Archipelago Sea Jazz: Mooie Finse jazz in de Turku Archipel
De laatste twee weken van juli vonden in zuidwest Finland twee jazzfestivals plaats: Korpo Sea Jazz en Turku Sea Jazz. Zij zijn onderdeel van het overkoepelende Archipelago Sea Jazz waaronder ook twee andere festivals vallen: Baltic Jazz Festival en Åland Sea Jazz. Wij bezochten Korpo Sea Jazz en Turku Sea Jazz en spraken tijdens Korpo Sea Jazz met twee organisatoren toetsenist/drummer Jussi Fredriksson en drummer/percussionist Bosse Mellberg en met Kari Ikonen van Quartet Ajaton en jazzpianist Aki Rissanen.
Voor de zuidwestkust van Finland ligt de Turku archipel met wel 20.000 eilanden. De eilanden zijn met de auto te bereiken vanuit Turku. De veerboten tussen de eilanden zijn gratis. Niet alle eilanden zijn bewoond. Korpo Sea Jazz vindt grotendeels plaats op het eiland Korpo. “ Alle festivals zijn artistiek verschillend en ook de locatie voor elk festival is uniek. Baltic Jazz is voornamelijk swing en klassieke jazz uit de jaren ’20 en ’30. Ze hebben grote talenten als Antti Sarpila en Olli Soikkeli, muzikanten van wereldklasse in de stijl van Benny Goodman / Django Reinhardt,” vertelt Jussi Fredriksson die toetsen speelt in de Archipelago Sea Jazz All Stars en de Korpo House Band. Hij heeft veel te maken met het jazzleven in Turku, met de organisatie Jazz City Turku en het label Flame Jazz. Hij kwam met het idee voor Turku Sea Jazz.
Alleen Korpo Sea Jazz richt zich op Finse jazzmusici. “Het gaat meer over moderne jazz, ook al hebben ze een sterke cultuur voor traditionele jamsessies gebaseerd op het Great American songbook. Experimentele jazz hoor je bijvoorbeeld in het bos of op de prachtige eilanden van de Finse Archipel,” voegt hij eraan toe. Inderdaad komen verschillende composities uit het Great American Songbook voorbij zoals Tea For Two, Autumn Leaves, Weaver of Dreams en Herbie Hancock’s Cantaloupe Island.
Jussi Fredriksson speelt op het eiland Seili in de archipel tijdens Turku Sea Jazz met zijn trio eigen composities van zijn album Archipelago Sea Tales. Hij vertelt er dit over: “Ik ben geïnspireerd door verschillende pianisten zoals Keith Jarrett, Herbie Hancock en Chick Corea. Ook al klink ik misschien niet zoals zij. Het album Archipelago Sea Tales gaat over de zee van de archipel en andere dingen die hier gaande zijn. Zoals een kleine vogel die een adelaar achtervolgt. En is geïnspireerd op de problemen met de archipel. Ik verbleef mijn hele leven in de archipel, maar schreef er nooit over. 2 jaar geleden tijdens de corona was ik hier aan het varen. Er waren geen optredens, dus besloot ik er over te schrijven. Over het milieu hier en de slechte situatie in de archipel hier. De compositie Dead Sea gaat over de vervuiling van de zee van de archipel. Ik heb daarom geprobeerd zulke droevige muziek te schrijven.”
Fredriksson: “Het Baltic Jazz Festival wordt sinds 1987 georganiseerd en Korpo Sea Jazz sinds 1989. Åland Sea Jazz en Turku Sea Jazz zijn nieuwe festivals die voor de tweede keer worden georganiseerd. Deze festivals werden opgericht als onderdeel van het Archipelago Sea Jazz-samenwerkingsproject. We willen een interessant jazz merk creëren op basis van jazz van hoge kwaliteit en de mooiste archipel ter wereld,” merkt Fredriksson op. “Tot nu toe waren er op de festivals voornamelijk Finse artiesten en publiek. Het Archipelago Sea Jazz-project heeft nu tot doel meer internationale aandacht op te bouwen in termen van artiesten en publiek. We zijn pas onlangs begonnen samen te werken en we hopen de komende jaren meer internationale gasten in de archipel te zien.” Tijdens Turku Sea Jazz treden twee grote namen uit de jazzwereld met succes op: John Scofield met zijn programma Yankee Go Home waarin hij bekende tracks uit de 20e eeuw heeft bewerkt zoals bijvoorbeeld Mr. Tambourine Man; en Cyrille Aimée die onder andere La vie en rose en Stevie Wonder’s Lately zingt en een eigen compositie: Casita de Piedras.
