Anathema stopte in de vroege dagen van de pandemie. Die pandemie en de financiële effecten daarvan werden aangeduid als hoofdveroorzaker van de plotse stop. Het was een niet geringe klap voor de liefhebbers van de sfeervolle muziek van de band. Opeens was de band die juist met de prachtige zang van Vincent Cavanagh en Lee Douglas zoveel mensen wist te raken, niet meer.

De band was zoveel meer dan de som der delen: het was ook de synergie van de samenwerkende creatieve geesten die Anathema maakte. En ja, na de stop gingen de broers Cavanagh elk muzikaal hun eigen weg, waarbij Vincent onder de naam The Radicant elektronische muziek omarmde en daarbij zeker ook sfeer als bepalend element meenam.

Op het internet gonsde het in de tussentijd over wat er allemaal verder achter de breuk van de band zou kunnen zitten; volledige helderheid daarover bleef tot op heden uit. Het zou ook nu nog goed zijn om een einde aan de speculaties te maken; dat geeft ook de mogelijkheid het boek goed te sluiten en recht te doen aan de geschiedschrijving van de band.

Daniel meldde zich ook na verloop van tijd terug op Facebook, introduceerde de naam Weather Systems als naam van het muziekgezelschap waar ook Daniel Cardoso deel van leek uit te gaan maken. De naam van het nieuwe gezelschap ontleende Daniel direct aan het gelijknamige album uit 2012 dat hij ziet als zijn favoriete Anathema album. Maar behalve Daniel waren noch broertje Vincent, noch broertje Jamie en evenmin John of Lee Douglas aan boord.

Er waren dus andere stemmen naast de stem van Daniel die de muziek van Weather Systems vorm zouden moeten geven. Tenminste, uitgaande van de verwachting dat er wel een link zou zijn naar de muziek van de moederband. De meeste partijen binnen Anathema zong Vincent, al dan niet met Lee Douglas, maar met zijn album Monochrome liet Daniel horen dat hij ook gloedvol kon zingen; anders dan Vincent maar zeker niet onverdienstelijk.

In de loop van én na een langdurige crowdfunding campagne, kwamen op Anathema’s Facebook-pagina en Soundcloud langzaam maar zeker opnames van Weather Systems voorbij; al dan niet in samenwerking met derden. Het was alleen niet meteen duidelijk hoe die opnames en samenwerkingen gezien moesten worden: losse projecten of daadwerkelijk stappen om met elkaar een album op te nemen? Daarbij moet gezegd worden dat wat Daniel deelde, niet allemaal op evenveel enthousiasme hoefde te rekenen: er kwam een aantal covers voorbij (met een groot bestanddeel aan Dire Straits- en Mark Knopfler-tracks) waarbij vooral de zang in matheid en zuiverheid (of het gebrek daaraan) opviel; dat was dus lang niet altijd op positieve wijze. Net als met de duur van de crowdfunding campagne deed dit het vertrouwen dat er echt een album met fascinerend nieuw werk zou komen, geen goed.

En toch verscheen op 27 september Ocean Without A Shore. Samen met Daniel Cardoso op drums was het met name door Daniel ingespeeld én, net als het laatste Anathema album, geproduceerd door Tony Doogan. Met Petter Carlsen, Soraia Silva naast Daniel op zang en Oliwia Krettek en Paul Kearns aanvullend op zang. Met een hoes die ook nog eens aan Anathema deed denken en een openingstrack, Synaesthesia, die je meteen in de stemming wil brengen. Niets mis mee: de riff heeft het potentieel, de drums stuwen het nummer voort, zo lijkt het. Tegelijkertijd, de punch en panache die de Anathema albums in huis hebben, ook bijvoorbeeld dat laatste album The Optimist, lijkt te ontbreken in het nummer.

Een versnelling even verder op in het nummer versterkt de werking ervan, maar pas als de eerder open klinkende riff loodzwaar verderop in het nummer doorpakt en het nummer domineert, ademt en knalt het pas echt. Vervolgens een tempowisseling zoals we die van Anathema kennen waarna er een erg fijne solo van Daniel volgt. Op de achtergrond een orkestraal arrangement dat rondom de solo het nummer bombastisch laat eindigen; zeker niet slecht, verre van, tegelijkertijd, hoe zou de finale van het nummer geklonken hebben zonder die toevoeging? Met zijn speelduur van om en nabij de negen minuten is het erg lang, zeker met het oog op het moment wanneer het pas echt begint te pakken.

Do Angels Sing Like Rain? brengt een in aanleg speelse riff in herhaling. Niet onbekend, het werken met opbouwende patronen voor Anathema; de riff staat hier echter tegenover loom gehouden zang van Daniel. Zijn stem roept niet het natuurlijke contrast op met muziek zoals dat bij Vincent vaak wel gebeurt. Het nummer breekt dus pas open op het moment dat ook hier de riff zijn dominantie oplegt aan de rest van het nummer. Ja zeker, het nummer heeft drive maar door dat het zijn climax krijgt in weer een opeenhoping van bombast is het niet heel verrassend. Anathema deed dat eerder, deed dat beter.

Zoals gezegd, Daniel vond Weather Systems het mooiste album van de band. Het album is ook een van de fraaiere uit de catalogus van de band. Hij was ongetwijfeld erg overtuigd van de kwaliteiten van Soraia Silva om samen met haar Untouchable Part 3 te vereeuwigen. Untouchable Part 1 en Untouchable Part 2 van dat album zijn heel erg mooi en vrijwel niet te evenaren; het zijn ook gewoonweg hoogtepunten in het oeuvre van de band waarin zowel Lee Douglas als Vincent vocaal alles geven, van kwetsbaarheid tot voluit gaan, afgewogen pathos en power hand in hand. De aanname dat hij kon aanhaken op de fijne balans daar tussen, is, als componist van die eerdere nummers, niet gek. In uitvoering én arrangementen speelde Vincent echter ook altijd een rol van betekenis.

