×

Concert

22 juni 2024

Wonderlijke klankwerelden met Turkish Pumpkin, Gramms Meteors en Louis Sclavis in Burg Linn

Geschreven door:

• fotografie door Wouter Schenk

Het is op zaterdag 15 juni 2024 veertig jaar geleden dat in de prachtige historische outillage van de middeleeuwse burcht Burg Linn, de eerste versie van Jazz an einem Sommerabend werd georganiseerd. Dat is uiteraard een mooie gelegenheid voor de editie van 2024, van dit intieme maar ó zo fijne kleine festival. Jazzklub Krefeld heeft een bijzonder goede antenne voor mooi talent, waardoor ze heel vaak in staat zijn om een prachtige programmering neer te zetten. Ook voor dit jaar zijn ze daar bijzonder goed in geslaagd. Dan is het wel jammer dat het weer niet zo meezit in dit doorgaans regenachtige voorjaar.

Deze weertrend heeft zich doorgezet in de eerste weken van de meteorologische zomer. Ook vanavond is het kil, maar gelukkig blijft het zo goed als droog en kunnen we ons goed voorbereid, met de aangepaste kleding, wapenen tegen de frisse wind die door de kasteeltuin waait. Van één ding heb je op dit festival in elk geval nooit last en dat is keuzestress. Er is één podium en er zijn op dat éne podium drie concerten. Wat is er mooier dan elke seconde van de optredens te beleven zonder iets te hoeven missen, zoals dat maar bij weinig festivals het geval is.

De bands die vanavond optreden zijn Turkish Pumpkin, Sebastian Gramms Meteors en Louis Sclavis met zijn project India. De Jazzklub in Krefeld heeft een hele actieve kern van liefhebbers die ook regelmatig concerten elders en ook in Nederland bezoekt. Zo was een groep mensen uit Krefeld afgelopen zomer bij de ZomerJazzFietsTour in Groningen. Daar ontdekten ze het mooie project Turkish Pumpkin, een initiatief van de uit Istanbul en in Groningen woonachtige bassist en componist Esat Ekincioglu.

Ekincioglu is actief in verschillende formaties, zoals Ava Trio en heeft met die formaties ook al verschillende albums uitgebracht, zoals The Great Green van Ava Trio en Dutch Mountain Tribe van saxofonist Koen Boeijinga, die vanavond ook deel uit maakt van de line-up. Naast Ekincioglu en Boeijinga zijn het Guiseppe Doronzo (bariton sax) en Yusuf Ahmed (drums) die Turkish Pumkin bemensen.

De set bestaat uit drie lange stukken, van elk ongeveer twintig minuten, waarin veel improvisatie plaatsvindt. De eerste compositie heeft Ekincioglu opgedragen aan zijn grootmoeder en heeft daarom de titel Suna. Het wordt ingeluid door lang tromgeroffel waarbij verschillende percussie instrumenten worden gevoegd, bespeeld door Boeijinga. Als Doronzo erbij komt horen we donkere klanken van zijn bariton sax en de resonerende basklanken van de contrabas, die door Ekincioglu bespeeld wordt met een strijkstok.

Langzaam komt er meer ritme in het stuk. Oriëntaals klinkende thema’s brengen het publiek in een mystieke sfeer, die perfect past in de tuin met op de achtergrond de majestueuze burcht. Het thema wordt doorgezet door Boeijinga op zijn altsax, maar Doronzo voegt zich daar snel bij zodat ze in duo de energie langzaam opvoeren en het ritme ook meer opzwepend wordt.

Het tweede stuk getiteld Johny Baba is een lange improvisatie. Ekincioglu opent dat met een expressieve solo. Naast Ahmed op drums, improviseren beide saxofonisten met percussie instrumenten en hierna toont Boeijinga zijn muzikale kunnen op een traditionele dubbele houten fluit, waarmee hij dubbeltonig melodie toevoegt aan het creatieve spel van het viertal. Wie aan doedelzak denkt, denkt vooral aan Schotland en niet aan jazz en improvisatie. Maar het instrument kent z’n oorsprong in het Verre Oosten en is in de Middeleeuwen, via onder andere Turkije in Europa terecht gekomen.

Twee verschillende exemplaren, die lijken op de voorgangers van de Schotse doedelzak, worden gebruikt om een wonderlijke klankspel toe te voegen. Het veelzijdige instrumentarium van Turkish Pumpkin, in combinatie met de door Oosterse traditionele muziek geïnspireerde improvisatie, maakt het tot een boeiende geheel, zo ook met het laatste stuk Pisman. We hopen dat Ekincioglu in staat zal zijn dit mooie project, naast live optredens, tot een album te brengen.

De tweede set vanavond wordt ingevuld door een sextet onder leiding van de Duitse bassist en componist Sebastian Gramms. Gramms is een bekende bassist in de Duitse jazz scene afkomstig uit Keulen. Gramms studeerde aan het conservatorium van Amsterdam en Keulen. In Keulen is hij inmiddels docent. In 2017 richtte hij de formatie States of Play op, waarmee hij met wisselende bezettingen verschillende albums heeft uitgebracht. De huidige bezetting, waarmee hij in Krefeld staat heeft de projectnaam Meteors en daarmee bracht hij in 2023 het album Message To Outer Space uit, dat een poëtische klankboodschap naar het universum verbeeldt. De bezetting bestaat naast Gramms uit Shannon Barnett (trombone), Leonhard Huhn (alt sax), Christian Lorenzen (toetsen), Philip Zoubek (toetsen), Dominik Mahnig (drums) en Stephan Vester (sound).

