Met wel 5 concerten in België op de concertagenda in februari en maart hebben wij een prachtige mogelijkheid om het Marcin Wasilewski Trio extra aandacht te geven. Written in Music journalist Dick Hovenga sprak de band in oktober 2011.

Met hun derde album Faithful maakte het Poolse Marcin Wasilewski Trio, twee jaar geleden, niet alleen een van de allermooiste jazz albums, ze lieten tevens een prachtige progressie in composities schrijven en muziek maken horen. Het was het album waarbij de band definitief bewees op eigen benen te kunnen staan na het ‘vak’ bij leermeester Tomasz Stanko te hebben opgedaan. Met drie prachtige albums op rij en concerten in het verschiet was er een perfecte reden om de mannen te gaan spreken. Alleen deed die kans zich, door een bizar tourschema van het Trio, maar niet voor. Gelukkig stonden ze, voor het jaar verstreek, op de poster van het prestigieuze Madrid Jazz Festival en was een afspraak vervolgens snel geregeld.

Het is ruim een week nadat een fijne groep Nederlandse jazzmuzikanten een weekend lang op overtuigende wijze, indruk maakte in Madrid. Het festival wat in de stad plaats vindt duurt een hele maand en heeft daardoor de mogelijkheid elke avond weer optimaal te verrassen. Het geluk diende dat ik bij de optredens van de Nederlandse delegatie aanwezig mocht zijn en dus het fantastische Conde Duque theater, waar de Nederlandse muzikanten een uitverkochte tweede avond concerteerden, heb kunnen bewonderen. In de wetenschap dat ook Marcin Wasilewski Trio hier zou gaan optreden was mijn wens om nog een keer naar Madrid, en het Jazz festival aldaar, te gaan dus extra groot. Er zijn weinig theaters in Europa waar het geluid zo goed, zo warm en de zaal zo perfect is.

Stanko en nog meer Stanko

Wasilewski is op de ochtend van het concert vanuit woonplaats Warschau in Madrid aangekomen en verblijft in een hotel dichtbij de concertzaal. We ontmoeten elkaar in de lobby van het hotel in de middag voor het concert. We hebben het over Faithful, het voortreffelijke nieuwe album van zijn Trio en over de legende van Tomasz Stanko en hoe groot de invloed op hen geweest is.
Wasilewski: Die is niet echt te omschrijven (..lacht..). Hij nam ons op sleeptouw toen we nog tieners waren. Hij wilde graag met jonge muzikanten werken die hem inspiratie zouden geven, een nieuwe kant zouden optrekken, muzikaal gesproken. Alhoewel we al enkele jaren als jazztrio actief waren, voelden we ons nog prille muzikanten en werden met Stanko gewoonweg in het diepe gegooid. Het vertrouwen wat hij ons, vanaf het eerste moment, gaf werkte voor ons optimaal. We kregen veel meer vertrouwen in ons spel en groeiden per optreden wat we met hem deden. In die eerste jaren met Stanko speelden we vooral live met hem en maakte hij albums met andere, meestal beroemde, muzikanten. Toen hij ons vervolgens ook vroeg om op album mee te spelen, konden we ons zelf ook ineens terughoren en beoordelen waar we muzikaal stonden (..lacht..).

Ons eerste gezamenlijke album Soul Of Things (2001) is voor mij nog steeds een openbaring. Ongelooflijk hoe volwassen we toen ineens klonken! Daar waren we ons tot op dat moment helemaal niet zo bewust van geweest en dat hebben we echt aan Stanko te danken. Hij is een geweldige mentor, geweldige muzikant, die ons diepte in ons spel heeft laten vinden. Ik denk dat voor mij, het spelen bij Stanko, alle souplesse in mijn pianospel heeft gebracht. De manier waarop Stanko trompet speelt heeft mij geleerd hoe ik met minder doen meer kleur in mijn spel kan brengen. Zonder twijfel en van de belangrijkste lessen die je als muzikant kunt oppakken. Maar ook voor Stanko bleek de samenwerking optimaal te werken en we zijn als band bijna 10 jaar bij elkaar geweest. Nadat ons tweede trio album uitkwam (January uit 2008) hebben we in overleg besloten ieder onze eigen weg te gaan zoeken. De twee trio albums die er toen uit waren gekomen hadden een groter publiek bereikt dan we verwacht hadden en we konden op eigen kracht gaan toeren. Tomasz vond vervolgens in een groep jonge Scandinavische muzikanten een nieuwe uitdaging en we gingen in goede harmonie uit elkaar.

