Op 1 april beleven we de zesde editie van Transition, het nog relatieve jonge festival in het imposante gebouw van TivoliVredenburg in Utrecht. De organisatie heeft een mooi programma neer weten te zetten, waarin vooral enkele parels de Britse jazzscene goed vertegenwoordigen, zoals Mammal Hands, Alfa Mist, Oscar Jerome en Nubya Garcia. Maar nog veel meer interessante en boeiende artiesten, waarbij er een accent lijkt te liggen op talentvolle saxofonisten zoals de in Israel geboren en in New York woonachtige Oded Tzúr, de geboren Chileense Melissa Aldana en de Canadese Anna Webber, beiden ook residerend in de USA. Daarnaast, niet te vergeten, het opstormende toetsen talent Fergus McCreadie uit Schotland.

Terwijl de lente officieel begonnen is, merken we daar buiten nog helemaal niks van. Met een druilerige regen en een sombere grijze hemel betreden we de Utrechtse muziektempel. We starten met de Franse routinier en bassist Henri Texier, met zijn vaste trio, dat naast hem zelf bestaat uit zijn zoon Sebastien Texier op altsax en Gautier Garrigue op drums. De vaak maatschappelijk geëngageerde Texier heeft een enorme internationale ervaring met zijn 78 jaar en behoorlijk wat albums op zijn naam staan, waaronder het in 2022 uitgebrachte Heteroklite Lockdown, dat hij, de titel zegt het al, in coronatijd produceerde met zijn zoon, gedurende één van de lockdowns. Vanavond brengt het trio vooral nummers van dit project. Ze staan in de grote zaal van het oorspronkelijke muziek theater Vredenburg van architect Hertzberger, waar het moderne Tivoli omheen gebouwd is. Het trio opent met een heerlijk thema, met een warm bad aan klanken. Direct valt de subtiele touch op die Texier heeft op de snaren van zijn contrabas. Ook het tweede stuk, Forrest Forgive Them, van zijn nieuwe album, is een aantrekkelijke compositie waarin langzaam spanning wordt opgebouwd. Naast de oerdegelijke Texier sr. is het Texier jr. die knap werk laat horen op sax en klarinet. Maar vooral ook de jonge Garrigue valt op met zijn frisse en verrassende stijl op drums en percussie. Afsluitend horen we mooie vertolkingen van de standards Round About Midnight en Besame Mucho.

Via veel (rol-)trappen vervoegen we ons later in de zaal Hertz, waarvan de naam een speelse combinatie is van de eenheid van (geluids-)trillingen én de naam van de architect, die ook aan het ontwerp van het imposante moderne gedeelte heeft meegewerkt. In de mooie zaal met de tribune half rond als in een arena, staat het Trondheim Jazz Orchestra met de Canadese saxofoniste Anna Webber. Trondheim heeft een prachtige jazztraditie, met een zeer geliefd conservatorium dat al verschillende talenten heeft grootgebracht, zoals de mannen van Wako, vorige week nog in Rotterdam en Daniel Herskedal. Anna Webber is een zeer vernieuwende artiest uit de jazzscene van New York. Zij ontving diverse internationale prijzen, waaronder in 2018 de vermaarde Guggenheim Award, die sinds 1925 wordt uitgereikt aan artiesten die op exceptionele wijze creatieve capaciteit tonen in hun werk in de kunst. Zij schreef de suite Aural Topography in 2020 om uit te voeren met het Trondheim Jazz Orchestra, maar daar kwam het vanwege corona pas in 2022 van door een aantal uitvoeringen in Noorwegen.

In Utrecht beleeft Aural Topography met het eerste optreden buiten Noorwegen de buitenlandse première. De composities van Webber begeven zich buiten de begaande paden. Het orkest heeft een bijzondere samenstelling, met onder andere twee tuba’s, twee contrabassen en twee drumsets. Met zeer krachtige en complexe frases wordt het publiek meegenomen in een muzikale ontdekkingsreis, waar je mee gezogen wordt van de ene in de andere creatieve verrassing. Complexe ritmes met sinistere klanken associeren met oergeluiden uit de natuur.  Langzaam ontvouwt zich meer structuur uit de chaos waarbij indringend galmende klanken van de tuba’s resoneren door de zaal. Expressieve solo’s van Webber en de leden van het ensemble wisselen elkaar af en omlijsten een waaier aan kleurrijke motieven die veel indruk maken bij het aanwezige publiek.

Van Hertz begeven we ons via veel trappen helemaal tot in de nok van het muziekcentrum, waar in Cloud Nine het kwartet staat o.l.v. de uit Israel afkomstige en in New York woonachtige saxofonist Oded Tzúr. Tzúr genoot zijn opleiding in Jerusalem en New York, is inmiddels naast uitvoerend artiest nu zelf docent in New York. Hij verdiepte zich in de Indiase klassieke muziek, waarin microtonaliteit tot kunst verheven is en hij is er in geslaagd die techniek te gebruiken met zijn saxofoon, net zoals bijvoorbeeld Ibrahim Maalouf dat op trompet doet. De verbinding tussen oude Indiase tradities en moderne jazz is uitdagend en interessant. Tzúr heeft in 2022 zijn meest recente album Isabela uitgebracht op het label ECM en daarmee was hij vorig jaar al een keer in het Bimhuis. Zijn muzikale kompanen vanavond zijn ook grootheden: Nitai Hershkovitz, die we natuurlijk kennen van zijn samenwerking met Avishai Cohen, op toetsen, Petros Klampanis op bas en Otis Brown III op drums. Klampanis is ook geen onbekende, hem zagen we eerder met Gilad Hekselman. Ook vanavond worden vooral stukken uitgevoerd van Isabela, waarin de warme, melodieuze klanken die Tzúr meesterlijk en met emotie, ook in zijn mimiek, produceert en waarmee hij een spirituele sfeer weet te creëren. Tzúr doet ook aan storytelling en hij heeft een boekje klaarliggen om tussen de nummers door poëzie voor te dragen. Naast Tzúr maakt vooral Hershkovits veel indruk met zijn romantische en haast weelderige spel. Het viertal betovert het publiek met fantastische muziek.

