Massive Attack zet broeierige set in Tilburgse Spoorpark neer

Eveybody Hurts, met dit videoscript scenario van de R.E.M.-klassieker in mijn achterhoofd nader ik Tilburg. Door de lome relaxte ontspannen sfeer in de file heeft het geen nut om jezelf druk te maken en ben ik mij er bewust van dat een volledig Hiqpy concert niet haalbaar is. Zonde want deze hedendaagse new wave artiesten verdienen dus wel degelijk de volle aandacht. Wat bezit Nederland toch mooi talent en wat is het Spoorpark toch een prachtige locatie voor een kort avondvullend festival. Want zo voelt het wel een beetje aan, als vervolgens ook nog eens Young Fathers geprogrammeerd staat en hoofdact Massive Attack de dag mag afsluiten.

Als men bij Pinkpop roept dat het vooral vrolijkheid moet uitstralen, dan laat de organisatie maar eens naar de opzet van het door KINK georganiseerde Massive Attack gebeuren kijken. Drie waardige bands waarvoor men ooit in een grijs verleden naar Landgraaf zou afreizen. Een strakke programmering en gewoon op een enkel podium. Back to basic, maar dan wel op zeer hoog niveau. Dat het vorig jaar verschenen Heavy Heavy van Young Fathers vooral een sterke politieke plaat is waar het wereldwijde machtsmisbruik aan de kaak gesteld wordt komt live niet helemaal tot het recht. Men wordt met de volle aandacht naar die energieke bruisende interactie op de bühne getrokken.

Juist die Afrikaanse achtergrond staat in de Heavy Heavy tracks centraal waardoor het soul urban hiphop collectief bij wegverbreders als The Roots en Arrested Development onder te brengen valt. De drie basisspelers Alloysious Massaquoi, Kayus Bankole en ‘G’ Hastings krijgen muzikale ondersteuning van zangeres Kimberley Mandido. Deze prachtige verschijning eist misschien wel onbewust de meeste aandacht op en houdt zich naast de heren prima staande. Op plaat is het al geweldig, maar live overtreft de strakke set alle verwachtingen. Young Fathers is een naam die de plek op dit grote podium zeker gegund is, en die zeker genoeg capaciteit bezit om zelf als headliner te functioneren. Na ruim tien jaar aan de weg timmeren ligt dit hopelijk ooit binnen handbereik.

Young Fathers is een politiek bewust gezelschap, maar Massive Attack is toch wel de overtreffende trap daarvan. Door het gebruik van de nodige visuele schermen komt de boodschap hard confronterend binnen. Massive Attack mengt zich in de corona angsten, het Russische dictatorschap en het Israëlisch-Palestijns conflict, en brengt hun standpunten open en bloot in beeld. Heel veel politiek dus. De slogans en teksten op het beeldscherm zijn in het Nederlands vertaald en zo veranderen foto’s van vrolijke festivalbezoekers plotseling in gezochte winkeldieven. De gekheid van de wereld waar de wet op het publieke tonen van beelden geschaad wordt en het internetmisbruik een deel van de dagelijkse gang van zaken is.

Door deze heftige confrontatie ondersteund met de duistere tripgoth muziek is het optreden van Massive Attack de meest anarchistische punkbeleving die ik ooit heb meegemaakt, en op dat vlak heb ik aardig wat gezien. Massive Attack maakt nieuwe fans en overtuigt net zo gemakkelijk de geharde liefhebber. Als blijkt dat de merchandise kraam al hun shirtjes en albums voor het einde van het optreden al verkocht hebben, weet je dat het goed zit. Al is het jammer dat het snel scoren van een shirt er vandaag niet in zit.

Vanwege de spaarzame Massive Attack concerten hoop je dat dezelfde gastmuzikanten als het twee weken eerder in Stockholm gespeelde optreden aanwezig zijn. Van Young Fathers weet je min of meer wel dat die nog een paar nummers meespelen, maar om Horace Andy, Deborah Miller en vooral Elizabeth Fraser live mee te maken is toch wel een gedroomde wens van mij. Elizabeth Fraser die zich als schuchter Cocteau Twins boegbeeld, sprookjesachtige This Mortal Coil muze naar haar prominente rol binnen Massive Attack in the picture speelt. Elizabeth Fraser heeft iets ongrijpbaars, mythisch bijna, en het is bijzonder hoe ze zich aan Massive Attack hecht.

