×

Concert

08 april 2019

McCaslin blinkt uit met Metropole in TivoliVredenburg

Geschreven door: Wouter Schenk

• fotografie door Wouter Schenk

De vierde editie van Transition, in het architectonisch indrukwekkende TivoliVredenburg, wordt geopend door organist Kit Downes. Het festival wil graag een jaarlijks ijkpunt zijn en de stand van de huidige jazz laten zien in zijn volle breedte. Zo staat geschreven in het mooi verzorgde programmaboekje. De programmering mag er zeker zijn en is breed ingestoken op zaterdag 6 april in Utrecht. Als het grote publiek nog aan het binnenstromen is, zijn de vroege vogels al in stilte aanwezig in het hart van het complex, in de grote zaal in het oude gedeelte van architect Herman Hertzberger, waar Tivoli als een futuristische kubus overheen gebouwd is. In die zaal staat sinds 2017 een bijzonder orgel dat zijn jazz & improvisatie ontgroening krijgt met Downes. Hij bracht vorig jaar zijn eerste solo album Obsidian uit. De toetsen worden geprojecteerd op een groot scherm en het is een prachtige verstilde binnenkomer van meditatief karakter die een mysterieuze en contemplatieve sfeer oproept. Aan het einde verschijnt de zeer getalenteerde Downes vanachter het gordijn om het applaus in ontvangst te nemen.

Metropole Orkest - Donny McCaslinNa een korte pauze verschijnen de mannen en vrouwen van Nederland’s muziektrots, het Metropole Orkest, voor een uniek project dat zijn debuut heeft in Utrecht. Niemand minder dan Donny McCaslin is de saxofonist van wereldformaat die ze begeleiden voor dit eerste optreden in een reeks van drie concerten in Nederland. Kort voor Transition interviewde we McCaslin over dit prachtige project. Met name songs van Blow zijn door een team, met Metropole dirigent Jules Buckley in de lead,  gearrangeerd voor de grote orkest bezetting. McCaslin heeft Jason Lindner op toetsen en gitarist Ryan Dahle meegenomen. Het resultaat is een geweldige sound met de meeslepende songs en de stuwende kracht van het Metropole Orkest, onder leiding van Jules Buckley. Zoals met Break The Bond, dat je meevoert met melancholisch klankcombinaties op een bed van stevig ritmewerk, fraai spel op toetsen en het fraaie timbre van McCaslin. Stuwende energie brengt het orkest naar een expressie van georganiseerde chaos om het daarna weer in rust te brengen naar het thema. Met Club Kidd wordt power geëtaleerd met een opzwepend ritme waarbij McCaslin geweldig soleert en de interactie zoekt met de drummer van het Metropole. Een nummer van David Bowie, de veel te vroeg overleden muzikant op wiens zwanenzang Blackstar McCaslin (en ook Lindner) grote indruk maakten mag natuurlijk niet ontbreken. Warszawa krijgt een weergaloze uitvoering mee. Het concert en verrassend genoeg vooral de songs gezongen door Dahle maken, mede door de prachtige arrangementen met Buckley’s Metropole een geweldige indruk.

Erik FriedlanderWe begeven ons naar zaal Hertz na flink wat trappen omhoog in het grote complex. Daar treffen we de Amerikaanse cellist Erik Friedlander met zijn verse band Throw A Glass. Friedlander die vooral bekend is van zijn werk met John Zorn heeft in deze formatie onder zijn eigen leiding musici van naam uit de jazz scene van New York weten te strikken met Uri Caine op vleugel, Mark Helias op bas en Ches Smith op drums. Vorig jaar brachten ze het album Artemisia uit, waarvan ze nu nummers ten gehore brengen. As They Are ligt heerlijk in het gehoor met klassieke invloeden. Het stuk met de illustere titel Tulips Brush to my Legs kent een spannend begin met complexe thema’s en onheilspellende dissonanten. Uri Caine, die we kennen van zijn vaak absurdistische interpretaties van grote klassieke componisten als Mahler, past perfect in dit gezelschap. Mooi project!

Weer afgedaald naar de grote zaal treffen we Rymden, de nieuwe band van de zeer breed georiënteerde Noorse toetsenist Bugge Wesseltoft, met Dan Berglund op bas en Magnus Öström op drums. Berglund en Öström kennen we natuurlijk van e.s.t., met de zo tragisch jong verongelukte Esbjörn Svensson. Het trio staat als een huis met werk van hun recent uitgebrachte album Reflections & Odeysseys. Stevige stukken als Pitter-Patter en The Odyssey worden afgewisseld met gevoelig en ingetogen werk zoals The Lugubrious Youth Of Lucky Luke. Het bespiegelende werk zorgt voor een verstillende atmosfeer waar je heerlijk kunt weg mijmeren.

