Met nu alweer hun vijfde studioalbum onder de arm zijn ze binnen het Nederlandse muziekcircuit één van de parels aan de kroon, The Bullfight, de band met hun eigen pop noir als leidend motief en met hun albums die dat volledig onderstrepen. Hun albums getuigen van een voorliefde voor muziek die je niet 1-2-3 doorgrondt, muziek met een donkere klank, muziek met een ondertoon en nu brengen ze een album uit dat het bestaan van de murder ballad viert. Dat is wel durven als je je bedenkt dat de koning van het donker, Nick Cave, al in 1996 een album maakte dat Murder Ballads heette. Is het de band naar het hoofd gestegen? Een blik op wat de band en dan met name gitarist en componist Thomas van der Vliet als eindproduct neerlegt met dit album en je weet meteen dat het om meer, veel meer gaat dan het klakkeloos navolgen van wat de grote meester ooit deed. The art of the murder ballad. Daar heeft The Bullfight en dan met name Thomas van der Vliet werk van gemaakt. En hoe! Meer dan honderd kunstwerkjes in allerlei verschijningsvormen in de passende thematiek wist Thomas bij elkaar te brengen. Bekende namen die de aandacht trekken, maar meer nog zijn er prachtige werken van minder bekende kunstenaars die in alle afwisseling buitengewoon fascinerend zijn. En en passant maakte The Bullfight de soundtrack bij het boek. We spraken Thomas naar aanleiding van het verschijnen van Eggs & Marrowbone, het jongste album van The Bullfight. Over het kunstboek waar de band de soundtrack voor schreef, over murder ballads, over de liedjes op het album en over het live brengen van de muziek.

Het kunstboek
WiM: Hoe ben je van start gegaan met je ideeën over The Art Of The Murder Ballad? Hoe groot had je het voorzien toen je startte? Eigenlijk zoals het is geworden; ik wilde graag meer dan 100 kunstenaars bij elkaar brengen met elk hun eigen invulling van het thema. Het doel was een prachtig kunstboek te maken waarmee tegelijkertijd alle kunstenaars onder de aandacht werden gebracht.

WiM: Je hebt artiesten van allerlei achtergronden in het boek opgenomen. Hoe heb je hen benaderd en wat gaf je mee als input? Zo min mogelijk, ik vond het belangrijk dat iedereen zijn eigen draai eraan gaf. Of mensen nu nieuw werk maakten, speciaal hiervoor of bestaande werken die in het thema pasten: soms vroeg ik ook om bestaande werken. Alle bijdragen waren vrijwillig en vrijwel iedereen die ik vroeg deed mee. Er was niemand die op basis van het thema zei: “Daar kan ik niks mee.” Ik kon niet al die mensen betalen voor een bijdrage. Hopelijk levert het alle meewerkende kunstenaars ook wat op. Publiciteit en wellicht een verkocht werk.

WiM: Hoe wist je dat mensen ervoor in waren? Eigenlijk door gewoon contact te zoeken, hetzij via mail, of gewoon bellen. De meeste waren eigenlijk snel enthousiast. Een enkeling reageerde niet of was niet geïnteresseerd, maar dat was wel een absolute minderheid.

WiM: Waar ben je het meest trots op als je het boek bekijkt? De totaalervaring, alle verschillende kunstvormen (schilderen, fotograferen, etsen, dichten en musiceren) komen bij elkaar. Dat is denk ik weinig gedaan op deze schaal.

WiM: Een heuse expositie op twee verschillende locaties van de kunst. Hoe kijk je daarnaar? In hoeverre was dat voor jou een logische stap of is dat anders tot stand gekomen? Dat plan was er eigenlijk meteen al. Qua organisatie wel een hoop werk maar heel bijzonder om deze werken straks live te zien. Alle kunstwerken zijn te koop. Ik zal met mijn label hierin bemiddelen maar de verkoopprijs is 100% voor de kunstenaar. De werken hangen daarbij in Donner zeer publiek en toegankelijk dus alle meewerkende kunstenaars krijgen een hoop exposure.

Murder ballads

WiM: Jullie hebben als band al langer een fascinatie met de thematiek van ‘murder ballads’. Wat is de oorsprong van jullie fascinatie daarmee? We hebben allen wel een hang naar wat donkerdere muziek, wat niet altijd tot dood hoeft te leiden. Donkere gelaagde thematiek en teksten, zijn bij al onze muziekcollecties wel te vinden.

WiM: In hoeverre is het een fascinatie die jullie allen delen? Neem je het mee als gewenste competentie voor leden van de band? Voor murder ballads? Nee hoor geenszins, de muzikale klik is er en een volgende plaat gaan we vast iets heel anders doen.