Meesterbrein Robert Del Naja (3D) betreedt bijna onzichtbaar met de overige sessiemuzikanten het podium en zet met stemvervormer In My Mind van Gigi D’Agostino in. Door die onzichtbare rol en de kunstzinnige uitingen op het elektronische doek achter hem flitst heel even de gedachte door mij heen of hij dan toch niet die mysterieuze man achter het Banksy personage is. Ik had mijzelf voorgenomen om mij hier niet door te laten leiden, eventjes waag ik mij er toch aan. Stel dat dit niet het geval is, dan is het zeker een groot compliment voor de indrukwekkende aankleding van de projecties op de achtergrond.

Al snel voegt de boomlange Grant Marshall (Daddy G) zich bij het gezelschap. Het broeierige Risingson is de perfecte openingstrack waarin de spanningen op het meesterwerk Mezzanine al voelbaar waren, spanningen die het derde oerlid Andrew Vowles (Mushroom) uiteindelijk de kop kostten. Risingson blijft een van de prijsnummers van Mezzanine, de vooruitgeschoven single die de donkere koerswijziging al aankondigt. De ruim de zeventig jaar gepasseerde reggae-icoon Horace Andy neemt Girl I Love You voor zijn rekening. Dat muziek door zijn poriën ademt en door zijn aders stroomt merk je wel aan de kenmerkende moves van deze held. Wat is hij toch goed bij stem.

Iets wat zeker ook van Elizabeth Fraser gezegd mag worden. Stond ze lang geleden met Cocteau Twins nog vrijwel bewegingloos op het podium, hier swingt de voormalige postpunk dreampop legende als een ware souldiva over het podium, al moet de echte souldiva nog verschijnen, maar daarover later meer. Elizabeth Frasers voordracht bij Black Milk is kippenvel. Omdat ze zoveel voor mijn muzikale ontwikkeling heeft betekend, luister ik ontroerd naar haar nog steeds niets aan kracht verloren stemgeluid. Wat een genot, en dan weet ik nog niet eens dat ze later nog verschillende keren haar comeback maakt.

Na Hymn of the Big Wheel deelt Young Fathers in het Take It There, Future Proof en Voodoo in My Blood drieluik een knock-out uit. Ze zijn net zo overtuigend als met hun eigen set aanwezig al is het spijtig dat Kimberley Mandido backstage toekijkt. Elizabeth Fraser krijgt toestemming om haar onovertroffen versie van Song to the Siren te vertolken. Deze cover overstijgt het origineel van Tim Buckley en je merkt dat de ouderen in het publiek hier zichtbaar van genieten.

Vervolgens neemt Massive Attack het weer van haar over. Inertia Creeps is qua broeierigheid vergelijkbaar met Risingson, twee juweeltjes van de vijf sterren Mezzanine plaat. ROckWrok is van oorsprong een punkrock-klassieker van de tweede Ultravox Ha!-Ha!-Ha! plaat en staat ver van hun latere new romantics sound af. ROckWrok is gefrustreerd afreageren, een gewelddadig rustpunt in de toch al niet misselijke zet, waar tussen de klassiekers enkel het titelstuk van Protection ontbreekt.

Het is langzaamaan wel tijd voor de grote klassiekers. Horace Andy eigent zich de dromerige Angel nachtmerrie toe. Hierin is de agressie van de ROckWrok voorzet absoluut aanwezig, en rekenen ze zich met de hard/zacht passages een prominente rol binnen het eind jaren negentig gitaargeweld toe. De echte souldiva Deborah Miller vervangt Shara Nelson waar op Blue Lines het succesverhaal mee begon. Ten eerste komt onder luid applaus Safe from Harm voorbij waarna Massive Attack de wereldhit Unfinished Sympathy inzet. Ook hier bewijst ze met haar lange eindeloze uithalen haar aandeel op deze memorabele avond. Het met Tricky opgenomen Karmacoma volgt, al is deze pionier niet present.

Daarna volgt het overbekende Teardrops dat pas lang na de release voorzichtig die befaamde cultstatus kreeg. De track is tevens het punt dat Elizabeth Fraser na Cocteau Twins en This Mortal Coil aan haar derde, en misschien wel meest bekende carrièremove begon. Levels blijft dicht bij het Avicii origineel en is slechts een opwarmer voor het indrukwekkende Group Four eindstuk waar een veelvoud aan beelden in hoog tempo de avond samenvatten.

Elizabeth Fraser heeft het toneel niet verlaten en bereidt zich tijdens het Avicii intermezzo op de definitieve genadeslag voor. Group Four is mij voorheen niet echt opgevallen, maar mag zeker tot de crème de la crème van Mezzanine gerekend worden. Massive Attack sluit de avond met het zelfde stuk af als waar de trip mee begon, onder de klanken van Gigi D’Agostino’s In My Mind verlaten ze het podium. Ik kan hier kort en duidelijk over zijn. Massive Attack is nog steeds relevant, een van de mooiste live ervaringen die ik ooit heb meegemaakt.