware drums dreunen dominerend zwaar in het meer tot het op Suicide niveau functionerende Nichts im Sinn door. Claustrofobische onbehaaglijkheid wordt hier door nieuwsgierigheid onderdrukt, en wint het van de vervreemding. Het Lust-Last-Liebe probeersel verschijnt in eerste instantie op het eigen Faux Pas label, maar wordt in 2011 alsnog door het Franse Le Son Du Maquis opgepakt. Ze verbreden de ruimte door er zelfs elektrische gitaren aan te koppelen, een geslaagde voortzetting waarmee ze zich van de elektronica kortzichtigheid distantiëren. Het is hun visie op het smerige Velvet Underground voorwerk, gewaagd, gestoord en licht psychedelisch.

Schür Die Glut verschijnt oorspronkelijk enkel op cassette, een heerlijke eenvoudige Do It Yourself productie release welke onder de toonbank verkocht wordt. Een leuk verhalend hebbedingetje voor de geroutineerde fans, en hier slechts een aankondiging voor het meer interessante werk, de Pas Attendre / Que Pa EP uit 1985. Je hoort op het intiem semi-akoestische Que Pas I de overgang naar de meer melodieuze postpunk dreampop van het dan in opkomst zijnde Cocteau Twins en de nodige The Cure verwijzingen terug. Ook Sprung aus den Wolken gaat met zijn tijd mee, en dan voelt de 1981 – West-Berlijn titel bij deze vernieuwingsdrang wat misplaatst aan. Que Pas II is het zwaardere verteerbare industrial noise overgewicht broertje, die met lompe stappen de zachtaardigheid nivelleert.

Het verhaal begint bij Der Himmel über Berlin en eindigt bij Der Himmel über Berlin. De ongekende schoonheid van Pas Attendre I hakt er stevig in, en laat de luisteraar visualiserend met de beelden van de film spelen. De overgang van de doodslaande klanken naar de ademende akoestische klanken is magistraal te noemen, al merk je overduidelijk dat het krampachtige Frans niet hun moedertaal is. Het is overduidelijk dat Arctic Monkeys de Do I Wanna Know? melodielijnen letterlijk van Sprung Aus Den Wolken geleend hebben. De bibberende zang is het enige minpuntje, de jammerende gitaarsolo maakt alles goed. Pas Attendre II is een poging om meer emotionele diepgang aan de zang toe te voegen, maar hier gaan ze er gigantisch mee de mist in.

Zoals ik al overduidelijk aangeef is de 1981 – West-Berlijn titel wat misleidend en dekt deze niet de volledige inhoud. Je doet het schijfje er tekort mee, want de plaat is zeker ook voor de liefhebber van de latere koerswijziging een aanrader. Zonder Einstürzende Neubauten en Sprung aus den Wolken zou een Depeche Mode waarschijnlijk veel langer als een tiener huppelbandje klinken, en ook het Britse Mute Records maakt er gretig gebruik van en voegt soortgelijke acts aan hun experimentele avant-garde label toe.