Manfred Eicher en ECM

ECM baas Manfred Eicher was een belangrijke schakel in het succes van Wasilewski. Hoe belangrijk is die rol eigenlijk?
Wasilewski: Ik weet eigenlijk niet eens meer hoe dat in het begin verliep, nadat wij met Tomasz waren gaan toeren. Of hij het nu was die ons nog even uit de studio hield of Manfred, de man waarbij Tomasz onder contract stond. Toen we ons eerste album met Tomasz opnamen was Manfred in ieder geval ontzettend enthousiast over het samenspel tussen ons als band. Na het opnemen van ons tweede album met Stanko (Suspended Night uit 2003) bood Manfred ons een contract bij ECM aan. We heetten toen nog Simple Acoustic Trio, hadden onder die naam reeds een paar albums uitgebracht, maar omdat ik het leeuwendeel van de composities schrijf werd de naam naar Marcin Wasilewski Trio veranderd. De opnamen voor dat eerste album waren verwarrend omdat veel van de opnamen tussen het toeren met Stanko door werden gemaakt. Voor onszelf voelde het album als een mooi begin maar hadden we gelijk het idee dat we met meer tijd er nog veel meer uit konden halen. Ook ons tweede album January werd tussen het toeren door gemaakt. Met de wetenschap van alle drukte rond het opnemen van het eerste album hadden we wel een veel duidelijker plan. We waren kortom beter voorbereid en meer gefocust tijdens het opnemen. Maar het werd rond die tijd gewoon allemaal teveel en we besloten om onszelf als muzikanten te laten groeien we onze eigen weg moesten gaan. Tussen ons eerste en tweede album zat door alle drukte met Stanko, en ook nog het opnemen en optreden met drummer Manu Katche (ook op ECM), ruim 3 jaar en dat wilden we voorkomen (..lacht..). Dat is dus niet gelukt. Ons derde album Faithful kwam uiteindelijk ook pas weer na drie jaar.

Faithful

Hij beschrijft het proces van songs selecteren en schrijven, wat toch altijd meer tijd kost dan verwacht.
Wasilewski: We hadden het in de nasleep van January en spelen met Tomasz gewoon heel erg druk. Toen we er aan toe kwamen om met een nieuw album te gaan maken besloten om iets geheel anders te doen. Ondanks het feit dat we allen naar heel veel andere muziek als jazz luisteren, wilden we nu geen interpretaties van songs van bekende artiesten gaan doen, dichtbij de jazz en onze invloeden daarin blijven. Zoals je weet namen we voor ons eerste album een versie van Hyperballad van Björk op, eigenlijk heel spontaan. Ik begon met de melodie, draaide die om en Slawomir en Michal pakten de uitdaging op.

https://www.youtube.com/watch?v=tOBd-W8TLM4

Het werd een bijzondere versie maar we wilden het een andere keer beter doen. Onze versie van Prince’s Diamonds And Pearls (van January) werd daarna heel snel, heel populair bij het publiek maar we wilden niet dat we daar alleen bekend om zouden gaan worden. Ik ga er toch ook niet vanuit dat Brad Mehldau alleen maar bekend wil staan voor het grote publiek als de pianist die songs van Nick Drake en Radiohead bewerkt? Dat zou een smet werpen op hoe geweldig de man daarnaast is. Ik schreef voor Faithful vijf nieuwe composities waar ik erg trots op ben. Night Train To You is een zeer dierbare en ook het aan het prachtige Zwitserse Lugano, opgedragen aan Lugano Lake staat me zeer nabij. Het was waar we het album samen met Manfred Eicher opnamen, Daarnaast selecteerden we het uit 1942 stammende An den kleinen Radioapparat van Hans Eisler, wat ik echt bijzonder goed bij ons vindt passen. Net als het door Ornette Coleman geschreven titelnummer, niet voor niets het titelnummer geworden. Wij wilden al heel lang iets met deze compositie doen maar vonden in de studio de juist tone-of-voice en het paste ideaal op dit album. Slawomir, die een heel groot fan is van Braziliaanse muziek, maakte me attent op de Braziliaanse componist en multi-instrumentalist Hermeto Pascoal en ik was gelijk verkocht. Van alle composities van Pascoal die Slawomir binnen bracht was Oz Guizos degene die het beste bij ons paste. Ook Paul Bley’s Big Foot paste perfect binnen de sfeer van het album. Ik denk dat we met Faithful ons meest gevarieerde album hebben gemaakt, maar wel in een zeer coherente sfeer.

