×

Nieuws

23 februari 2022

Mark Lanegan (1964 – 2022)

Geschreven door: Edgar Kruize

Wie op de rand van de afgrond leeft, tuimelt er onvermijdelijk een keer overheen. Maar als het dan gebeurt, is het toch altijd weer een schok. Zo ook de dood van Mark Lanegan, de norse brombeer met zijn uit duizenden herkenbare stem. Meer dan een schok zelfs, het is een mokerslag.

Dat laatste komt vooral omdat Lanegan een creatieve duizendpoot was die zeker naar mate hij ouder werd wars van hokjes heeft gewerkt. Hij zal de geschiedenisboeken ingaan als ‘de zanger van grungeband Screaming Trees’ of wellicht als ‘de zanger op enkele Queens Of the Stoneage albums’, maar hij deed zoveel meer. Zijn twaalf soloalbums hebben zich door de jaren heen ontwikkeld van akoestische singer-songwriter en blues tot bruisende electro en gruizige rafelrock, en alles wat daar tussenin zit. Onderwijl zijn de (overigens geweldige) duetalbums met Isobell Campbell fraaie indiefolk te noemen, tilde hij met zijn donkere gemoed de slepende gospelblues van Soulsavers naar fenomenale hoogten en draaide hij in samenwerkingen met Moby en Dave Clark ook zijn hand niet om voor dance. Ook moeten zeker de samenwerkingsproject met zijn ‘chemical brother’ Greg Dulli niet worden vergeten. Hetzij op elkanders albums, dan wel op de fraaie Gutter Twins-opnames.

Als je de lijst met artiesten opsomt waarmee Lanegan werkte, van Manic Street Preachers tot Kurt Cobain en van P.J. Harvey tot leden van Guns N’ Roses of Tom Barman, Martina Topley-Bird, het Metropole Orkest, de vele bovengenoemde artiesten en leterlijk ontelbare anderen, zou je bij een oppervlakkige blik wellicht kunnen zeggen dat hij een soort duizenddingendoekje was. Waar hij voor nodig was, werd hij voor ingezet. Het omgekeerde is echter het geval. Hij weet al die genoemde samenwerkingen en muzikale stijlen en invloeden ‘eigen’ te maken en stuwt ze eigenhandig de hoogte, dan wel de peilloze donkere diepte in. Het maakt waarschijnlijk wel dat iedere muziekliefhebber een voorkeur heeft voor een bepaalde ‘vorm’ van Lanegan en er zullen mar weinigen zijn die zijn volledige oeuvre waarderen. Daar kon hij zelf niet echt mee zitten, zo vertelde hij Written In Music tien jaar geleden. “Het publiek is altijd onderdeel van het maakproces. Zij moeten er naar gaan luisteren als ik er klaar mee ben. Ik laat me er alleen niet door leiden, in die zin dat ik ga nadenken van wat mensen mooi zouden vinden. Mijn muziek is gewoon niet voor iedereen. De mensen die het moeten horen, daar komt het altijd wel terecht op een of andere manier. En dan vinden ze het hopelijk mooi.”

Lanegan heeft een turbulent leven achter de rug. Wie hem heeft zien optreden (en dat deed hij graag en veel) ziet het silhouet zo voor zich, een boomlange zanger die in zichzelf gekeerd het wankele lijf vastklampt aan zijn microfoonstandaard en zo zijn teksten de microfoon in bromt. Dat lijf heeft dan ook nogal wat te verduren gehad. Wie zijn in 2020 verschenen boek Sing Backwards And Weep leest, weet hoe vaak hij de dood al rechtsreeks in de ogen heeft gekeken. Drugs- en alcoholverslavingen zijn een constante factor in zijn leven, met alle complicaties die daarbij horen, van mogelijke amputaties tot nierfalen. Meerdere malen in zijn leven zwierf hij als dakloze rond. En steeds weer wist hij – in tegenstelling tot veel generatiegenoten – op een of andere manier weer uit zijn donkere dieptes naar boven te klauteren. Zelfs recent nog, toen COVID hem bijna te pakken had, iets waarover hij schrijft in zijn eind vorig jaar verschenen boek Devil In A Coma. Waar Lanegan uiteindelijk aan overleden is, is niet bekend gemaakt. Hij woonde sinds 2020 met zijn vrouw Shelley Brien in het Ierse Killarney, waar hij op 22 februari 2022 kwam te overlijden.