Het was nogal een diep gat waar de gevierde Deense contrabassist Jasper Høiby in viel, toen tijdens de eerste tour met zijn nieuwe band Planet B na drie optredens de stekker eruit getrokken moest worden vanwege Covid. Het was halverwege maart 2020 en een dag nadat we ze in het Amsterdamse Bimhuis een geweldig concert hadden zien geven. Het nieuwe trio was er overduidelijk klaar voor de Europese zalen te gaan veroveren. Zoals zovele muzikanten die veel hadden getoerd in de jaren daarvoor, en Høiby had dat met zijn vermaarde trio Phronesis al heel veel, volgde een periode vol grote onzekerheid, waarbij de vraag wanneer er weer mogelijkheden zouden komen om weer op het podium te staan vrijwel continue door het hoofd ging. Fast forward naar vandaag. Høiby heeft met What It Means To Be Human een nieuw Planet B album uit en het trio staat te trappelen om dit najaar hopelijk heel veel te gaan spelen. Natuurlijk willen we Høiby spreken over de  afgelopen twee moeilijke jaren maar vooral ook over de toekomst.

We spreken hem in Londen, waar hij sinds een aantal maanden weer woont. ‘Het was fijn de afgelopen jaren weer terug in Kopenhagen te wonen, wat verder weg van de drukte, en flink wat goedkoper ook. Maar naarmate de pandemie duurde wist ik dat teruggaan naar Londen, de stad waar ik zo lang gewoond had in het hart van de jazz, de enige mogelijkheid was om weer snel werk te krijgen’, zo vertelt Høiby. ‘Dus we vertrokken weer naar Londen in een nog onzekerder situatie dan aan het begin van de pandemie. Juist omdat je in het begin ook nog wat geld van de overheid kreeg als tegemoetkoming op gemiste verdiensten. Dat is nu allemaal weg. Maar gelukkig zitten hier zoveel muzikanten om mee te spelen en de plannen om met elkaar muziek te maken zijn weer op de rit aan het komen.’ We krijgen het over de periode vlak voor de pandemie en wat er allemaal muzikaal op stapel stond. ‘Natuurlijk was er Phronesis waar we veel mee speelden. Om er een tijdje even tussenuit te gaan en eigen, andere, dingen te doen, was toen al duidelijk’.

‘Als je zolang met elkaar muziek aan het maken bent, zowel live als in de studio, heb je op een gegeven moment even tijd nodig om afstand van elkaar te nemen. Om dan weer verfrist bij elkaar terug te komen. We hebben zoveel met Phronesis bereikt, dat ligt echt buiten elk verwachtingspatroon. We hebben de hele wereld over gereisd en op ontzettend veel mooie plekken gespeeld. Zelfs vier keer op Montreal Jazz mogen spelen en dat is echt ongekend. En muzikaal al net zo ontzettend veel. Maar vlak voor de pandemie waren we er eigenlijk al over uit dat Phronesis klaar is, we hebben gewoonweg alles gedaan wat we konden en het was een fantastische reis. Iedereen gaat nu zijn eigen muzikale weg en dat is goed. Natuurlijk zal ik de optredens met Ivo (Neame, pianist) en Anton (Eger, drums) ontzettend gaan missen maar het is gewoonweg tijd voor nieuwe dingen. Zo speelde ik ook mee op Mysterium, de laatste plaat van (de Belgische pianist) Jef Neve, en hebben we die plaat ook veel live met de gehele band, vooral in België en Nederland, gespeeld. Dat was geweldig om te doen. Ook om in een band te zitten waar de zaken worden georganiseerd en waar je dus gewoon kunt inhaken, even niet zelf vreselijk veel moet regelen zoals ik dat meestal gewend ben om te doen. Want naast in Phronesis deed ik dat natuurlijk ook voor het Fellow Creatures project met onder meer Laura Jurd en Mark Lockheard. Een prachtige uitdaging naast Phronesis destijds en met een fijne reeks aan concerten er achteraan.’

We krijgen het natuurlijk over de nieuwe Planet B plaat. ‘Het voelde natuurlijk hele raar om de tour, waarvan we hoopten die een flinke tijd zou doorgaan, zo snel al af te moeten breken. Marc (Michel, drums), Josh (Arcoleo, sax) en ik hadden voordat we die eerste plaat opnamen al wel een handvol optredens gedaan maar echt met elkaar op tour gaan na een album opnemen voelt als het beste moment echt muzikaal naar elkaar toe te groeien. Dat miste nu volledig en dat is waardeloos voor een nieuwe band zoals die van ons. De eerste maanden van de lockdown heb ik, na een flinke periode van frustratie, eerst maar een goed genoten van het niet ‘onderweg’ hoeven zijn, zelfs mijn contrabas even buiten handbereik gelegd, en daarna kwam de inspiratie gelukkig weer terug om muziek te maken en te schrijven. Afgelopen september hebben we de tweede plaat opgenomen in Kopenhagen, een hoop geregel omdat de UK, waar Josh vandaan komt, pas later dan Frankrijk, Marc z’n thuisland, weer open ging, maar het is gelukt’.

