Het was zo’n dag zoals je ze maar zelden meemaakt. En die je het beste koestert in je hart om je gedachten er regelmatig naar terug te laten gaan en met een glimlach van oor tot oor aan terug te denken. Had je van tevoren kunnen bedenken dat het zó mooi zou zijn? Dat je zó gepakt zou worden door muziek? De albums van de band, zeker ook de live opnames, beloofden veel. Tegelijkertijd, de band die de muziek op 5 september ten gehore bracht, was een andere dan de band die al regelmatig met elkaar op pad was geweest: personele wisselingen én niet beschikbaar zijn van mensen noopten daartoe en dan was er natuurlijk het droeve overlijden van David Longdon in november 2021. Dat vroeg van de band een antwoord op de vraag naar hun eigen toekomst. De band beantwoordde die vraag positief, in lijn met wat de wens van David zou zijn geweest.

Met hernieuwde energie kwam Big Big Train uit de onvrijwillig bezochte retraite, uit de remise, klaar om bekende en nieuwe passagiers (Passengers is de naam voor de Big Big Train fans) aan boord te nemen. Met gitarist Dave Foster, violiste/zangeres Clare Lindley, tijdelijke toetsentovenaar Oskar Holldorff en zanger en multi-instrumentalist en zanger Alberto Bravin kondigde de band een aantal concerten aan met daarbij Dim Gray met diezelfde Oskar als zanger en toetsenist als voorprogramma.

De jonge gedreven Noren openden dus ook in Zoetermeer. Hun visitekaartje hadden ze al afgegeven in Stockholm toen ze voor Marillion mochten openen en nu, met nieuw album Firmament onder de arm, waren ze het meer dan voortreffelijk aperitief voor Big Big Train.

De setlist was hetzelfde als in Stockholm, maar wat maakten de tussenliggende tijd en optredens een verschil! Waar de band in het Cirkus zichtbaar overdonderd was door de enthousiaste respons van het Marillion-publiek, stond de band nu zeker zo gedreven te spelen en was de beleving sterk zelfverzekerd. Geen misplaatste arrogantie, integendeel, een band die weet waar hun kracht zit, die naast de vaste bezetting van Tom, Håkon en Oskar hun live gelederen opnieuw versterkte met multi-instrumentalist Milad Amouzegar en bassist Kristian Kvaksrud: kortom, een strak dynamisch geheel vormend. Oskar nadrukkelijker nog als frontman én de band met overtuiging elkaar vindend in de partijen die ze speelden en met verstandhouding in onderlinge blikken. Mooi om te zien hoe de band stappen zet in een paar concerten.

Firmament, hoewel nog geen week uit, leverde de band al lovende recensies op en er waren genoeg mensen die zowel het debuut kenden als de kersverse release. Met beide albums in gedachten bleek andermaal dat de setlist een goed beeld gaf van de muziek van de band. De nummers van Flown net een tikje steviger, de nummers van Firmament optimaal gebruikmakend van de cinematografische vaardigheden van de componisten in de band. En, het mag gezegd worden, met een aantrekkingskracht die zich niet laat inperken door hokjes. Maak kennis met hun muziek als je open staat voor ontdekking en niet in hokjes denkt. En als je toch bezig bent, laat je vrienden en familie ook kennis maken met hun geluid. Je zult verrast zijn over hoe breed Dim Gray mensen kan aanspreken.

Datzelfde geldt naar mijn mening voor de hoofdact van de avond. Met een gevarieerde opbouw van nummers en de nodige interactie tussen instrumentalisten en een onderling opzwepen in het spel, kun je achteraf zeggen dat je geramd zat voor een avondje prog. Tegelijkertijd, als je nou eens wegdenkt van classificatie, dan hoor je heerlijke nummers met prachtige teksten en fijne zanglijnen waarbij instrumentaal zo nu en dan van de melodie, riffs en dergelijke wordt afgeweken én de muzikanten een avontuurlijke draai aan de muziek geven. En voor het podium in de zaal? Je hoorde het spelplezier, je zag de interactie, je beleefde de uiteenlopende opbouw, je bevond je in het kloppende hart van de trein en het was eenvoudigweg genieten.

Net als bij hun vrienden van Lifesigns eerder in De Boerderij, vonden er ook nu live opnames plaats: camera’s en alerte cameramensen zag je door de zaal. Dus geen foto’s of video’s anders dan door fotografen die voor die gelegenheid daar waren.

