“De gelukkige bezoekers van dit optreden hebben een unieke en legendarische show meegemaakt, die we waarschijnlijk niet nog een keer zullen meemaken”, schreef ik over Thom Yorkes fenomenale optreden van een dag eerder. Dat was niet helemaal waar, bleek al snel op de laatste dag van Down The Rabbit Hole. Op dezelfde plek waar Yorke een dag eerder stond te schitteren, stond nu David August met een vergelijkbaar plan de campagne. Net als zijn voorganger ontwerpt de Duitse producer mooie soundscapes, zonder conventionele songstructuren die in een laag en onregelmatig tempo voortkabbelen. Voor zijn laatste album D’ANGELO ging August op zoek naar zijn roots in het Italiaanse dorpje Palestrina, waar hij opnames maakte van het plaatselijke zangkoor. Thom Yorke-niveaus van genialiteit bereikte het niet, maar dat is ook geen eerlijke vergelijking, onder andere omdat August een andere ambitie in zijn werk stopt. Wel was het technisch een erg sterk optreden, en ik zou op momenten zelfs vergelijkingen met Aphex Twin trekken, wat alleen maar een groot compliment is.

De voor mij grootste verrassing van het weekend kwam van Khruangbin – een opmerking waarvoor menig Written in Music-schrijver mij een draai om de oren zal willen geven. Ik heb dit weekend echter geleerd dat Khruangbin een schoonheid heeft die zich niet op eerste gezicht toont. Althans, niet aan mij. Een vergelijkbare ervaring had ik enkele jaren geleden toen ik The War On Drugs voor het eerst zag, en ik zag eindeloos veel vergelijkingen met die band. Ik voelde me langzaam in een trance gelokt worden, in een optreden waar pauzes tussen nummers nauwelijks tot niet opgemerkt konden worden. Eigenlijk zat je gewoon naar een gitaarsolo van een uur te luisteren, tijdens een optreden met een liefdevolle en melancholische sfeer. Op de achtergrond kabbelt een basgitaar eeuwig voort, en het samenspel met die constante stroom van gitaarsolo’s is geweldig. Een bijzonder moment biedt zich aan wanneer een paar glazen flessen uit de kast worden gehaald om als percussie-instrument te fungeren. Wat vaak een beetje cheesy en geforceerd voelt, werkt nu hartstikke goed. Voor wie vond dat het concert te eentonig was – daar zou ik het trouwens helemaal niet mee eens zijn, dat was juist de kracht – werd er toch nog een energiedosis het publiek ingeslingerd in de vorm van een cover van Misirlou van Dick Dale and his Del-Tones, waarschijnlijk het bekendst als soundtrack van Pulp Fiction. De les van vandaag: Khruangbin is dé perfecte mainstage-act voor op een zonnige festivalmiddag.

Khruangbin, © Matthijs Mekking, 3voor12

Vaak overheerst een gevoel van teleurstelling wanneer er last-minute bekend wordt gemaakt dat een artiest niet kan optreden op een festival. Veel woorden zoals “jammer” of “helaas” en meer van dat. Toen noodgedwongen het optreden van Beirut op de hoofdstage moest worden afgezegd vanwege stemproblemen klonk het persbericht van Down The Rabbit Hole een stuk minder treurig, want: het toeval wilde zo zijn dat hun optreden op de Hotot op exáct hetzelfde tijdstip als de WK-finale van de Oranje Leeuwinnen tegen de Verenigde Staten zou zijn! Maar liefst 25 duizend bezoekers zouden zich hebben verzameld om de Leeuwinnen aan te moedigen. Je hoeft niet van voetbal te houden om de schoonheid van zo’n evenement in te zien. De wedstrijd was zo’n typische festivalgebeurtenis waarbij de al geweldige sfeer alleen maar beter wordt. De voetbalsters hielden zich in de eerste helft knap staande tegen vele Amerikaanse offensieven, en de eerste gele kaart van de tegenstander werd met luid gejuich ontvangen.

In de rust van de wedstrijd was het tijd voor een verrassingsoptreden van MEROL, de nieuw in de Nederlandse muziekscene verschenen popzangeres, die haar twee bekendste nummers Lekker Met De Meiden en Hou Je Bek En Bef Me zong. Ik denk dat de kans vrij klein is dat MEROL ooit de jaarlijst van Written in Music gaat bereiken, maar op zo’n Nederlands progressief nationalistisch moment is het een leuke sfeermaker. Het tweede nummer is natuurlijk pure provocatie, maar is in een met penissen geobsedeerde Westerse popcultuur eigenlijk gewoon hartstikke terecht. Dat Nederland in de tweede helft van de wedstrijd het wereldkampioenschap uit de vingers zag wegglippen maakte niet meer zoveel uit, Down The Rabbit Hole had gewonnen.

Een nieuwe popartieste die afgelopen december wereldwijd wél op menig eindlijst pronkte stond iets later in de Teddy Widder, en dan heb ik het over Rosalía. De Spaanse getalenteerde flamencozangeres én -muzikant stormt sinds een jaar de popwereld binnen, en met groot succes. Ik snap nooit zo goed wat nou echt het verschil is tussen een goed en een wat minder popconcert, maar dat van Rosalía behoorde duidelijk tot de eerste categorie. Vaak is het verschil tussen de twee vooral de hoeveelheid spektakel die wordt toegevoegd, en hoewel die er ook was, leunde Rosalía op heel wat meer. Met a capella zangpartijen liet de superster in wording zien dat ze echt wat in haar mars heeft, en haar muziek is in bezit van genoeg karakter en originaliteit dat ze moeiteloos een volle tent naar haar hand krijgt. Als het met haar progressieve flamenco niet lukt, dan lukt dat wel met de steeds populairder wordende reggaeton.

