×

Interview

26 oktober 2017

Noam Vazana – Met muziek reizend door het leven

Geschreven door: Marcel Hartenberg

Label: eigen beheer

Marktkraampjes krijgen langzaam inhoud als de hoofdstad zich onder het blauw van de hemel uitrekt, nog stil na het heengaan van de aimabele burgervader, Eberhard van der Laan. Terwijl die overpeinzingen door me heen gaan, fietst Noam Vazana de Ir. B. Bijvoetbrug op, zet haar fiets op slot en loopt naar Puccini in de Staalstraat. Dat is de ontmoetingsplaats voor ons gesprek. De bevlogen zangeres heeft net een nieuw album uitgebracht. De veelzeggende zin “A human being is a human being” (uit het nummer Calling You From Syria van het album Daily Sketch) zegt iets over de manier waarop ze naar de wereld kijkt. Ze zet zich actief in voor verbroedering tussen Joden en moslims, onder andere via de vriendschapskring Salam Shalom. Daar is echter niet iedereen zich van bewust. We staan daarbij stil, maar veel meer ontvouwt er zich een gesprek over tijd, over reizen, over het ontmoeten van mensen, over haar familie en natuurlijk over haar nieuwe album Andalusian Brew (uitgebracht onder de naam Nani, koosnaampje van haar oma voor de jonge Noam). De wortels van dat album liggen besloten in een tournee in Marokko. Die bracht Noam terug naar haar jeugd. Daar begon het gesprek ook over.

WiM: Hoe was het om in Marokko op tournee te zijn en daar muziek terug te horen die je in je jeugd hoorde? Dat was een heel bijzondere ervaring. De herkenning, die komt eerst geleidelijk binnen en maakte toen ineens een heleboel los, ook aan emotie, een intense ervaring. Het had wel wat tijd nodig om dat te kunnen bevatten. Voor mij was het teruggaan naar de tijd waarin ik als klein kind opgroeide en mijn oma liedjes hoorde zingen. Het is nostalgie en tegelijk is het meer dan dat: je staat met je gevoel van nu als het ware in je beleving van toen. Die ervaring, dat deed wel iets met me.

WiM: Hoe heb je de liedjes gekozen die op het album terecht zijn gekomen? Van het moment van het eerste liedje horen naar het idee dat het een album zou worden, dat is niet vanzelf gegaan. Sterker, ik had in eerste instantie helemaal niet gedacht aan een album. Ik wilde meer weten over het Ladino, wetende dat het nog gesproken wordt, tegelijk beseffende dat dat niet in groten getale gebeurt. Dus ik dook de wereld in van de Ladino muziek om meer van de muziek te weten te komen.  Zeker in het begin dacht ik veel  meer aan het opnemen van enkele nummers in het Ladino als demo’s of als singles. Ergens onderweg van die eerste ervaring naar nu, drong het tot me door dat ik een volledig album met deze liedjes wilde maken. Dat betekende het parkeren van nummers die ik al in gedachten had voor dat volgende album; eerst kreeg dit voorrang.

Mijn oma zong thuis liedjes in het Ladino; het is de taal die de Sefardische Joden hier spraken. Toen de Joden in de 15e eeuw uit Spanje werden verdreven, vluchtten velen naar Noord-Afrika en ze gingen daar een taal spreken die nauw verwant was aan het Spaans, maar waar dus ook wel invloeden van Noord-Afrika in werden opgenomen. Anderen vluchtten naar de Balkan dus ook daar deed ik onderzoek naar de muziek. Ik vond het daarbij van belang om me vooral te richten op hoe de liedjes traditioneel klonken; ik wilde zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke zang blijven. Qua muziek hoor je wel wanneer ik mijn eigen arrangementen door laten klinken. nani-andalusian-brew-300x266

Los Guisados De La Berendjena, het openingsnummer is tussen al die nummers voor mij heel erg persoonlijk. Als mijn oma vroeger aubergines schoonmaakte en als ze samen met mij kookte, dan was dat het liedje dat zij zong. Het voelde wel heel bijzonder om op deze manier een tijdreis te maken.

