Voor steun bij het omschoppen van heilige huisjes in de klassieke muziek moet je bij mij zijn. Ik ben er altijd voor om clichés te doorbreken, starre meningen om te buigen en onbevlekte muziek te bezoedelen. Hoe dan ook.

En toch… Ik loop nu al een paar jaar rond in klassieke muziekland en merk dat ik zelf ook muurtjes bouw om die o zo belangrijke en fantastisch verheven muziek. Zondagavond 17 april liep ik tegen de lamp bij Masterclass, een theatervoorstelling over dé operazangeres van de twintigste eeuw: Maria Callas, La Divina. Weinigen weten hoe ze echt was, en ze had ongetwijfeld minder goddelijke kanten, maar om die op een toneel uitvergroot te zien en te horen is zelfs voor een recalcitrante journalist ontnuchterend.

Musicalster en actrice Pia Douwes laat Callas alle hoeken van het toneel zien. Ze is boos, bang, verdrietig, speels, irritant, egocentrisch, vergevingsgezind, arrogant, platvloers en verheven. Ze is nogal complex. En dat is precies waar voor mij de schoen wringt. Callas had bovenstaande eigenschappen vast allemaal, ze was immers een mens, maar zoals ieder mens kan ze teruggebracht worden tot een essentie (dat is wel zo handig in een twee uur durend toneelstuk). Dat was in Callas’ geval haar toewijding aan de muziek, haar talent voor het acteeraspect van opera en – vooruit – ook haar aanleg voor een ongelukkig leven. Dat ze het zeer on-klassieke woord ‘neuken’ in de welgevormde mond nam hoort daar voor mij niet bij, hoe onflexibel ik dat ook vind van mezelf.

De voorstelling stelt een masterclass voor, met Callas als recht-voor-de-raap docent, een nederige pianist, een onbeholpen conciërge en drie studenten: de giechel, de nonchalante tenor en de talentvolle student. Het is een herkenbare situatie (“Wat betekent het wat je aan het zingen bent?” “Weet ik veel!”) met veel voor de hand liggende flauwe grappen. Dat maakt het – anders zo dramatisch vertelde – verhaal licht, maar komt ook wat kolderiek en onnodig theatraal over. Ook Douwes’ speelstijl is hier debet aan. Een boodschap als ‘zingen is een moeilijk vak, je raakt nooit uitgeleerd’, komt daardoor niet serieus over.

Om de flauwe grappen heen zit een prachtig verhaal. Masterclass is doorweven met flashbacks naar momenten waarop Callas onzeker op het podium stond of ruzie had met één van haar mannen. Het geeft een interessant inkijkje in de mens achter de heldin. Douwes zet een krachtige en kwetsbare diva neer. Ze probeert Callas niet naar de kroon te steken door serieus klassiek te zingen, maar acteert. Zo laat ze het publiek en haar studenten voelen waar het verhaal nu écht over gaat, één van Callas’ verworvenheden.

Het absolute hoogtepunt van de voorstelling is een kippenvel moment. Callas herinnert zich het moment waarop Aristoteles Onassis haar verlaat. Ze huilt en schreeuwt, maar het doet me niks. Dan herhaalt ze Medea’s woorden uit Cherubini’s Medea, op het moment dat Jason haar verlaat: “Ho dato tutto a te!” (Ik heb alles aan je gegeven.) Daar zit ze, de koningin van de opera, op haar knieën, voor een mán godbetert. Een verpletterend beeld. Dit is theatraal en diva-waardig!

Cast Masterclass:

• Pia Douwes
• Babette Holtmann
• Maartje Rammeloo
• Michiel van Lieshout
• Kees van Zantwijk
• Rudy Hellewegen

Masterclass speelt nog tot eind mei. Kijk op de site ‘Pia Douwes in Masterclass’ voor de speellijst.