Lyle Mays is op de veel te jonge leeftijd van 66 jaar, overleden. De jazzgrootheid overleed, zoals we te horen kregen, na een lang ziekbed. Mays was een virtuoze geluidsmagiër die met zijn toetsenspel, vooral in samenwerking met zijn muzikale boezemvriend Pat Metheny, de jazz vanaf de midden jaren 70, nieuwe richtingen gaf. Briljante richtingen.

Pat Metheny: “Lyle was one of the greatest musicians I have ever known. Across more than 30 years, every moment we shared in music was special. From the first notes we played together, we had an immediate bond. His broad intelligence and musical wisdom informed every aspect of who he was in every way. I will miss him with all my heart.”

Het overlijden van Lyle Mays heeft me flink aangegrepen. Hoewel hij al jaren maar weinig meer optrad, zelfs in een interview in 2016 aangaf helemaal uit de muziek te verdwenen te zijn en als software manager te werken (!!??) komt zijn dood hard binnen. En 66 jaar is natuurlijk veel en veel te jong. Gelukkig ben ik in de gezegende omstandigheid geweest hem vele malen op het podium te hebben gezien en zijn muzikale genialiteit optimaal te ondergaan.

Vanaf het allereerste moment dat ik de mannen samen op plaat hoorde sloot ik alles wat ze samen maakten in mijn hart en ik ontdekte dat die plek daar groter werd naarmate de mannen maar platen bleven maken. Toen ik ze voor het eerst samen op het podium zag binnen Pat Metheny Group, in hun zo geliefde (oude stijl) Vredenburg in Utrecht, veranderde mijn muzikale leven. Zoals ik vanaf dat moment hoop dat ieders muzikale leven verandert als je voor het eerst een compositie als Are You Going With Me? hoort. Een compositie muzikaal zo geniaal tegelijk zo hartverwarmend dat je emotioneel volledig weggeblazen hoort.

Je overgeven aan de muzikale genialiteit van Metheny en Mays, beiden niet alleen fantastische, zichzelf steeds vernieuwende muzikanten, maar ook briljante componisten, is je overgeven aan een muzikale wereld die je wereld op zijn kop zet. Ze ontmoetten elkaar in 1974 als zeer getalenteerde muzikanten en voelden vanaf het allereerste moment aan dat ze muzikaal de wereld konden veranderen. Het Duitse ECM Records, vanaf de start bizar getalenteerde ontdekkers van grote nieuwe jazznamen, gaf ze die eerste jaren de kans hun sound samen te ontwikkelen.

Hoewel Metheny met Bright Size Life in 1976 nog onder eigen naam, en zonder Mays, debuteerde was het daarop volgende Watercolors (1977) dat de grootsheid van de twee mannen samen openbaarde.  Meesterlijke albums als het eerste echte Pat Metheny Group album (1977), American Garage (1978), As Falls Wichita, So Falls Wichita Falls (1981), Offramp (1982), het live album Travels (1983) en First Circle (1984) behoren tot het aller allerbeste wat de jazz in die jaren voortbracht. Albums die sowieso absolute jazzklassiekers zijn.

Metheny en Mays waren destijds architecten van een nieuwe sound. Metheny met zijn wervelende gitaarwerk, akoestisch, elektrisch dan weer door de synthesizer getrokken sound en Mays die daar een wervelend en onnavolgbaar tapijt van toetsen onder plaatste. De sound van die twee mannen samen was steeds zo hartveroverend mooi en bijzonder tegelijk uitdagend dat deze niet alleen optimaal intrigeerde maar ook zo je hart binnen kwam. Natuurlijk waren daar ook contrabassist Steve Rodby en drummer Paul Wertico, laten we ze vooral niet vergeten als het weergaloze ritmetandem, daar mede debet aan.

Met het vertrek bij ECM evolueerde de sound van de Pat Metheny Group en maakten ze, na met David Bowie met This Is Not America nog even een onwaarschijnlijke #1 single hit gescoord te hebben (Bowie verpakt in de Pat Metheny Group sound), met meesterlijke albums als Still Life (Talking) (1987), Letter From Home (1989), We Live Here (1995), Imaginary Day (1997), Speaking  of Now (2002) en The Way Up (2005) al net zoveel impact als in hun beginjaren. Met in die laatste jaren Antonio Sanchez als de weergaloze nieuwe drummer en energiegever daarbij.

Natuurlijk maakte Mays naast Metheny ook een handvol albums onder eigen naam en werkte hij samen met namen als Rickie Lee Jones, Eberhard Weber, Steve Swallow en Bob Moses. Maar zijn echte maatje was Metheny die hij natuurlijk hielp met zijn relatieverdriet verwerkende meesterwerk Secret Story en waren zij samen met bassist Jaco Pastorius en drummer Don Alias de ideale jazzoutfit voor Joni Mitchell’ album Shadows and Light.

Mays was veel meer dan een weergaloos en origineel toetsenman. Hij was tevens een geluidshervormer, een geluid magiër. Geboren in een muzikale familie speelde hij vanaf jonge leeftijd al orgel, dus voordat hij de jazz ontdekte. Nieuwe geluiden ontdekken was zijn muzikale reis. Zo speelde hij niet alleen een Steinway vleugel maar bouwde deze met een ingebouwde midi om. Hij speelde al net zo graag op de Oberheim 8 Voice Synth, de Prophet 5, Kurzweil K250, Korg DW synclavier en de Korg Triton. En hij speelde daarnaast ook nog gitaar en trompet. Het majestueuze geluid van Pat Metheny Group werd in sound net zo hard door Mays bepaald als door Metheny.

De concerten van Metheny en Mays waren altijd een sensationele, verrassende en emotionele ervaring. Hoewel Mays zich immer handig verstopte achter een woud van toetsen/instrumenten was hij net zo nadrukkelijk in sound aanwezig als Metheny die met zijn spel en frontale podium aanwezigheid immer in de spotlights stond. De muziek die de mannen samen maakte behoort tot het allermooiste wat ik in mijn leven gehoord heb. Zo wonderlijk avontuurlijk, vrij en filmisch dat je er emotioneel altijd in kan verdwijnen. Natuurlijk gesproken in de tegenwoordige tijd want een groots muzikant als Lyle Mays mag dan wel uit ons leven zijn weggerukt, zijn hartveroverende muziek blijft. Muziek die, nu ik gelijk al het vinyl weer uit de kasten heb gehaald en draai, nog net zo opzienbarend en zinnenprikkelend klinkt als dat ik het voor het eerst hoorde. Alleen al luisteren naar de Travels versie van As Falls Wichita, So Falls Wichita Falls doet me beseffen dat Mays altijd in mijn hart zal blijven. Wat een grootsheid, wat een pracht.