Enrico RavaIn Ronda pikken we nog een stukje mee van de pompende beats en het gave elektrische toetsenwerk van Kamaal Williams met Jos McKenzie op drums en Pete Martin op bas met hun project The Return. We zijn dan weer op weg naar de hogere sferen van zaal Hertz, waar trompettist Enrico Rava met zijn sextet te horen is. En de hogere sferen slaan niet alleen op de verdieping waar deze intieme zaal zicht bevindt in TivoliVredenburg, maar even goed op Rava zelf. Wat een icoon van de jazz is dit met zijn geweldige solo’s en composities. Rava’s vaste kwartet vormt de basis voor de formatie die vanavond tot sextet is uitgebreid met Giovanni Guidi op vleugel en Gianluca Petrella op trombone. We kennen hen ook van het al weer jaren geleden uitgebrachte Tribe, één zijn grootste werken. Rava wordt dit jaar 80 maar bezit nog steeds de geweldige timing en timbre die karakteristiek zijn voor zijn spel. Hij wordt vaak in één adem genoemd met zijn Poolse collega en vorig jaar overleden Tomasz Stanko, met wie hij aan de wieg stond van de Europese freejazz en waarmee hij ook nog niet zo lang geleden samen speelde. Een fantastisch duo speelt hij met de energieke en bewegelijke trombonist Petrella. Dat is ook iemand om in de gaten te houden!

Nog hoger in het grote complex bereiken we na nog een serie trappen de inmiddels in jazzland bekende zaal Cloud Nine, waar Mixmonk staat geprogrammeerd. Deze unieke Belgische-Amerikaanse samenwerking tussen drum icoon Joey Baron, Bram de Looze op piano en Robin Verheyen op sax. Ook geen onbekenden die we kennen van respectievelijk LABtrio en TaxiWars. Ze hebben net hun gelijknamige album uitgebracht met voor de helft stukken van Thelonious Monk, voor de helft stukken geschreven door henzelf. De interpretaties van Monk zijn werk zijn verfrissend, met een mooie dynamiek waarin ingetogenheid en vurige expressie naast elkaar plaats hebben. Hun eigen stukken lijken zowaar nog beter zelfs. Geweldig trio, geweldig optreden.

Elina DuniDe naast Cloud Nine gelegen kleine Club 9 is overvol als daar de Albanese zangeres Elina Duni staat met haar intieme soloproject Partir, met een mix aan prachtige gevoelige songs geïnterpreteerd vanuit de traditionele muziek uit Albanië, Kosovo en Armenië. Duni schitterde onlangs nog met de jonge gitarist Rob Loft in Leuven en langer geleden zagen we haar met haar kwartet in Bochum, met Collin Vallon. Duni deinst er niet voor terug om alleen op het podium te staan. Haar performance is professioneel en indrukwekkend met haar geweldige gevoelige stem. Ze verhaalt op poëtische wijze met hartstocht, tussen de diep gevoelige songs door, over het leven, het verleden, het nu en de onbekende toekomst.

Ook intiem, maar dan wel in de grote zaal, is het optreden van de Belgische zangeres met Italiaanse roots Melanie de Basio. De grote zaal is muisstil tijdens haar act waarbij ze begeleid wordt door Aarich Jespers op drums en percussie, Axel Gilian op bas en Matthieu Van op piano en keys. De Basio speelt ook dwarsfluit, naast haar voortreffelijke zang. Haar laatste album Lilies is een meesterwerk, waarbij ze creativiteit terugbrengt tot essentie en eenvoud. Verstild beweegt ze met haar dwarsfluit over het podium, niet verbloemend dat ballet kunst ook onderdeel vormt van haar rijke talenten. De band speelt ingetogen maar tegelijker tijd indringend. Het is niet alleen een lust om naar te luisteren, maar ook om te zien.

Michel Camilo - TomatitoAls slagroomtoef op de muzikale taart worden we getrakteerd op een over enthousiast optreden van twee virtuozen die dit jaar vieren dat ze twintig jaar met elkaar optreden: Michel Camilo en Tomatito. Het zijn levende legendes in de latin jazz. Ze spelen nog steeds zo briljant als zes jaar geleden toen we getuige van deze meesters waren in Ahoy. Deze mannen zijn zo goed op elkaar ingespeeld, houden elkaar voortdurend in de gaten en brengen zo een perfect samenspel met het temparament dat hoort bij Spanje en Zuid-Amerika. Ze spelen verschillende nummers van het album Spain Forever, dat een geweldige list laat zien met nummers van o.a. Charlie Haden, Chick Corea, Ennio Morricone en Piazola, met wiens nummer Obvlion ze deze set beginnen. Camilo en Tomatito stralen van muzikaal enthousiasme en staan na elk nummer op om te buigen en elkaar fysiek van complimenten te voorzien. Ze sluiten af met een geweldige interpretatie van Chick Corea’s Spain.

Aan het einde van het avond hebben we nog even tijd voor Laura Mvula in de Ronda, die zoals we haar kennen, imponeert met haar gevoelige songs en stevige band. Stevig kan ook betekenen té hard. Jammer dat de sound zo hard afgesteld wordt dat het zonder gehoorbescherming echt ongezond is. Ze heeft het niet nodig haar kwaliteit met zoveel dB te bewijzen.

We sluiten de 2019 editie van Transition weer boven af in Hertz, waar de Israelische meesterpianist Shai Maestro staat, die met zijn vierde album Dream Thief debuteert bij het vermaarde ECM label. Hij laat zich begeleiden door Jorge Roeder op bas en Ofri Nehemya op drums. Prachtig werk met zo kenmerkende Oosterse invloeden in klank en ritme. We kijken uit naar volgend jaar, wanneer Transition op 3 en 4 april voor het eerst met een tweedaagse editie komt!