×

Nieuws

07 november 2010

Dertig jaar New Model Army

Geschreven door: Edwin Hofman

New Model Army, de legendarische Engelse postpunkband, bestaat dertig jaar. De groep blikt terug op haar verleden middels ‘Anthology’, een royale box met twee cd’s en drie dvd’s en een serie speciale jubileumconcerten.

De jaren zeventig en tachtig staan in Engeland niet te boek als de meest florissante decennia. Het land was zijn positie als industriële en politieke grootmacht aan het verliezen en wat overbleef was vooral economische neergang en sociale onrust. Het soms hardvochtige beleid van Margaret Thatcher werkte polariserend en bracht veel bands in beweging. De working class raakte in de verdrukking. Tegengas was nodig.

nmaNew Model Army, opgericht in 1980 in Bradford, had veel oog voor de politiek van Downing Street en de problemen van de lagere klassen. Net als postpunk-tijdgenoten als The Style Council, Billy Bragg, The The en The Smiths. New Model Army ontleende zijn naam – net als de Levellers – aan de 17e eeuwse anti-monarchistische strijdkrachten van Oliver Cromwell.

Gedurende de jaren tachtig bouwde New Model Army een devote fanschare op in Europa. De muziek liet zich niet in een hokje stoppen: postpunk, rock en folk, met hier en daar een metal of hardrock-injectie. Veel nummers van New Model Army hadden een pakkend en groots refrein en de teksten gaven blijk van intellectuele bagage en sociaal engagement. De spil van New Model Army was zanger, gitarist en songschrijver Justin Sullivan.

Het bijzondere – en ook typerende – van de net verschenen anthologie is dat de diverse bandleden uit heden en verleden persoonlijke favorieten mochten selecteren. Dit levert twee cd’s op die net even anders zijn als een ‘gewone’ Best of. De band zal ook op tournee gaan en speciale jubileumshows geven, waarbij in iedere stad op het tourschema twee keer zal worden gespeeld. Sullivan beloofde bovendien van iedere studioplaat minimaal vier nummers te zullen doen. Vandaar ook de dubbele sets per stad, want de band heeft een flinke discografie opgebouwd.

Strijd tegen de verbittering, strijd tegen de macht

AnthologyDertig jaar New Model Army, dertig nummers in deze jubileumbox. En het is een mooie luistertrip. De felle en strijdbare nummers ‘Vengeance’ en ‘Christian Militia’ (uit 1984), met de bepalende bassist Stuart Morrow nog in de gelederen, blijven boeiend. Het geluid van de band ging in de richting van Killing Joke, maar was vooral de sound van New Model Army en niemand anders.

Afwezig op ‘Anthology’ is de eerste single voor EMI, ‘No Rest’, uit 1985. Het bijbehorende album, ‘No Rest for the Wicked’ dat destijds wat teleurstelde na het debuutalbum ‘Vengeance’, is evenwel vertegenwoordigd met ‘Better than Them’ en ‘Drag It Down’. Krachtige songs met een rol voor akoestische gitaren. Verbittering en leegte in Britse steden. Een autoritaire macht in Londen. New Model Army schetst weinig hoopvolle beelden.

Met het vertrek van Stuart Morrow in 1985 begonnen de wisselingen in de band en kwamen er regelmatig nieuwe muzikanten voorbij. De groep bleef echter goede en alom gewaardeerde platen maken: ‘The Ghost of Cain’ (1986), de ep ‘New Model Army (1987) en ‘Thunder and Consolation’ (1989). De tweede helft van de jaren tachtig komt dan ook prominent voorbij op dit overzicht.

WhitecoatsAfwezig is ‘51st State’, het politieke undergroundhitje uit 1986. Gelukkig kozen de bandleden wél voor de mooie folky singles ‘Vagabonds’, ‘Green and Grey’ en de grimmige, desolate eighties-klassieker ‘Whitecoats’.

Hoewel de band wellicht piekte in deze periode – en misschien zelfs al met ‘Vengeance, daar zijn de meningen over verdeeld – kunnen de jaren negentig en nul niet ontbreken natuurlijk. Meer dan de helft van de anthologie voert terug naar deze jaren.

De synthesizers op ‘Marry the Sea’ (1992) zijn even wennen maar werken mooi bij de akoestische gitaar en Sullivans tekst en voordracht. In ‘Lurstaap’ (1990) waarschuwt de band voor de minder leuke gevolgen van de val van de muur voor de Oost-Duitsers, zonder direct partij te kiezen voor het socialisme. De betekenis van de titel is overigens nooit toegelicht.

Het pakkende en bekendere ‘Purity’ ontbreekt ook niet. Strijkers domineren op deze track van het album ‘Impurity’ (1990). Voor sommige fans van het eerste uur raakte de band mede hierdoor te ver verwijderd van de punkwortels. De ‘oude’ New Model Army keerde in 1993 weer even terug met ‘Here Comes the War’. Het nummer was te vinden op het album ‘The Love of Hopeless Causes’. Dit album werd redelijk goed ontvangen en is hier verder vertegenwoordigd met het zweverige ‘Afternoon Song’ en het Nick Cave-achtige ‘Living in the Rose’.

Nieuwe golf

nma_highMidden jaren negentig deed New Model Army nauwelijks van zich spreken. Vanaf 1998 roerden Justin Sullivan en consorten zich weer getuige de albums ‘Strange Brotherhood’ (1998), ‘Eight’ (2000), ‘Carnival’ (2005), ‘High’ (2007) en ‘Today Is a Good Day’ (2009). Deze platen werden wisselend ontvangen maar ieder album kon weer rekenen op de nodige pleitbezorgers onder het publiek. Op ‘Anthology’ dan ook redelijk wat nummers van de afgelopen twaalf jaar. Een periode waarin de band door een diep dal ging toen in 2004 drummer, songschrijver en lid van het eerste uur Robert Heaton overleed aan kanker.

Het vurige ‘Wonderful Way to Go’ uit 1998 is de moeite waard, het mildere, boeiende ‘Dawn’ (2007) eveneens en het knallende ‘Bloodsports’ uit 2007 nog meer. Het is een commentaar op de oorlog in Irak en de verslaglegging daarvan. Sullivan kruipt even in de huid van een Britse soldaat en registreert de pure ervaring, zonder camera’s, zonder opsmuk. Een van de meest recente nummers van New Model Army is het harde ‘Today Is a Good Day’, dat ingaat op de bankencrisis. Het laat horen dat het vuur in de band nog niet gedoofd is, sterker nog: New Model Army biedt hier ongekend muzikaal vuurwerk.

Naast de 2 cd’s in deze ‘Anthology’-box pakt de band ook stevig uit op het dvd-front: drie dvd’s met negen uur aan materiaal. Volledige concertregistraties uit 1985 (The Marquee), 1990 (WDR-registratie), 1996 (Rockpalast Bizarre Festival) en 2006 (Keulen). De dvd’s bevatten tevens alle promovideo’s alsmede een aantal bootlegs.

Dertig jaar integerheid en dertig jaar gepassioneerde muziek. New Model Army verdient alle waardering.