Marianne Faithfull, ondanks alles een benijdenswaardig leven

Er zijn maar weinig vrouwelijke artiesten die zo met de moderne muziekgeschiedenis verweven zijn als Marianne Faithfull. Via haar zijn rechte lijnen te trekken van The Rolling Stones naar Nick Cave en van Roger Waters naar Metallica. Marianne Faithfull was een spil in een rock ‘n roll universum en verliet ons donderdag op 78-jarige leeftijd.
De Britse zangeres (en actrice) verbleef de laatste jaren van haar leven in een verzorgingshuis voor artiesten en kunstenaars op leeftijd. Dit vanwege haar long COVID-klachten, door een leven lang stevig roken veroorzaakte ademhalingsproblemen en vermoeidheidsklachten. Dat maakt ook dat haar laatste album, het met Warren Ellis opgenomen She Walks in Beauty uit 2021, een plaat was waarop zij niet meer zingend te horen is. Met haar doorleefde en net uit van covid revaliderende stem declameert ze op de plaat haar favoriete Britse gedichten, naar eigen zeggen een droomproject dat ze al vijf decennia wou maken. Het werd haar zwanenzang.
Marianne Faithfull brak in de jaren zestig door als zangeres en scoorde onder meer een top 10-hit in het Verenigd Koninkrijk met de inmiddels iconische single As Tears Go By, mede geschreven door Mick Jagger en Keith Richards. Ze is sindsdien ook onlosmakelijk verbonden met het Rolling Stones-verhaal, niet in het minst omdat ze enkele jaren de partner van Jagger was.
Medio jaren zestig scoorde ze hits met singles als Come and Stay With Me en This Little Bird. Ook brak ze door als actrice, in onder meer de film The Girl on a Motorcycle (1968), met Alain Delon als tegenspeler. Bekender (of beruchter) werd ze echter door haar escapades in de rebelse Britse rockscene, met alle excessen met drank, drugs en seks die daarbij hoorden. In 1968 werden zij en Jagger opgepakt voor het bezit van cannabis, een jaar later raakte ze voor het eerst in coma door een overdosis slaappillen in Australië. Allerhande genotsmiddelen bleven in de loop der jaren haar achilleshiel.
Zeker in de jaren zeventig had Faithfull te kampen met grote problemen. Na de relatiebreuk met Jagger leed ze aan anorexia, raakte ze verslaafd aan heroïne en zwierf ze enige jaren dakloos door Londen. Die ervaringen verwerkte ze in 1979 in haar comeback-album Broken English, haar eerste plaat in ruim tien jaar tijd. Daarop stond ook één van haar grootste hits, The Ballad of Lucy Jordan. Met terugwerkende kracht, zo vertelde Faithfull aan journalisten, had ze ook positieve kanten leren zien aan het leven als dakloze in Londen: ‘Als junkie had ik een benijdenswaardig leven. Ik had totale anonimiteit, iets dat ik niet meer gekend had sinds ik 17 was.’
Met de albums Dangerous Acquaintances (1981) en A Child’s Adventure (1983) vervolgde ze het succes van Broken English om daarna met wisselend succes maar met steeds weer verrassend sterke albums en samenwerkingen op de proppen te komen. Doorbraakhit As Tears Go By is gedurende haar loopbaan een rode draad gebleken, omdat ze het nummer op verschillende momenten steeds weer van een nieuwe dynamiek voorzag. Zo kwam ze tijdens de opnames van het album ‘Strange Weather’ (1987) net uit een heroïneverslaving, waardoor de heropname van As Tears Go By op dat album een rauwe ondertoon heeft gekregen. De uitvoering die ze met haar wankele kraakstem op het uit 2018 stammende Negative Capability ten beste geeft is misschien wel het meest emotioneel, juist op hoge leeftijd weet ze het sentiment van het nummer pas écht goed te raken.
Marianne Faithfull terugbrengen tot alleen dat ene nummer, doet haar echter geen recht. Als gezegd, ze is een spil in een groter rock ‘n roll-universum. Terwijl ze uit het spectrum van de Stones bewoog, een wereld waarin ze zichzelf naar eigen zeggen nooit helemaal heeft thuis gevoeld, bewoog ze zich meer richting de avantgardistische, jazzy of alternatieve hoek. En zo kon ze net zo makkelijk op Roger Waters‘ megalomane uitvoering van The Wall in Berlijn opdagen, als dat ze zich voor een nichepubliek stortte op het werk van Kurt Weill en Bertolt Brecht. Ze bewoog zich langs metal (The Memory Remains met Metallica), folk (Love Is Teasing met The Chieftains), Britpop (Kissin Time met Blur en Sliding Through Life on Charm met Pulp) en werd uiteindelijk ook de muze van menig alternatieve artiest. Van Billy Corgan, Flood, Brian Eno tot Beck en van Nick Cave, Ed Harcourt en Mark Lanegan, ze stonden in de rij om met Faithfull te kunnen werken. Dat maakt van haar discografie een curieus allegaartje, dat misschien niet altijd even geslaagd was, maar wel altijd interessant.
De oorzaak van het overlijden van Faithfull is niet bekend. Begin 2020 werd ze getroffen door COVID, waardoor ze tijdens een wekenlang verblijf in een Londens ziekenhuis wederom in coma raakte. Ze herstelde daarvan, tegen de verwachtingen van het medisch personeel in. Daarna slaagde zij er nog in om haar genoemd droomproject, haar 22ste album, te voltooien. Terugkijkend op haar leven is de titel She Walks in Beauty toepasselijk. Ondanks de diepe dalen waardoor zij zich bewoog, waren de pieken die volgden steevast torenhoog.