Muzikale groei

De progressie die je als muzikant doormaakt blijft interessant. Vooral als je als tiener met je jeugdvrienden een jazztrio start en vervolgens de gehele wereld over reist om concerten te geven.
Wasilewski: Er is eigenlijk geen moment dat we verslappen. We blijven als muzikant constant bezig om beter te worden. De drive om te groeien blijft ontegenzeggelijk groot en we zoeken steeds weer een uitdaging op. Ik vind mezelf zeker geen briljant pianist. Veel muzikanten hebben een veel betere techniek, maar ik denk dat ik wel een geheel eigen stijl heb ontwikkeld. Natuurlijk zul je bij mij Bill Evans en Keith Jarrett elementen terughoren. Maar deze muzikanten hebben mij dan ook zoveel inspiratie gegeven dat deze vaak onbewust zullen terugkeren in mijn spel. Natuurlijk heb ik ook een klassieke achtergrond maar ik heb gemerkt dat jazz mij veel beter ligt. Dat heeft deels te maken met het feit dat voor een pianist vrij kleine handen heb, niet zulke lange vingers. Mijn spreidwijdte is dus niet optimaal. Bij klassieke muziek heb je die echt wel nodig, bij jazz kun je dat gemakkelijker opvangen zo heb ik voor mezelf gemerkt. En in die beperking vind je een eigen stijl. Bij Stanko waren we natuurlijk zijn band met af en toe ruimte voor solo’s, maar het draaide vooral om Tomasz. Op eigen kracht als trio opereren heeft de uitdaging dat we alle drie de ruimte moeten krijgen en deze ook pakken. Gelukkig kan ik als pianist het gemakkelijkst de melodie opzetten (..lacht..) en dus krijg ik wat extra ruimte. Maar Slawomir, Michal en ik spelen nu al zo lang met elkaar dat we elkaar soms niet eens meer hoeven aan te kijken om te weten waar we muzikaal naartoe kunnen gaan. Dat geeft alle rust en zekerheid om voluit de spanning op te zoeken.

Conde Duque

Die avond spelen de mannen een indrukwekkende set in Conde Duque. Natuurlijk ligt de nadruk op de composities van hun laatste album Faithful en die hakken er bij het publiek emotioneel prachtig in. Slim begonnen met een prachtversie van albumopener An den kleinen Radioapparat laat de band in een fijne set horen hoe ze gegroeid zijn en hoe subtiel de muzikanten de melodielijn van de composities laten versmelten met improvisatie. Het spel van Wasilewski is verfijnd en de man weet elke keer exact de juiste tonen te raken. Opvallend voor een pianist is dat hij juist met heel weinig heel veel emotie weet op te roepen. Iets wat hij diezelfde middag ook in het interview al aan had gegeven.

De ritmesectie pakt de ruimte om te excelleren en geeft met de juiste sfeer de composities een nog grotere kracht mee. Er zijn maar weinig jazztrio’s die met zoveel klasse en warmte durven te concerteren. Het is dus optimaal uitkijken naar de Belgische concerten in februari en maart.

Concerten in Belgie 2013:

• 27 februari – Warande, Turnhout
• 28 februari – CC Hasselt , Hasselt
• 1 maart: De Spil, Rouselaere
• 2 maart: CC Leuve, Leuven
• 3 maart: De Roma, Antwerpen

Discografie Marcin Wasilewski Trio:

• Trio (2004)
• January (2007)
• Faithful (2010)

Met Tomasz Stanko:

• Soul Of Things (2001)
• Suspended Night (2003)
• Lontano (2005)

Bovenstaand artikel verscheen eerder in Jazzism (#2 2012)