×

Artikel

31 december 2017

Terugblik: het rock- en metaljaar 2017

Geschreven door: Richard Verbrugge

Dat er een groot verschil is tussen kwantiteit en kwaliteit werd in 2017 opnieuw bevestigd. Het aanbod in het rock- en metalgenre was wederom overweldigend, het aantal albumreleases is voor geen mens meer bij te houden en het aantal concerten en festivals is dusdanig groot dat je al drie jaar geleden in Bitcoin of Ethereum had moeten beleggen om overal naar toe te kunnen gaan. Hoewel er veel goede albums verschenen zaten er bitter weinig albums tussen waarover tien jaar nog gesproken of geschreven wordt. Althans, dat is de gedachtegang van de generatie die fan werd in de jaren tachtig van de vorige eeuw en alles inmiddels wel heeft gehoord. Na bijna vijftig jaar heavy muziek is met uitzondering van de extreme subgenres het genre grotendeels uitontwikkeld en verworden tot een herhalingsoefening. Vooral het muzikale aanbod uit de Verenigde Staten hield in 2017 niet bepaald over, het regende weer bands met een eenvormig, gecomprimeerd geluid en zangers met de zangstijl en het vocabulaire van Tarzan. In zekere zin zijn er parallellen met Hollywood waar men vooral sequels, prequels en remakes produceert. De jongere generatie denkt daar natuurlijk heel anders over en hoort regelmatig nieuwe, opwindende muziek.

Sterfgevallen

Nu de geschiedenis van het genre steeds langer wordt, komt het einde dichterbij voor de bands en artiesten die het genre populair hebben gemaakt. In voorgaande jaren namen we al afscheid van Rush, Motörhead en Mötley Crüe. In 2017 eindigden de carrières van Black Sabbath en Twisted Sister en begonnen Deep Purple, Manowar en Aerosmith aan hun afscheidstournees. Een ander gevolg van die steeds langere geschiedenis is dat de lijst met overleden muzikanten elk jaar langer wordt. Wat het meest in het oog springt is het overlijden van AC/DC oprichter Malcolm Young (dementie). In december schrokken we van het plotselinge overlijden van Warrel Dane (Sanctuary en Nevermore) die druk bezig was met zijn tweede soloplaat. Andere bekende muzikanten die overleden waren o.a. Paul O’ Neill (Savatage, TSO), Chuck Mosely (Faith No More), Gregg Allman (Allman Brothers Band) en Martin Ain (Celtic Frost) als gevolg van drugs (2x), leverkanker en een hartinfarct. Met Chuck Berry en Alan Holdsworth verloor de muziekwereld twee iconen die tal van hardrockmuzikanten hebben geïnspireerd om muziek te gaan maken. Tragisch waren de zelfmoord van Chris Cornell (Soundgarden) en Chester Bennington (Linkin Park). Om het verlies van die iconische bands en artiesten op te vangen staat een omvangrijke horde nieuwe bands te trappelen. Een van de front runners is Gojira die afgelopen jaar al een notering als headliner op Dynamo konden noteren.

Concertaanbod

Op concertgebied viel er trouwens niets te klagen want van de meest obscure bandjes (check de bill van Roadburn) tot de meest populaire artiesten speelden afgelopen jaar in Nederland. Het tempo waarin Metallica en Guns N’ Roses wereldwijd zalen en stadions uitverkochten was ronduit bizar. In Nederland gingen ruim 60.000 kaarten voor Guns N’ Roses binnen een uur weg. Axl, Slash en co. haalden met hun reünietoer bijna een half miljard dollar op in recettes. Dat zien we heavy bands die in de 21e eeuw begonnen nog niet zo snel doen. Een concert dat menigeen had verwacht, maar niet plaatsvond was dat van Ted Nugent en Kid Rock op de inauguratie van Trump. Blijkbaar zaten de republikeinen niet te wachten op een optreden van het redneck duo, al doken de heren later wel op in het witte huis voor een fotosessie met de Amerikaanse president. Ronnie James Dio was iemand die we ook niet meer op een podium verwachtten, maar die keerde in navolging van Elvis Presley en Michael Jackson terug als hologram. De meningen over deze technologie lopen nogal uiteen, maar als het een succes wordt kun je er vergif op innemen dat ook andere dode iconen als Jimi Hendrix, Phil Lynott, Lemmy en Bon Scott terugkeren. In de lokale bioscoopzaal duiken steeds vaker concertfilms op, zo kon je afgelopen jaar naar Rammstein en Black Sabbath. Een stuk minder leuk was de afgelasting van het Rammstein optreden op Rock Am Ring in verband met een terreurdreiging, Na een bomaanslag bij een concert van popzangeres Ariana Grande en schietpartijen in Bataclan en bij een countryfestival in Las Vegas rijst de vraag wanneer extremisten de grotendeels ongelovige metalheads op de korrel nemen. Dat er een aanslag komt is zeker, de vraag is alleen wanneer en waar.

Charts

Beter nieuws was er voor Arjan Lucassen want zijn nieuwste Ayreon album bereikte de top van de Nederlandse album charts. Een primeur voor onze landgenoot. Later in het jaar verkocht zijn project drie keer 013 uit voor een reeks unieke Ayreon shows. Het debuut van Vuur haalde zowaar plek 2 in de charts en ook Foo Fighters (1), Mastodon (16) en Arch Enemy (11) wisten successen te boeken. Veel goede albums zoals van Kreator, Satyricon, Enslaved, Epica, Black Country Communion, Deep Purple, Steven Wilson en Vandenberg Moonkings hadden slechts kortstondig succes. Het fantastische debuutalbum van Magpie Salute bleef zelfs onopgemerkt. De trend dat albums kort na release pieken en dan weer uit de charts verdwijnen zette gestaag door. Nederland is geen uitzondering, de vluchtigheid van muziek is een wereldwijd verschijnsel. In hoeverre die vluchtigheid een gevolg is van de omschakeling van fysieke geluidsdragers naar streaming diensten is lastig te bepalen. In onze vooruitblik op 2018 nemen we een studie hiernaar onder de loep. Een enquête van de collega’s van metalfan.nl laat zien dat een derde van de liefhebbers diensten als Spotify en Apple Music gebruikt, 10% muziek downloadt, 6% YouTube gebruikt en 45% nog liever nog cd’s (39%) of elpees (7%) luistert.