Opener Master James Of St. George is zo’n nummer waarvan je je afvraagt hoeveel mensen dit mooi zouden vinden, als ze er kennis mee maakten. Zeker, het vraagt meer aandacht dan de gemiddelde streamingluisteraar wellicht kan opbrengen, maar hoe ontzettend mooi is deze track? Alberto kon meteen zijn kwaliteiten laten horen en dat deed hij met verve. Geen overdreven pathos, verre van, maar zich duidelijk manifesterend als frontman én prima op zijn plek op het podium tussen Rikard Sjöblom en Oskar Holldorff in. Heerlijk vanaf de uitermate subtiele start, de afwisselende passages in het nummer en via de heerlijke vocale eruptie naar het einde. Het spits afgebeten, de zaal eerder in afwachting, nu vooral in de stand om meer en meer te genieten.

Made From Sunshine bracht de leadzang opnieuw bij Alberto en bij Clare en hoe heerlijk was het om dit live te mogen horen. Het contrast met het openingsnummer was groot, maar juist ook die afwisseling in klank, in beleving, hoort bij de muziek van Big Big Train. En zeker, net als in de studio-versie werd de band vergezeld door het Big Big Train Brass Ensemble. Zeker, ook die toevoeging van koper aan het geluid van de band én de arrangementen die dat vraagt, zijn elementair Big Big Train. Erg, erg mooi gebracht en, nog zo’n wezenlijk aspect van het geluid van Big Big Train: met meerdere vocalisten in de band staat samenzang hoog in het vaandel. Ook in dit nummer, weergaloos gebracht en het publiek ademloos achterlatend.

Daarna The First Rebreather, de epische opener van English Electric Part One die de band heerlijk wist te brengen. Alle variatie van het nummer, alle tempowisselingen, de subtiliteit van de zang en samenzang, de prachtige toetsenpartijen, ja, alweer voelde je als bezoeker hoe de band hun muziek tot leven laat komen. Alberto als roerganger onder de stemmen, vol bezieling zijn teksten zingend, de andere stemmen in perfecte begeleiding van de zanglijnen van Alberto en de instrumentale kwaliteiten van de band eveneens prachtig in balans daarmee. Nog maar net onderweg in het concert en als je hart niet al gewonnen was door de band, dan voelde je nu al wat de band met je deed. Vliegen aan de hand van de toetsenpartijen? Ja, het kon.

Een episch nummer komt zelden alleen, ook niet bij Big Big Train en het bleek tijd voor Atlantic Cable van Common Ground. De band in deze bezetting kan werkelijk alles spelen en liet dat 5 september horen ook. Een erg mooie keuze in de setlist en een toonbeeld van hoe Big Big Train zowel fraaie liedjes kan maken en tegelijkertijd de hardcore progliefhebber weet aan te spreken. Het onderwerp van het nummer, het leggen van een kabel over de oceaanbodem voor de communicatie per telegram over de hele wereld is al net zo fascinerend als de totstandkoming van het nummer. En als je je realiseert wat er allemaal gebeurt in het nummer, wat het publiek dus maandagavond mocht ervaren, dan krijg je ook veel waardering voor hoe het nummer geschreven is. Stille kracht, grondlegger van de band en songwriter van veel van de tracks Gregory Spawton legde daar veel in én was live de strak aanwezige bassist, op de achtergrond, nadrukkelijk en bewust gekozen en tegelijkertijd genietend ervan weer op de bühne te staan.

Kon het nog mooier? Ja, The Florentine bracht Nick D’Virgilio en Alberto Bravin samen aan bod qua zang en ja, wat kun je erover zeggen, de twee stemmen vulden elkaar naadloos aan. En ook hier weer, het genieten van het nummer, dat zit er bij de band steeds in. The Florentine is niet het langste nummer van de band, maar de variatie is ongekend en de manier waarop je als luisteraar in het nummer werd meegezogen: ongelooflijk. Het publiek wist echt wel dat het nummer nog niet gedaan was, maar zowel het instrumentale genieten als van de zang bracht de zaal al tot overgave én er werd geapplaudisseerd vóór het einde, maar dat was vooral door enthousiasme over wat de band neerzette.