Het nieuwe deel van Untouchable mist natuurlijk al bij voorbaat de stem van Vincent. De tekst “I miss you everyday” doet juist aan zijn gemis denken en helpt daar al niet bij én, waar de wisselwerking tussen de stemmen van Vincent en Lee een heel natuurlijke flow kende, voelt de combinatie hier meer gezocht. Alsof het moest. En met meteen een bombastisch randje dat de subtiliteit van de originele nummers én daarmee van de arrangementen lijkt te missen. De vraag doemt onvermijdelijk op “Was een derde deel nodig?”

Ghost In The Machine is daarna een aardig nummer dat, zeker in het begin, veel minder moeite doet om aan te sluiten bij de nalatenschap van Anathema. Dat doet het nummer goed, zeker ook met de fijne vocalen van Soraia; tegen het einde aan, schieten we echter weer een repeterende riff in. Dat zou zeker niet per se nodig zijn geweest om het nummer tot zijn recht te laten komen.

Met Are You There? Part 2 duikt Weather Systems nog eens terug in de tijd en gaat naar A Natural Disaster terug. Goed, de referenties naar het verleden kun je als luisteraar dan misschien wel los willen laten, het wordt je echter continu onder de neus gewreven. Voelt dit dan hier als ontbrekend puzzelstuk bij het eerdere nummer? Het is natuurlijk Daniels compositorische vrijheid maar in een andere context een nieuw deel toevoegen aan wat je eerder met een andere band neerzette, houdt ook niet automatisch in dat je nieuwe composities de eerdere nummers evenaren. Are You There? Part 2 voelt in elk geval als een zwaar bombastische verlenging van een nummer dat feitelijk al helemaal af voelde én dat zijn schoonheid juist vond in het klein houden. Met andere woorden, citeert Daniel hier niet twee keer uit eerder werk om beide keren er vooral qua bombast op los te gaan?

Het is niet dat Daniel niet kan componeren. Integendeel. Hij was immers de hoofdschrijver binnen de band. En ook op dit album staan aansprekende nummers, met name op het tweede deel van het album. Still Lake durft anders te klinken en brengt je als luisteraar in het eerste deel ervan het verste weg van het Anathema-idioom dat natuurlijk ook hier weer zijn opwachting maakt met wederom een stevig aangezette riff. Take Me With You schreef pappa Daniel voor zijn dochter Ariel; misschien wel een nummer dat zomaar hoge ogen zou kunnen gooien als single. Niet meteen de mooiste track van het album, wel voorzien van een suikerlaag die veel mensen zou kunnen aanspreken.

Het titelnummer doet je nog een keer de teletijdmachine instappen. Opnieuw naar A Natural Disaster. Deze keer stoppen we bij Closer. Het gebruik van de synths en van de vocoder ligt dichtbij de sound van dat nummer. Je kunt je zo voorstellen dat de twee nummers live aan elkaar gekoppeld worden. Maar laten we daar niet op vooruitlopen; volgend jaar komt Weather Systems naar Nederland, in ieder geval naar Midsummer Prog en dan is te beluisteren hoe ze live klinken. Het afsluitende en atypische The Space Between Us mag dan ook het slotnummer zijn; het is goed voorstelbaar hoe dit aan het slot van een optreden kan klinken.

Weather Systems is niet Anathema. De synergie in die band maakte er meer van. De wisselwerking tussen Daniel en Vincent in het uiteindelijke bandgeluid was zoveel meer dan het resultaat van de composities van Daniel en de zang van Vincent en Lee: de arrangementen en de finetuning van de tracks waren beide zeker zo belangrijk. Los van de deken van mist die rondom de plotse stop van Anathema hing en hangt, is het goed om te constateren dat er nog muzikaal leven daarna mogelijk was.

Gegeven zijn compositorische capaciteiten, ook tot uiting gebracht op zijn eigen Monochrome album, lag de lat qua verwachting hoog. Die verwachtingen lost Weather Systems niet in; als soloartiest en als lid van Anathema vond hij zijn creatieve draai makkelijker en hoefde hij niet per se terug te gaan naar eerder gebaande paden. Tegelijkertijd, misschien was het loslaten van de vertrouwde omgeving én van de samenwerking met zijn broertjes wel dusdanig veeleisend dat het wel wenselijk was om een vertrouwde muzikale setting tot doel te hebben.

Daniel had het zelf over een vergelijking tussen A Game Of Thrones en House Of The Dragon, waarbij Anathema dan stond voor de eerste serie en Weather Systems voor House Of The Dragon. Kijk je naar de vergelijkingen die over de twee series gemaakt worden, dan komt House Of The Dragon er vaak zeer bekaaid vanaf en blijft er ook weinig over van de waardering voor het oorspronkelijke talent dat aan beide ten grondslag ligt. Een dergelijk dramatische vergelijking vind je hier niet: Weather Systems heeft potentie om zich te ontwikkelen, naar verwachting juist, los ook van het verleden.

Dat vraagt wel om meer originaliteit nog én meer rigoureus breken met de stijlpatronen die de muziek van Anathema in zich droeg. Misschien vraagt dat ook wel om andere invloeden en leden in de band die Weather Systems wil zijn. Met name het tweede deel van het album laat zien dat ook Daniel verder kan kijken. Met de boodschap die hij zelf liet optekenen in Ghost In The Machine: “Life will never be the same”. Er is meer dan het verleden. Anathema is niet meer, bouw niet verder op wat er ooit was, bouw nu ook echt aan een toekomst voor Weather Systems.