Terug in de grote zaal zijn we nog even getuige van de laatste nummers van het trio bestaande pianist Aaron Parks, bassist Douglas Weiss en slagwerker Greg Hutchinson. Parks is een geweldige pianist, zeer begaafd en al op zijn veertiende werd hij ontdekt als jong talent. Hij speelt onder andere in de bands van Joshua Redman en Terence Blanchard. Dit trio zou eigenlijk Kurt Rosenwinkel begeleiden, maar hij is door ziekte verhinderd. Heel fijn voor de organisatie en het publiek dat ze in plaats hiervan een eigen set spelen. Ook hier horen we enkele prachtige vertolkingen van jazzstandards. Zo zijn we voor de tweede maal vanavond getuige van Round About Midnight, maar weer op een geheel andere wijze geïnterpreteerd dan we eerder hoorden bij Texier en zijn trio. Het trio eindigt met een heel snel nummer, waar geweldig expressief toetsenwerk van Parks synchroniseert met het ritme van Hutchinson.

In zaal Pandora, die meer de uitstraling heeft van een poppodium, zijn we daarna even bij de performance van de Britse songwriter, zanger en gitarist Oscar Jerome. Ook Jerome en z’n band hebben onlangs een album uitgebracht, dat heel goed in de smaak is gevallen en wel met de titel Spoon, oftewel, zoals Jerome zelf het in keurig Nederlands vertaalt, Lepel. Jerome brengt de verfrissende songs van zijn nieuwe album. Hij bezingt het moderne leven in deze complexe tijd en de composities zijn spannend en bezitten een mix van soul, pop en jazz, waarin Jerome zich ontpopt als een knappe gitarist met een authentieke stemgeluid dat indruk maakt. Hij creëert een ambiance die verfrissend en verjongend aanvoelt.

Eén van de hoogtepunten is uiteraard het Britse trio Mammal Hands dat in de grote zaal optreedt. Nick Smart (piano), Jordan Smart (sax) en Jesse Barrett (drums) maken geheel authentieke composities, waarin invloeden van minimal music, folk en oosterse invloeden versmelten met jazz. Ze worden vaak in adem genoemd met GoGo Penguin, waar ze zeker qua sfeer bij passen en toch heeft Mammal Hands een geheel eigen sound waarin thema en melodie een meer prominente plaats hebben. Het optreden komt exact één dag na de release van hun prachtige nieuwe album Gift from the Trees, mooier kan het niet uitkomen. Maar ze starten met Refuge, een prachtig nummer uit 2018, dat begint met indrukwekkend percussiewerk en waarna een gevoelig en sprankelend ronddraaiend thema zich ontvouwt, waarmee je gelijk wordt meegezogen in spirituele sferen. De uitwerking van het motief door Jordan Smart op zijn sax doordringt de zaal met vibrerende klanken, die als golven over het publiek worden uitgezonden. Vergelijkbare gevoelens worden opgewekt door het serene Nightingale van het nieuwe album. Frivole tonen verbeelden de prachtige zang van de nachtegaal, zoals in klassieke werken die een ode brengen aan de natuur, waarbij dit doet denken aan The Lark Escending van Ralph Vaughan Williams. Mammal Hands laat ook live overduidelijk horen hoe goed hun nieuwe album is en overtuigt met betoverende en pakkende composities.

Weer zo’n topper is uiteraard Fergus McCreadie, die met zijn trio boven in Cloud Nine staat en daar zorgt voor een overvolle zaal. Ook McCreadie volgen we al een tijd, in december verzorgde hij nog een prachtige show in het Bimhuis en vorig jaar april bracht het trio het succesvolle album Forest Floor uit. Ook in Utrecht is het trio, met naast McCreadie David Bowden op contrabas en Stephen Henderson op drums, in topvorm en spelen ze een wervelende set met de super vinger vlugge en technische begaafde McCreadie. De invloeden uit de Schotse volksmuziek zitten herkenbaar in de spannende melodieën en maken het tot een mooie mix van muzikale thema’s in knappe, snelle, sprankelende en bijzonder ritmische composities.

Aan het einde van de avond, zijn we nog kort bij het optreden van Alfa Mist, in de grote zaal en bij de uit Chili afkomstige saxofoniste Melissa Aldana. Alfa Mist brengt een mix van bekende nummers, zoals we hem al eerder zagen en enkele nieuwe composities, als primeur van zijn binnenkort nieuw te verschijnen album. Zij werk en zijn band ligt altijd lekker in het gehoor, met de bekende invloeden uit de hiphop en soul.

Een verrassing is Melissa Aldana. Aldana, nu woonachtig in USA wordt begeleid door haar vaste band met Lage Lund op gitaar, Pablo Menares op bas en Kush Abadey op drums. Vorig jaar bracht zij het album 12 Stars uit en al weer even terug pikten we haar al op, toen zij in 2017 tijdens North Sea Jazz in een de gelegenheidsformatie Woman to Woman optrad, onder andere met Anat Cohen en Tineke Postma. De composities van Aldana zijn zeer knap opgebouwd met spannende frases, thematiek en uitdagende solo’s. Ook het knappe solowerk van de gitarist Lage Lund valt op. Melissa Aldana speelt overtuigend met een authentieke koele stijl. Zij is zeker iemand om in de gaten te houden en voor ons verzorgt ze een mooie afsluiting van een zeer geslaagd festival!