Het overgrote deel van de band verliet het podium en liet Nick en Rikard achter. Nick nam een moment om stil te staan bij David, ook als schrijver van het nummer dat volgde. Telling The Bees waarin een moeder haar zoon vertelt over zijn overleden vader met de boodschap dat ook aan de bijen te vertellen, hetgeen gebaseerd is op een oude traditie, was het nummer dat de twee mannen samen brachten. Nick op gitaar en zang, Rikard op toetsen en zang: buitengewoon sfeervol en het applaus dat de aankondiging van het nummer met zich meebracht een warme groet van het publiek in de zaal aan de te vroeg overleden zanger. Mooi, ontroerend en zeer gepast hoe de band dit moment koos om stil te staan bij zijn verscheiden.

Er volgden nog de nodige nummers. Zeker, er zijn verhalen over elk van ze te vertellen. Het zijn stuk voor stuk gloedvolle duidingen van wat er in De Boerderij te horen was. Over meer mooie zang nog, over de geweldige interactie tussen Oskar en Rikard, over de uitbundige instrumentals van de hand van Nick, over zijn drumkwaliteiten, over hoe strak de Big Big Train Brass Band klonk. Ah, en hoe geweldig was de dynamiek van Bats In The Belfry, hoe gaaf het nieuwe Last Eleven en hoe ongekend mooi The Transit Of Venus Across The Sun en vergeet ook A Mead Hall In Winter niet. En als ultieme uitsmijter het grandioze East Coast Racer, wat een geweldige afsluiter! Gewoonweg meer en meer lovende woorden over een band die hun muziek in het hier en nu bracht, met hervonden energie, passie, ongekend veel spelplezier en een zaal die zicht- en hoorbaar genoot van wat Big Big Train met hen deelde.

Ga er maar aan staan. Als internationaal verspreide band je tour voorbereiden, ieder zijn/haar eigen partijen oefenen, dan met beperkte tijd samen repeteren, zowel als band én met blazers en dan zo strak spelen als band en blazers, de juiste noten weten te raken, de emotie van de liedjes overbrengen, laten zien dat je als band er staat én dat alle nieuwe leden van het gehele Big Big Train ensemble gewoonweg in de band passen alsof ze nooit anders hadden gedaan. Dat zou voor bands die geen turbulente recente geschiedenis hebben al best een uitdagende vraag zijn. Ja, natuurlijk, er ging ongetwijfeld veel door de hoofden van de bandleden vóór de shows én ja, vanzelfsprekend was de eerste keer in nieuwe bezetting en zonder David touren beladen. Tegelijkertijd, zó recht doen aan de muzikale nalatenschap van David, vooral ook laten zien en horen dat je als band leven in je hebt, toekomst én die omarmt, dat is niets anders dan pure klasse.

De vuurdoop van Big Big Train in haar nieuwe samenstelling ligt nu achter ons. Niet alleen met Zoetermeer, maar juist ook met de andere concerten in gedachten. En dan te bedenken dat hier live opnames van gaan volgen. Greg Spawton zei het al in dit interview:  “Ik ben ervan overtuigd dat we de juiste man hebben gevonden.” en dat bleek zeker het geval te zijn. Alberto met een fijne balans tussen humor, finesse en gretigheid, zowel in zijn aankondigingen als in zijn zang en bespelen van meerdere instrumenten, bewees zich als frontman op zijn eigen manier. Met een sterke en afwisselende stem, waarmee hij subtiliteit en kracht beide overtuigend bracht, sloot hij naadloos aan op het al bestaande team. Dave Foster was een fijne opvolger voor Dave Gregory die met zijn spel liet horen zowel binnen de kaders van de nummers te spelen en zijn eigen accenten te zetten. Clare Lindley met haar zang én kwaliteiten op meerdere instrumenten was al bij het optreden van Dim Gray een welkome aanvulling met haar viool en zij paste zeer natuurlijk én met veel enthousiasme in de band.

Waar het concert begon na de tonen van Randy Rhoads’ riff behorend bij Crazy Train, was de bezegeling van een heerlijke avond met prachtige muziek die ene zin die Alberto als een langgerekte rookpluim uitstootte: “She flies!” aan het einde van toegift East Coast Racer. Hoe zeer wist hij daar mensen mee te raken! Er zullen toen ongetwijfeld aanwezigen gedacht hebben aan dat ene nummer van Marillion en zeer zeker niet vanwege overeenkomsten in de muziek: This Train Is My Life. De opnames hiervan mag je als liefhebber van de band straks tegemoet gaan zien. En koester ze dan, koester ze. Wat een avond, wat een topconcert!

Foto’s: Willem Klopper.