×

Concert

12 juni 2019

Moers Festival – Alles behalve Mainstream (dag 1)

Geschreven door: Wouter Schenk

• fotografie door Wouter Schenk

Alles behalve Mainstream, zo werd Moers Festival 2019 aangekondigd tijdens de voorafgaande uitzending van Radio WDR 3 Jazz and Open. Het thema van de 48ste editie van dit hippe en alternatieve festival is Strengt Euch An! Van vrijdag 7 tot en met maandag 10 juni is het Evenementen complex aan de Filderstrasse, naast enkele podia in de binnenstad van de Rheinländische plaats tussen Venlo en Duisburg, het toneel van tientallen acts. WiM is er bij op zaterdag en zondag. Alternatief en hip, gaat gepaard met enige ironie en recalcitrantie, maar bovenal een verfrissende creativiteit die je niet alleen in de programmering ziet, maar in alle uitingen van het festival. Het programmaboekje is zeer verzorgd opgezet met een onconventionele uitstraling, alsof het met een oude typemachine is opgemaakt, met een viltstift om high lights te markeren. De hal heeft een totaal nieuwe opstelling, waarbij het hoofdpodium in het midden geplaatst is met links en rechts tribunes, terwijl de ruimte voor het bûne bekleed is met kleurige vloerbedekking, waar het de bedoeling is dat je je schoenen uit doet en lekker gaat liggen. Er is zelfs gedacht aan houten rekken waar je je schoenen kwijt kunt en links en rechts naast het podium staan twee grote tafels met een berg aardbeien waar iedereen zich aan te goed doet. Dat is nog ‘s binnenkomen!

Cultureel leider, bassist Tim Isfort doet tussen de concerten door het woord, maar de aankondiging laat hij bij elk concert over aan een andere persoon die op een of andere manier betrokken is. Zo worden bijvoorbeeld medewerkers even in de schijnwerpers gezet, letterlijk en figuurlijk, vanuit het luik van een houten tank links op het podium. Alles is anders in Moers en je valt van de ene in de andere verrassing. De eerste act die we op zondag zien is de formatie chuffDRONE uit Wenen. De organisatie is blij dat chuffDRONE een Ausreisevisum uit Oostenrijk gekregen heeft, doelend op de netelige politieke situatie in hun thuisland. Een voorbeeld van de maatschappijkritische houding die van Moers Festival uitstraalt, met de ironische humor die daar bij hoort en doorspekt is door het hele festival.

chuffDRONEChuffDRONE is vooral womanpower en bestaat uit Lisa Hofmaninger (ss, bcl), Robert Schröck (as, ts, cl), Jul Dillier (p), Judith Ferstl (b) en Judith Schwarz (dr). De drie dames hebben chuffDRONE opgericht in 2013. In 2015 hebben ze hun debuut album uitgebracht en in 2018 is heeft drietal gezelschap gekregen van de heren Schröck en Dillier. Het eerste nummer Calling for Strenght, gecomponeerd door Schwarz, lijkt geschreven te zijn voor het thema van het festival. Opzwepende ritmes en creative solo’s met fantasierijke thema’s zetten de toon in dit stuk. Vrije improvisaties worden vermengd met gecomponeerde thema’s hetgeen resulteert in een symbiose van oud en nieuw. Nonololo, van de hand van Hofmaninger, begint met korte staccato klanken, waarna stevig ritmewerk als fundament voor een heerlijk spannend thema zorgen. Er volgen nummers als They say they dont belong to us, Sein & Haben en He plays blue for her. Het kwintet heeft al een aardige staat van dienst met optredens in o.a. Buenos Aires en verschillende plekken in Europa, maar nog niet in Nederland vertelde Judith Schwarz ons. Programmeurs! Doen! In januari 2020 komt het tweede album uit, wij gaan ze volgen!

Direct na het geweldige chuffDRONE worden we getrakteerd met de diepere klanken uit de doedelzak van de Bretonse Erwan Keravec, met de projectnaam Urban Pipes. Hij staat opgesteld midden op de tribune tussen het publiek. Geen changement, dus je valt zo van het ene in het andere concert. Het spirituele geluid van de Breton staat in schril contrast met de avant-jazz van zojuist. Verschillende klanklagen, de continue bastonen en de scherpe klanken van hogere toonhoogte brengen een spirituele sfeer in de hal.