WiM: Jullie dragen als gehele band bij aan het geluid van jullie releases en het vraagt dus ook om exact de juiste mate van onderkoeld spelen. Wat maakt dat jullie dat voor elkaar krijgen? In de band zitten geen egomuzikanten, we zijn mensen die goed in dienst kunnen spelen van een liedje. We spelen vaak onderkoeld, tegelijkertijd doen we dat soms met een gedoseerde en georkestreerde uitbarsting. Dat vergt goed samenspel en vooral dat al eerder genoemde in dienst van een liedje kunnen spelen. We kijken puur naar wat een liedje nodig heeft, dat staat voorop, de rest is in dienst daarvan.

WiM: De titel en het titelnummer zijn dezelfde als van een oude murder ballad. Een bewuste keuze voor deze? Klopt, we vonden het een mooie titel. Bovendien dekt de titel de lading goed. Daarbij zit er voor de oplettende luisteraar in het laatste liedje een geluidseffect van mezelf. Als je heel goed luistert, hoor je mij een ei bakken. Echter niet zomaar, want het is 2 octaven verlaagd en achterstevoren afgespeeld. Je kunt het er dus niet 1-2-3 uithalen.

.

De songs en hoe ze tot stand komen

WiM: Nick (Verhoeven, zanger van The Bullfight) is een begenadigd verhalenverteller. Dat leerden we al op eerdere albums van The Bullfight. Dat is nu zeker niet anders. Waar haalt Nick zijn inspiratie vandaan? In hoeverre spelen boeken en films daar een rol in? Daar spreek ik Nick bewust weinig over. Ik denk dat teksten, of kunst in het algemeen, uitleggen niet bij gaat dragen aan de ervaring van de luisteraar en eerder in de weg kan zitten.

WiM: Waar haal jij je inspiratie voor de muziek vandaan? Lastig te beantwoorden, inspiratie is een gek woord, vaak is muziek schrijven en opnemen ook gewoon ‘een ambacht’. Soms ontstaat wel iets vanzelf maar het is lastig te beschrijven waar dat vandaan komt.

WiM: Hoe komen vervolgens jullie songs tot stand; hoe matchen jullie muziek en teksten? Of is het een wisselwerking tussen jou en Nick? Dat is inderdaad een wisselwerking. Ik heb zelf vaak een idee uitgewerkt op mijn recorder. Dat stuur ik naar hem op. Hij heeft dan ideeën voor de zang; als we dan samenkomen proberen we dat samen te smeden tot een liedje. In principe spelen we het dan met een akoestische gitaar en zang, alhoewel sommige liedjes ook al instrumentaal helemaal stonden voordat er zang bij kwam. Op dit album geldt dat bijvoorbeeld voor The Ballad Of Aurely en The Lamenteer.

WiM: Als je jullie albums beluistert, dus ook Eggs & Marrowbone, dan valt het op dat jij de nodige toevoegingen ook doet in de studio, of dat nu samples zijn of het werken met de Optigan om maar iets te noemen. Waar komt je fascinatie voor het werken met de bijzondere geluidseffecten vandaan? Geluidseffecten en vreemde geluiden in het algemeen kunnen bijdragen aan een diepere luisterervaring, ze kunnen ervoor zorgen dat de muziek meer lading krijgt. Ik vind het zelf ook leuk als ik een plaat voor de 6e keer hoor en er vallen me opeens geluiden of effecten op. Het moet wel allemaal in dienst van de muziek zijn en niet zomaar voor de lol.

WiM: Hoe zijn de samenwerkingen op het album tot stand gekomen. Jullie werkten eerder al samen met Mark, jullie samenwerking is dus niet vreemd. Hoe is dat met de samenwerking bijvoorbeeld met de verschillende zangeressen op het album? De thematiek leende zich voor wat liedjes met meerdere stemmen en perspectieven. Met Daisy en Linda hadden we al eerder samen gewerkt dus hun kwaliteiten kennen we. The Belladonna’s (Lizet Vink en Suze Terwisscha) ken ik via via. Ik was meteen gecharmeerd van hun liedjes (bewerkte murder ballad traditionals) en zij waren enthousiast over het leveren van een bijdrage: die hebben ze fenomenaal geleverd in The Ballad Of Aurely (te horen in deze promo). Birgit Schuurman hebben we benaderd voor Lying In Your Arms waar ze uiteindelijk ook op mee heeft gezongen. We vinden haar stem hier heel goed bij passen. Het was juist erg leuk om te doen omdat ze deze muziek normaliter niet maakt. Maar ik vind het een mooie match. Dit liedje is eigenlijk meer een gedicht omlijst door muziek, wat het voor mij iets bijzonders mee geeft.