Het eerste nummer Sdoelg begint met een soundscape met mysterieuze klanken en mooi thematisch werk uitgevoerd Barnett. De sympathieke Barnett kennen we natuurlijk nog van haar werk bij de WDR Bigband, maar enkele jaren terug besloot zij prioriteit te geven aan haar eigen carrière en haar werk voor de vermaarde bigband stop te zetten. Hierdoor maakt ze nu deel uit van verschillende bands en projecten. Het nummer is een spannende compositie met met syncopische en complexe ritme wisselingen en grooves.

Door twee toetsenisten, waarbij Zoubek afwisselend de vleugel en elektronische piano speelt en zijn collega Lorenzen Wurlitzer en een synthesizer, ontstaat een rijk en warm klankbeeld met een gevulde schakering aan harmonieën. De zwoele klanken die Barnett op haar trombone produceert verbeelden de spreekwoordelijke slagroomtoef op een kleurrijke muzikale taart. Barnett en Huhn zwepen elkaar vervolgens improviserend op in een tonale conversatie, uitdagend en expressief met een steeds sneller ritme en een groeiend volume. Snelle frases met hoge dynamiek wisselen af met meer rustige en contemplatieve gedeelten.

Met het nummer The Human Race wordt de reis van de mensheid en de Aarde in het Universum bezongen in een prachtige compositie met mooi samenspel, waarbij Barnett de zangpartij op een zeer knappe wijze voor haar rekening neemt. Barnett zingt op een poëtische manier, waardoor het de sfeer krijgt van een proclamatie: ‘ Our planet, circling in its stellar orbit, the continents in their set position, and we spin dizzily within our galaxy…. 5 bilion happy people. Friendly and polite…’. 

Een ode aan de mensheid in het universum, een boodschap aan buitenaards leven, waarin een fraai beeld geschetst wordt, dat in schril contrast staat met de werkelijkheid op onze hedendaagse planeet. ‘Come by and see what we’ve done…‘. Gramms vertoont een indrukwekkend muzikaal en spiritueel project, waarin een gelaagde boodschap over de tragiek van de mensheid in een gigantische universum waar we deel van uit maken, centraal staat.

De slotact van vanavond is de Franse klarinettist en saxofonist Louis Sclavis met zijn nieuwe project India. Het is het tweede jaar op rij dat een Franse blazer van formaat het festival afsluit, daar waar dat bij de versie van 2023 gebeurde door Emiel Parisien. Sclavis is verschillende malen in Krefeld geweest en dit is zijn vijfde optreden daar. De 71-jarige Sclavis uit Lyon heeft een respectabele staat van dienst en werkte onder anderen samen met Henri Texier, Ernst Reijseger, Aki Takase, Craig Taborn, Fred Frith en Vincent Courtois. Vanavond bestaat zijn band uit Christophe Lavergne (drums), Sarah Murcia (bas), Benjamin Moussay (piano) en Olivier Laisney (trompet).

Het eerste stuk heet Mousson en is een fraaie compositie van Sclavis, met een tred die doet denken aan een geoliede machine. Sclavis laat zijn meesterlijke techniek horen en zien, waarbij hij regelmatig van blaasinstrument wisselt. De kundige pianist Moussay zet een solo in dat ruig, expressief en heel ritmisch is. Met zijn vingervlugge werk speelt hij op een gegeven moment helemaal solo en dat lijkt de intro naar het volgende stuk te zijn.

Sclavis laat zich bij dit project, dat wordt niet verbloemd door de titel, inspireren door India, het immense land met mystieke sferen en indrukwekkende traditionele muziek. Dat kunnen we goed horen in de thema’s die in de verschillende stukken voorbijkomen. Als leider van de formatie staat hij natuurlijk op de voorgrond, maar dat neemt niet weg dat hij alle ruimte geeft aan zijn muzikale companen door ze stuk voor stuk naar voor te laten treden met hun eigen interpretaties en improvisaties.

Het werk Night in Kali Temple is een prachtig ingetogen thema met volle klanken en een spirituele sfeer. De titel roept in gedachten beelden op, die versterkt worden door het meesterlijke spel dat Sclavis en zijn groep laten horen. Nog zo’n mooi stuk heeft de titel Long Train. Sclavis vertelt er droogjes over, in een door Frans accent doorspekt Engels, dat het nummer gaat over een ‘story about a very, very, very long train’. We kennen uiteraard allemaal die bizarre beelden van lange volle treinen in India, waarbij mensen zelfs op het dak zitten om toch mee te kunnen.

Zoals in de uitbeelding hiervan past, horen we een langzaam, maar gestaag ritme, dat voort dendert en dat heel rustig in tempo sneller wordt. Volhardend werken ze toe naar een climax, waarbij Laisney schitterend solowerk verzorgt op zijn trompet, in een stijl die ons doet denken aan de trompettist Avishai Cohen. Sclavis en zijn muzikale maten krijgen zeer terecht een staande ovatie aan het einde van hun optreden. Het publiek wordt vanzelfsprekend getrakteerd op een toegift. Een prachtige afsluiting van deze zeer geslaagde editie van Jazz an einem Sommerabend.