De langzame dood van de elektrische gitaar

Hoe de toekomst van het heavy genre eruit ziet is moeilijk te voorspellen, maar de Washington Post publiceerde in 2017 een artikel dat mogelijk een teken aan de wand is. Het artikel had als kop “The slow death of electric guitar” en meldde dat de verkoop van elektrische gitaren al jaren een dalende trend vertoont. Bekende merken als Fender en Gibson maken al jaren verlies en melden dat de jeugd geen idolen meer heeft. Er is dringend behoefte aan een nieuwe Edward van Halen of Randy Rhoads want iemand als Bonamassa mist charisma en blijkt geen inspiratiebron voor de potentiële snarenplukkers. Het relaas van de fabrikanten wordt gestaafd door Gus G. (Firewind, Ozzy). Die ontwierp een Signature ESP gitaar, maar verkocht te weinig exemplaren om zelfs maar de ontwikkelkosten terug te verdienen. Kleinere gitaarmerken zoals Ibanez, Schechter en Yamaha lijken het daarentegen wat beter te doen door een slim artiestenbeleid en goed te luisteren naar de wensen van de klant. Een relatief nieuw verschijnsel zijn zolderkamergitaarhelden; steeds vaker duiken ze op in YouTube videos en spelen foutloos nummers na. Helaas zijn er ook lieden die hen weer afzeiken en wijzen op hun fouten, uiteraard zonder bewijs dat ze het zelf beter kunnen. Een aantal van de zolderkamerhelden scoort inmiddels endorsement deals. De trend is echter dat minder jeugd gitaar leert spelen omdat men bezig is met gaming, sociale media of andere zaken. Dat belooft helaas niet veel goeds voor de toekomst van ons geliefde genre. In 2017 bleek met artiesten als Rob Luft en Olli Hirvonen dat er in het jazzgenre tegenwoordig meer gitaartalent voor handen is in de jazz dan in metal.

En daar zijn ze weer…

Een band die elk jaar in onze terugblik opduikt is Kiss. Ook in 2017 wist met name Gene Simmons weer herhaaldelijk headlines te scoren. Allereerst met het ridicule idee om een handgebaar te patenteren. Twee weken en een wagonlading kritiek later trok hij die patentaanvraag weer in. In de herfst lanceerde hij zijn Vault box met 10 cd’s die hij voor de lieve som van USD 50.000 bij je thuis komt afleveren. Het is dat Joseph Goebbels dood is want die zou een dergelijke staaltje geldklopperij wel weten te exploiteren. Wellicht nog idioter is de verkoop van Kiss Strings for Air Guitar. Voor vier dollar koop je een leeg (!) plastic zakje. Hebben we het dan gehad? Nee, want om hun patriottische gevoelens te onderstrepen vraagt de band alle bezoekers bij hun concerten in de Verenigde Staten om trouw aan de vlag te zweren anders weigeren ze een toegift te spelen. Het is dat Simmons geen geboren Amerikaan is, anders zou hij waarschijnlijk ook nog een gooi naar het Witte Huis doen. Geldwolven met losse handjes en zonder scrupules zijn immers niet kansloos.

Corruptie

Dat de muziekindustrie een corrupte bende is wisten we natuurlijk allang. De uitgelekte salarissen van Spotify personeel zullen menig muzikant laten knarsetanden vooropgesteld dat hij nog tanden over heeft na al die jaren op een houtje bijten. In Nederland is het niet anders gezien de zichzelf verrijkende taferelen bij BUMA Stemra. In het verleden zijn er al tal van initiatieven geweest om allerlei schakels tussen muzikant en fan te verwijderen, maar het eerste rendabele business model moeten we nog zien.

En dan nog dit…

Terugblikkend op het nieuws van 2017 vallen nog een paar zaken op zoals het concert van Five Finger Death Punch dat na vijftig minuten in een puinzooi eindigde. Een oorverdovend boegeroep viel de Amerikanen ten deel en uit angst voor blijvende reputatieschade haalde de band een week later het concert gratis in. Ook Marilyn Manson bakte er in Eindhoven niet veel van. Zwaar onder de invloed van allerlei substanties minachtte hij zijn publiek en hield het binnen een uur voor gezien. Adrenaline Mob had de situatie niet in eigen hand, hun bus werd aangereden en diverse band- en crewlanden verloren op tragische wijze het leven. Een incident dat trieste herinneringen opriep aan Metallica’s bassist Cliff Burton die door zijn voormalige bandleden nog zo fraai werd herdacht bij de Worldwired tournee. Gitarist George Lynch had weer een productief jaartje en leverde goede albums af met KXM, Lynch Mob en Sweet & Lynch. Een stuk minder productief waren de luiaards van Tool en System Of A Down die al ruim een decennium niets hebben geproduceerd. Muzikale beeldenstormers waren er ook dit jaar weer zoals het ongrijpbare Igorrr en Amenra dat de soundtrack voor menig suïcide afleverde. Wat we dit jaar misten waren aangekondigde releases van Dark Angel, John Sykes, de boxset van Phil Lynott, het John5/Roth project en de DVD van Frank Marino. Waar blijven die releases toch?