WiM: De combinatie van damesstemmen met de stem van Nick werkt ook op dit album zeer fraai. In hoeverre hebben jullie ooit overwogen om dames- en herenstem vast te combineren en dus een zangeres in de band op te nemen? Daisy Cools doet de tour mee dus zo ver zijn we al. De volgende plaat willen we echter weer heel wat anders doen dus een vaste partner hierin vragen is wellicht lastig. Kan zijn dat we daar met nieuw materiaal weer anders over denken maar vooralsnog houden we het zo.

WiM: Drums, viool, contrabas: alle muzikanten in de band leveren net zo gepassioneerd, zo klinkt het, hun bijdrage aan jullie muziek. Hoeveel ruimte is er voor hen om hun bijdragen invulling te geven als jij de muziek hebt geschreven? Dat is live anders dan op plaat. Op plaat is het liedje er al en levert iedereen, wederom in dienst van het liedje, een bijdrage. Soms is die heel groot en nadrukkelijk en soms heel klein. Live bouwen de liedjes opnieuw op en is het meer een organisch proces waarin iedereen op een natuurlijke manier zijn rol pakt. Het zijn allen muzikanten die al wat ervaring hebben en zij spelen niet enkel mee maar drukken allen live nadrukkelijk hun stempel op de muziek.

The Bullfight live

WiM: Een mooi bruggetje naar de volgende vraag. Hoe gaan jullie de muziek live brengen? Valt alles ook live te brengen? Nemen jullie zangeressen mee op tour? Wat kun je zeggen over de setlist? Het album biedt al veel, maar nemen jullie ook nummers mee van andere albums? Sommige liedjes veranderen live enorm. We doen niet alle liedjes van de plaat maar vullen het aan met ouder materiaal. We spelen echter wel allemaal murder ballads. Daisy Cools zingt live mee.

WiM: Het onderwerp leent zich ook voor een theatrale benadering op het podium. Tegelijkertijd, volgens mij is het ook niet zo dat je dat te zeer zou willen doortrekken. Wat voor gedachten hebben jullie voor de vormgeving van de tour? Het moet wel muziek blijven en geen kleinkunst worden. We mikken dus vooral op een stemmige liveset.

WiM: Jullie touren in het westen van het land. In hoeverre is dat een bewuste keuze? Of kunnen we jullie in de nabije toekomst ook in andere plaatsen in het land gaan zien? Ja hoor zeker, dit kwam toevallig net zo uit. Het is niet zo dat we gebonden zijn aan het westen.

WiM: Een bijzondere thematiek bijvoorbeeld ook om mee te doen met de Parade of andere zich verplaatsende theaterfestivals, zodat jullie muziek breder gehoord kan worden. Is dat een droom? Een droom zou ik niet willen zeggen, maar meer theatergeoriënteerde optredens passen wel bij de band en bij de muziek dus ik sluit het zeker niet uit.

WiM: Wat zou je mensen willen meegeven die nog twijfelen of ze jullie live willen gaan zien? Doen! Ik denk dat het live weer heel anders is dan op plaat. Daarbij: deze muziek hoor je slechts beperkt vertolkt worden in Nederland. Dat is volgens mij zeer ten onrechte want de donkerdere regionen van de popmuziek – kamerpop of pop-noir if you will – is toegankelijker en muzikaler dan mensen soms denken en totaal geen niche-genre.

WiM: Nu jullie dit gerealiseerd hebben, hoe kijk je dan naar de toekomst? Nu nog even niet. Ik ben nog druk bezig met alle promotie en optredens en de expo’s om echt vooruit te kijken. In de toekomst sluit ik niet uit dat we weer iets thematisch gaan doen maar dan in een andere vorm. Het maken van een themaplaat is wel echt heel goed bevallen, dus dat smaakt wel naar meer. En wat dat volgende dan wordt, dat is nog niet te zeggen. Het is flauw om precies hetzelfde te doen met een ander thema. Ik wil echter wel weer een project gaan doen waarbij we met de band samenwerken met de kunsttak. In welke vorm, dat is nog even zoeken en ontdekken.

 

De expositie gekoppeld aan het boek is bij boekhandel Donner in Rotterdam vanaf 9 november te zien. Later in het jaar wordt er geëxposeerd bij Concerto in Amsterdam. De tourdata voor The Bullfight vind je hier.

Bandfoto: Ronald Vonk.