WiM: Hoe was het voor jou om in het Ladino te zingen? Teruggaan naar mijn herinneringen was niet voldoende. Mijn oma zong de liedjes vroeger wel. Tegelijk was er thuis vooral de gedachte om het nieuwe land van mijn ouders, Israël, te omarmen. Dat betekende loslaten van de voorgeschiedenis, dus ook in taal. Dat maakte dat ik me dus nu het Spaans zoveel mogelijk eigenlijk moest maken om erin te kunnen zingen. Ik heb dat zoveel mogelijk als basis gebruikt; als je kijkt naar de verschillende verschijningsvormen van het Ladino, dan zijn daar zoveel varianten in te onderscheiden dat mensen niet direct zullen kunnen herkennen wat ik zing. Met een benadering van het Spaans bereik ik zoveel mogelijk mensen. Het mooie is dat mensen die Ladino spreken na afloop van concerten mij in Ladino aanspreken, ervan uitgaande dat ik dan net zo vloeiend kan antwoorden. Ik kan het verstaan en begrijpen, maar een net zo vloeiend antwoord in Ladino kan ik niet net zo gemakkelijk geven (lacht).

WiM: Met jouw keuze om in Ladino te zingen, heb jij dus juist de wortels omarmd die thuis niet zomaar aan bod kwamen. Hoe staat je familie daarin? Met wat ik doe, werken en leven als zangeres, was er thuis, zoals je wel vaker ziet, een worsteling. Tegelijk, ik sta voor wat ik doe. Het mooie is wel dat ik merk dat daarin verandering is gekomen: mijn werk komt ook in Israël in de media onder de aandacht. Ik weet nog niet hoe het album daaraan bijdraagt.

WiM: Je groeide op in Israël, je ouders kwamen oorspronkelijk uit Marokko, je reist veel en tegelijk heb je hier nu je thuisbasis. Wat betekent het reizen voor je en hoe kwam het dat Amsterdam je woonplaats werd? Het reizen, het zien en bezoeken van uiteenlopende plaatsen én het contact dat je ook rondom optredens hebt met allerlei mensen, dat is voor mij toch wel iets waar ik energie van krijg. Ik kan gewoon niet lang stilzitten. Als ik meer dan een maand op een en dezelfde plaats ben, dan krijgt mijn ongedurigheid de overhand, begint het van binnen te kriebelen en moet ik weer op pad. Als ik kijk naar hoe ik schrijf, dan vind ik veel inspiratie juist ook onderweg. In het ontmoeten van uiteenlopende mensen, wat ik zie, wat ik meemaak, de plaatsen die ik bezoek, dat geeft zo’n rijke ervaring, daar vloeien dus juist altijd wel liedjes uit voort. Ik heb dan wel een plek nodig om die liedjes uit te kunnen werken. En daarin past Amsterdam weer perfect. Als het maar niet te lang achter elkaar is (lacht).

Ik kwam hier terecht toen ik tijdens mijn opleiding eigenlijk drie verschillende richtingen tegelijk wilde doen. Vanuit Amsterdam kwam er een aanbod waar die mogelijkheid zich in voordeed. Groeien in diversiteit, dat was iets dat ik voor mijn muzikale ontwikkeling heel erg zag zitten, het was een stap die ik heel graag wilde zetten. Dus Amsterdam werd het. Hier voel ik me helemaal thuis.