Emilio GordoaLater is het hoofdpodium de plek voor de Improviser in Residence, de Mexicaanse vibrafonist Emilio Gordoa, met zijn Move Quintet. Gordoa is in 1987 geboren in een kunstzinnige familie, vader muzikant en moeder schilder. Hier werd de basis gelegd voor zijn brede muzikale en culturele interesses. Hij woont sinds 2012 in Berlijn waar hij actief is bij verschillende projecten in de eigentijdse muziek en improvisatie. Improviser in Residence is niet alleen een functie tijdens het festival, maar de benoeming geldt voor het gehele jaar 2019, waarbij de verbinding wordt gezocht met verschillende kunstuitingen in de stad Moers. Gordoa treedt vanavond op met zijn eigen band bestaande uit Harri Sjöström (ss, ssi), Achim Kaufmann (p), Adam Pultz Melby (b) en Dag Magnus Narversen (dr). De formatie zet in met een wonderlijk klankspel dat zorgt voor een sprookjesachtige sfeer. De dynamiek komt geweldig tot uitdrukking in de perfecte sound in de hal. De heren spelen één stuk van 45 minuten waarbij ze vrij improviseren maar tegelijk goed naar elkaar luisteren en er een harmonische structuur ontstaat. Expressieve solo’s wisselen af met meer ingetogen en verdiepende thema’s. Ze zijn permanent muzikaal met elkaar in gesprek en de zaal luistert stil en in concentratie. Na nog één climax waarbij de vrije expressie tot een chaos lijkt uit te barsten, ontstaat er weer coherentie in harmonie en ritme tot uiteindelijk verstilt tot één grondtoon en een daverend applaus van het publiek dat zwaar onder de indruk is.

Na een korte pauze, waarbij het goed toeven is in het uitgebreide festivaldorp, met z’n vele kraampjes en eettentjes, staat er weer een project van formaat op het podium onder de naam van Global Improvisers Orchestra. Een bonte verzameling van musici uit 4 werelddelen, Noord- en Zuid-Amerika, Europa en Azië. De formatie bestaat uit Valentin Garvie (tp), Jan Klare (as), Bex Burch (gyil), Sein Hla Myaing (pat waing), Owen Gardner (g), Pieter Theuns (theorbe), Yegor Zabelov (acc), Andrea Taeggi (elec), Luke Stewart (b) en Mariá Portugal (dr, perc). Avant Garde met een enorme dynamiek zijn de eerste termen die opkomen bij het beluisteren en aanschouwen van dit bonte gezelschap. Door de muzikale chaos heen klinkt de serene schoonheid van de theorbe van Theuns. Een synergie van eigentijdse geïmproviseerde muziek en schone, tedere barokke klanken. Het is een wonderlijk samenspel, klassieke thema’s, dissonante tonen er doorheen aangevuld met de Aziatische trommelklanken toegevoegd door Sein Hla Myaing uit Myanmar op zijn prachtige pat waing, een in een met bladgoud versierd halfrond rek opgestelde traditionele trommelset.

Christopher Dell - Christian LillingerMet DBLW, de volgende act zoeken we de ruigheid in de muzikaliteit op. De letters van de band staan voor de achternamen van de musici die de band vormen: Christopher Dell (vib), Johannes Brecht (elec, sound design), Christian Lillinger (dr) en Jonas Westergaard (b). Deze Duits-Deense formatie improviseert op een heftige intensieve manier. De mimiek van van Lillinger en Dell spreekt boekdelen, zij gaan als drijvende krachten totaal op in hun creativiteit waar ze ongebaande paden betreden maar wel synchroon in complexe ritmes zijn. Allerlei stijlelementen komen voorbij waaronder rock ritmes en jazz harmonieën, soms leidend tot een onrustige en onheilspellende sfeer. Het laat zien hoe afwisselend en verrassend de programmering van Moers Festival is.

Wederom van geheel andere orde is de performance van DJ Andrea Taeggi op de vermaarde Willem-Twee-studios synthesizers: ARP 2600, ARP 2500, ARP 2600. Wat een apparaten! En wat een schouwspel om te zien en te horen hoe deze artiest, die eerder zich ook met de naam Gondwana presenteerde, een complete soundscape uit deze complexe analoge apparatuur tovert. Het publiek is muisstil en laat zich meenemen op een virtuele ruimtereis. In verbeelding en met je fantasie de vrije loop latend waan je je in het universum waar de oerklanken de scepter zwaaien.

Anton EgerWe sluiten de zaterdag af bij het buiten podium in het inmiddels redelijk afgekoelde festivaldorp waar niemand minder dan Anton Eger staat met zijn project ANTON EGER Æ. We kennen Eger uiteraard van het toptrio Phronesis, dat we op de voet volgen. Met Matt Calvert (g) Niels Broos (keyb) en Michael Janisch (b) laat Eger zijn enorme passie en creativiteit eens temeer zien. Onder de naam Æ bracht hij begin dit jaar zijn album uit. Op dit album spelen verschillende van zijn muzikale maten mee, waaronder collega Christian Lillinger, die we zo even nog zagen met zijn eigen project en Matt Calvert die er vanavond ook bij is. De energie straalt er vanaf, een en al power in ritme is Eger. Zoals we hem kennen met een geweldige sound. Ga dit horen! Het is een mooie en energieke afsluiter van onze eerste dag Moers.