Tegelijkertijd met Rosalía stond ook Hollandse trots Niels Broos op het gezelligste veldje van Down The Rabbit Hole: het Future Fuzzy Field. Eerder dit jaar deed ik al verslag van een geweldige avond met Belgische jazzgroep STUFF. en Niels Broos in de Utrechtse EKKO, en dat smaakte naar meer. De elektronische producer zou bekender moeten zijn in Nederland, was het niet om zijn uitgebrachte materiaal, dan wel om zijn heerlijke liveshow. Als een beest staat hij achter de knoppen, voortdurend over en weer rennend van apparaat naar apparaat. Opvallend: in Utrecht viel al plotseling zijn muziek uit (waarvoor hij toen Steve Jobs nog even bedankte), ook nu ging er iets niet zoals gepland. In dit soort gevallen kan je beter maar gewoon gaan jammen, verklaarde hij. En als je zoiets kan produceren als Niels, is dat altijd een goede optie. Kletterende trapdrums, funky synthgrooves, uitstekend geluidsdesign; een heerlijk instrumentaal hiphopgeluid zoals je het zelden hoort.

Meerdere artiesten kwamen dit weekend al met een open sollicitatie voor de fictieve ‘DTRH Show Van Het Jaar’-Award: Thom Yorke, Underworld, The Roots; misschien Khruangbin. Een laatste sollicitant bood zich in de laatste uren van een al geslaagd festival. Voor mij was dat geen verrassing, aangezien ik eerder dit jaar al met open mond stond te kijken om verslag te doen van een fenomenale show van The Comet Is Coming, kort na het uitbrengen van hun grootste meesterwerk Trust In The Lifeforce Of The Deep Mystery (dat dit jaar zomaar eens bovenaan wat jaarlijstjes zou kunnen eindigen). Tijdens die show – die ik in persoonlijke kringen al vaak “misschien wel mijn beste concert ooit” noemde – prees ik voornamelijk het adembenemende optreden van supersaxofonist Shabaka Hutchings. Blij verrast werd ik dan ook toen mijn aandacht vooral werd getrokken door de meesterlijke synthesizerpartij van Dan Leavers.
Als je zoiets abstracts als muziek probeert te omschrijven in concrete woorden krijg je al snel de neiging om lekker in genrehokjes te denken, desnoods meerdere tegelijkertijd. Om een of andere reden valt het J-woord vrij snel wanneer we het over The Comet Is Coming hebben, maar hoe langer het concert voortdendert, hoe meer je je afvraagt: hoe de fuck is dit nog jazz? Misschien een soort avant-garde Turbojazz.
Laten we dan maar snel stoppen met die hokjes, en focussen op die geniale synthpartij. Het valt vaak op dat de sax en synths net wat van de maat af spelen, waarbij de chaosfactor nog een paar procenten toeneemt, maar dat wordt tot het maximale uitgetrokken tijdens Space Carnival. Op een gegeven moment spelen de synths zó scheef ten opzichte van de drums dat de elektronische herrie van toetsenist en producer Dan Leavers de drumpartij ondergeschikt maken. Als je je altijd al afvraagt hoe technojazz klinkt, bezoek een concert van The Comet Is Coming. Kom eigenlijk sowieso maar naar een concert van The Comet Is Coming.

Nu heb ik afgelopen dagen wel doodleuk het muziekprogramma van een geweldige editie van Down The Rabbit Hole verslagen en gerecenseerd, een meerdaags festival zoals DTRH is natuurlijk veel meer dan dat. Waar DTRH en ook Lowlands in uitblinken, is een unieke alternatieve positieve sfeer. Uit het niets stuit je vaak op typische ‘festivalmomenten’: een per ongeluk ontstane disco bij de wc omdat iemand met een beetje muziekgevoel zijn boxen hard aanzet, een gestoord buitenaards feestje in de regen (Henge, dag 2), of het luide gejuich wanneer een Amerikaanse voetbalster een gele kaart krijgt tijdens een bijzondere voetbalwedstrijd. Ik vermoed dat het overgrote deel van de festivalgangers het niet erg vindt om hun halve festivalplanning aan hun neus voorbij te laten gaan, simpelweg om te zwemmen, te schommelen, lachen en vrienden te maken, maar wie wél leeft voor de muziek heeft de geweldige optredens voor het uitkiezen. De namen die je naar het konijnenhol in Beuningen moeten lokken overtreffen zichzelf (Thom Yorke, Underworld), tegelijkertijd zijn er voor velen zoveel nieuwe artiesten te ontdekken die echt niet onder hoeven te doen voor de headliners (The Comet Is Coming, Slowthai, Tshegue). Wat is het fijn dat Down The Rabbit Hole aan ons festivallandschap is toegevoegd.

Meer Down The Rabbit Hole 2019:

• Eerste festivaldag met ups en downs
• Levende legendes en legendes in wording
• Topeditie krijgt waardige afsluitdag