WiM: Je concertreizen brachten je naar Tanger. Daar ontstond veel commotie rondom jouw komst; men verbond je tijd in militaire dienst in Israël aan jouw politieke kijk op het leven en men kwam snel met conclusies, al dan niet gestaafd. Bizar bovenal als je je bedenkt dat je juist inzet voor verbroedering en bovendien een nummer (Maktub) bracht samen met Teema (Nederlands-Marokkaanse zangeres) dat juist een uitnodiging tot verbroedering is. Hoe heb jij dat beleefd? Wat mij persoonlijk het meest raakte, is hoe mijn leven als muzikant plotseling veranderde. Ik was niet bedacht op een demonstratie waarbij mijn gezicht op foto’s doorgehaald was met een kruis en met bloeddruppels, noch op de reacties in de (social) media en evenmin had ik ooit verwacht dat ik op het podium zo goed als aangevallen werd. Ik glimlachte zelfs onwillekeurig naar de man die het podium op kwam zetten. Misschien is wat je dan doet het handelen in een reflex.

Maar toen ik zag dat ik het publiek niet meer tegemoet kon treden zonder beveiliging, deed dat wel iets met me. Het ontmoeten van mensen, het met ze praten, dat is voor mij een wezenlijk onderdeel van wat ik doe. Het was wel confronterend om te zien dat dat opeens stopte. Dat was voor mij de meest hevige impact. Het viel me daarnaast op dat er in de media veel stelling genomen werd; wat ik daarbij miste, was het onderzoeken van feiten. Zelden of nooit kwam aan bod dat ik muzikant was in die diensttijd. Tegelijk, neem het debuutalbum, daarin ben ik heel duidelijk in Calling You From Syria. Mensen zijn voor mij altijd gelijk, ongeacht iemands afkomst.

noam-selfie-plane

WiM: Een mooi statement en, als je kijkt naar hoe vaak en hoe ver je reist, wordt dat onderstreept door waar je overal optreedt. Waar gaan we je kunnen zien en wat kunnen we verwachten? Ik begin nu al snel aan een tour door Duitsland en Polen. Dan begint het tweede deel van de tour in maart 2018 en dan ga ik naar de Verenigde Staten, naar Canada, Spanje, Duitsland, Turkije, India en Israël.

Momenteel zijn we bezig met crowdfunding om de tournee die in april start vorm te kunnen geven. Op mijn website, www.noam-vazana.com kunnen mensen daar meer over lezen. In Nederland heb ik ook optredens gepland: ik sta op 13 april in Paradiso en van 4 tot 8 juli doe ik mee met het Amsterdam Roots Festival; daar geef ik dan meerdere optredens. Het grootste deel van de tijd speel ik dus in het buitenland.

Dat vraagt veel planning vooraf. In de praktijk neem ik dat allemaal zelf voor mijn rekening. Als ik thuis ben en niet optreed in Nederland of liedjes schrijf, zorg ik er dus voor dat ik concerten kan spelen. Klaarblijkelijk gaat dat makkelijker in het buitenland dan hier. Dat neemt niet weg dat ik ook hier meer zou willen optreden. Het samenwerken met een zakelijke partner die de boekingen in kan vullen, zou zeker kunnen bijdragen aan de optredens die we hier doen; het is de vraag hoe de balans dan wordt: met twee mensen kun je meer werk verzetten en bestaat er dus ook de kans dat je vooral eerst groeit in wat je doet. Om het een succes te laten zijn, zouden de synergie en het vertrouwen tussen mij en die partner dan ook wel optimaal moeten zijn.

Qua invulling van de optredens doen we een deel van de avond vanzelfsprekend muziek van Andalusian Brew; we voegen er ook nummers van de andere albums dan aan toe. Het wordt een mooie mix. Het is ook mooi om deze muziek nu te spelen en te ervaren hoe dit beleefd wordt. WiM: Het was ook mooi om dit gesprek zo te ervaren. Dank je wel voor je tijd en voor het uitvoerige gesprek. Graag gedaan!

Een impressie van het album vind je in bijgaande clips:

Morenika: https://youtu.be/4aKMxd7Zk0s

La Rosa Enflorece: https://youtu.be/SIp8svNlpOg