‘Door het elkaar niet kunnen zien had ik ideeën over de nieuwe plaat naar hen toegestuurd, zelfs een aantal stukken die ik al grotendeels had uitgeschreven. Maar dat idee werkt meestal niet echt zo merkte ik (lacht). Als je elkaar in de studio ziet pak je composities pas echt op en improvisaties ontstaan dan als vanzelf. Planet B is een project waarbij ik op voorhand altijd in gedachten had dat het een goede en spontane mix moest gaan zijn tussen songs en improvisaties. De basis is akoestische jazz, daar blijft immer mijn hart liggen, met een avontuurlijke drive, waarbij ieder binnen de muziek de uitdaging oppakt de compositie prominent naar zijn hand te zetten en waarbij lichte elektronica ook aanwezig is. Bij de improvisaties zouden dan spoken word teksten, die ik voorhand uitzoek, de leidraad moeten zijn. Natuurlijk wel met een aanwijzing van mijn kant naar welke kant we muzikaal opgaan. Juist die werkwijze van songs en improvisaties, eigenlijk een 50/50, werkt voor dit project goed, merkte ik ook toen we ons nieuwe album, dat we trouwens What It Means to Be Human getiteld hebben, opnamen. Deze groep muzikanten haalt daarmee echt het beste uit elkaar. De opnamen waren dus anderhalf jaar na onze laatste gig, voor de pandemie startte, en het voelde geweldig weer met elkaar en de muziek bezig te zijn. Ik ben erg blij wat we voor elkaar hebben gekregen en de groei die ik in de muziek hoor. Natuurlijk was ik er bang voor dat we door al die Covid ellende niet zo goed zouden klinken als ik hoopte, maar daar had ik me dus geen zorgen over hoeven maken.’

‘Zoals ik je eerder vertelde zou elk Planet B album, en ik had er in eerste instantie drie in gedachten, een eigen thema hebben’, zo vertelt Høiby als we het over het concept van Planet B hebben. ‘Reeds vanaf het allereerste album van Phronesis denk ik in concepten. De titels van de eerste Phronesis albums hebben met duidelijke titels als Organic Warfare en Green Delay duidelijke verwijzing naar hoe ik over de wereld denk en waar ik vind dat deze naartoe zou moeten gaan. Walking Dark was heel persoonlijk en verhaalde over de manier waarop mijn zus moest leven toen ze door een ziekte haar zicht verloor. We hebben daarbij zelfs een aantal concert  in het donker gespeeld om zo dichtbij mogelijk te komen. Bij Planet B wil ik het vooral, en daar staat de bandnaam natuurlijk ook voor, hebben over de tijd waarin we nu leven, alle plannen die er tot betrekking van verandering en vooral ook het klimaat en de planeet gemaakt moeten worden om onze wereld weer op orde te krijgen. Die wilde ik dus eerst in drie afzonderlijke delen, drie albums met een eigen thema, doen maar reeds voor het eerste album vond ik teveel sprekende teksten die daar iets vanaf weken, dus is het drie album-drie visies-idee verdwenen en is het Planet B idee nu algemeen geldend voor alle albums geworden’.

‘Tegelijkertijd merkte ik dat ik door het lezen van een boek als Who Owns the Future van Jaron Lanier nog veel dieper de materie in kon en wilde duiken. En ook de laatste jaren met #Me too en Black Lives Matter werken daar zeker in mee. De veranderingen die nodig zijn om onze planeet op orde te krijgen gaan dagelijks door. Langzaamaan lijkt het grote geld verdienen plaats te maken voor nadenken over wat het ons op de lange termijn (niet) oplevert, waar het ten koste van gaat. Op ons tweede album zijn alleen maar vrouwenstemmen te horen, ook een duidelijke keuze. Belangrijke vrouwen die praten over vrouwenrechten, wereldrechten, wereldinrichting en het belang om onze ideeën over hoe onze planeet nu eindelijk eens echt te gaan waarmaken plaats moet gaan vinden. Ik denk dat we met Planet B een vorm hebben gevonden waarin ik me goed thuis voel. Juist ook door de gesproken teksten over de improvisaties heen te leggen komt er een andersoortige communicatie op gang. Ik heb besloten door die spoken word fragmenten de overhand te geven ook het concert in die flow te laten verlopen en zelf ook vrijwel niet de praten’.

‘Je vervalt tijdens optredens vaak in het uitspreken van flauwe teksten die in dit geval de sfeer die we willen oproepen in de weg zou zitten. De afgelopen twee jaar hebben me nog bewuster gemaakt dat we de wereld echt moeten gaan veranderen en wij willen daar in muziek onderdeel van uitmaken. Het liefst zou ik willen, en we zijn nog aan het kijken of dat lukt, dat we de spoken word gedeelten als teksten achter ons geprojecteerd kunnen laten zien als we spelen zodat je echt in ons verhaal wordt meegezogen. Qua muziek werken we in de studio rondom te teksten. De meer uitgeschreven stukken hebben we ons, doordat we niet eerder samen konden spelen, eigengemaakt in de studio en daarna gelijk opgenomen om de spontaniteit optimaal te vatten. Over de spoken word teksten die ik verzameld had zijn we gaan improviseren en de beste improvisaties hebben we gebruikt voor het album. Live willen we dat precies zo gaan doen. Het moet vrijer worden dan ik ooit gespeeld heb, uitdagender dus ook. Ik kan niet wachten om nu echt met Michel en Josh op tour te gaan en onze muzikale missie onderweg te hebben.’

Foto’s”: Wouter Schenk