Over de Finse jazzscene zegt Fredriksson dit: “Deze is vrij klein maar van zeer hoge kwaliteit. Het jazz onderwijs aan de Sibelius Academie in Helsinki staat internationaal bekend om zijn hoge standaard. Ik zou zeggen dat de Finse jazzscene veelzijdig is qua stijl. Je kunt er veel verschillende muziek vinden, traditioneel en modern. Finse muzikanten zijn harde werkers en geweldige instrumentalisten. Finnen zijn behoorlijk toegewijd aan wat ze doen.” Tijdens Korpo Sea Jazz en Turku Sea Jazz treden de Archipelago Sea Jazz All Stars op. Fredriksson: “ Deze groep combineert Baltic Jazz, Korpo Sea Jazz, Turku Sea Jazz en Åland Sea Jazz. We hebben altijd minstens één muzikant van elk festival die samen speelt op alle festivals. Deze band speelt meestal het openingsconcert van elk festival. Het zijn moderne muzikanten die op zoek zijn naar een gemeenschappelijke taal in de jazz! We spelen ook promotie-optredens voor de Archipelago Sea Jazz-festivalserie.”
Bosse Mellberg speelt cajón en drums bij de Archipelago Sea Jazz All Stars. Hij is de man achter Korpo Sea Jazz en presenteert alle optredens. “Ik ben voorzitter van de Raad van Bestuur van de organisatie. Ik programmeer samen met artistiek directeur trompettist Tomi Nikku. Wanneer jonge musici als Tomi Nikku worden betrokken bij de programmering, kun je dezelfde generatie verwachten.Ze kennen muzikanten van dezelfde leeftijd heel goed en studeerden tegelijkertijd aan de Sibelius Academie. Het is ons profiel om modern te zijn en ook om groepen te vormen die nog nooit eerder samen speelden. Daarna gaan ze een nieuw leven leiden’.
‘Tomi ziet alle zalen zodat ze geen grote band voor een kleine plaats nemen. We hebben 10 locaties en 18 concerten. Wij zijn de organisatoren van het grootste aantal concerten. Als je aan het publiek denkt, zijn we niet zo groot en willen we het graag intiem houden met kleine zalen.” Toen het festival in 1989 begon, was dat nog ongepland. Het begon als een jamsessie bij een sauna. Nu is het festival groter en krijgt het steun van de overheid maar het zal toch klein blijven, merkt Mellberg op. “Je kunt wel zeggen dat dit festival niet kan groeien omdat er niet genoeg accommodatie is. Eigenlijk proberen we niet te groeien zodat we dit festival blijven aankunnen.”
Mellberg benadrukt het ecologisch karakter van het festival. Een bezoek aan het festival is niet alleen een kennismaking met Finse jazz maar ook met de prachtige natuur van de eilanden waar het festival plaatsvindt. Zo vindt een geïmproviseerd jazzoptreden van jazz zangeres Selma Savolainen en contrabassist Eero Tikkanen plaats midden in de natuur.
Andere optredens vinden eveneens buiten plaats zoals bij Hjalmars Restaurant, bij de haven van het naburige eiland Nauvo en het terras van Skärgårdscentrum Korpoström in het zuiden van Korpo waar onder de noemer Portside Jazz drie formaties optreden, samengesteld uit musici van de optredende bands. Ook vinden er optredens plaats op historische locaties zoals in de 15e eeuwse Korpo Kerk.
Daar speelt Quartet Ajaton met moog, bandoneon, viola da gamba en prachtige zang van jazz zangeres Mia Simanainen oude muziek; hierdoor krijgt deze soms emotionele muziek een jazzy touch. De groep bracht in 2020 het album Early Music in the Latest Way uit. “Deze band bestaat 10 jaar. We spelen oude muziek uit de 16e en 17e eeuw. Van John Dowland, John Blow en Henri Purcell,” vertelt Kari Ikonen die de moog synthesizer speelt. “En de muziek van Finland. Het laatste stuk in onze set was Waka Wanha Wäinämöinen, een heel oude Finse folksong met een tekst uit het Kalevala Epos.” Over de unieke combinatie van instrumenten zegt hij het volgende: “De moog combineert zo goed met akoestische instrumenten. Het maakt het zeer rijk van klankkleur. Al deze instrumenten hebben een enorm bereik. Ieder kan bassist zijn en harmonieën en ritmes spelen.”
In Korpo Gård treedt de erg goede Finse jazzpianist Aki Rissanen op met eigen composities, geïnspireerd door Bach en Chick Corea. Hij speelt niet Corea’s My Spanish Heart maar zijn hierdoor geïnspireerde eigen compositie My Finnish Heart. En ook is hij geïnspireerd door Finse folkmuziek: “ Dat zijn melancholische invloeden in mijn muziek, dat was wat ik hoorde toen ik een kind was. Het was mijn eerste invloed.”
After movies Archipelago Sea Jazz, Korpo Sea Jazz en Turku Sea Jazz:
https://m.youtube.com/watch?v=
Korpo Sea Jazz:
Turku Sea Jazz
