Jazzrock was typisch een product van de jaren ’70 en jazzpuristen walgden van al dat modernisme, al die overdaad aan electronica, terwijl tegelijkertijd voor de liefhebbers van de betere popmuziek al die ingewikkelde en langdradige composities doorgaans boven de pet ging. Toch had deze stroming een vaste schare aanhangers, al was het alleen maar om op het schoolplein indruk te maken. Want jazzrock was toch iets voor intellectuelen.

De muzikanten die de jazzrockbands starten (fusion was de andere benaming ervoor) waren bijna allemaal afkomstig uit de jazz, waarbij vooral Bitches Brew van Miles Davis een ijkpunt was en dat album het fundament voor de stroming heeft gelegd. Zoveel bands die ertoe deden in dit idioom waren er eigenlijk helemaal niet: de jazzrock concentreerde zich vooral rondom John McLaughlin’s Mahavishnu Orchestra, Herbie Hancock’s Headhunters, Chick Corea’s Return To Forever, Tony William’s Lifetime en Joe Zawinul’s Weather Report. Deze bands domineerden de 70’s jazzrock. En enkel Weather Report haalden de 80’s, toen jazzrock een nare doorontwikkeling onderging welke leidde tot de aalgladde fusion en het steeds verder verwijderd was van de improvisaties en complexe structuren uit de begintijd. Wat jazzrock was toch vooral: kijk mij nu eens hoe goed ik mijn instrument wel niet beheers, hetgeen in veel gevallen ten koste ging van de aandacht voor melodie. Weather Report vormde in feite hier niet echt een uitzondering op: de muziek van Zawinul c.s. kenmerkte zich door een tuttifrutti aan muzikale invloeden en was bij vlagen nu niet echt toegankelijk te noemen. Desalniettemin is de legacy van Weather Report heel groot en was het één van de belangrijkste exponenten van datgene waar jazzrock voor stond.

Weather Report kende in het bestaan vele samenstellingen. Feitelijk was het echter een steeds wisselende groep muzikanten, waarbij Joe Zawinul en Wayne Shorter de harde kern van vormden. In de ruim 15 jaar dat de band bestond (1970 – 1986) is een hele stoet mensen voorbijgekomen die Gespeeld In Weather Report op hun CV konden zetten. De bekendste waren Miroslav Vitouš, Alphonso Johnson, Alex Acuña, Peter Erskine en natuurlijk Jaco Pastorius. Overeenkomst tussen al die muzikanten was hun enorme virtuositeit. Weather Report bestond altijd uit übermuzikanten: mensen wiens instrumenten geen enkel geheim leek te kennen. Gelukkig ontaarde dat niet in zinloze egotripperij en heeft de band ondanks een overdaad aan mannetjes enkele regelrechte klassiekers op hun naam staan, die ijkpunten zijn in de jazzrock. Zoals Birdland, Teen Town en Black Market, welke ook nog eens redelijk toegankelijke nummers waren.

Dit jaar zou Weather Report 40 jaar bestaan en is dit reden om postuum enkele albums en DVD’s uit te brengen met nog niet eerder uitgebracht materiaal. Enkele maanden geleden verschenen al live-opnames uit 1975 en 1978 en met Live In Cologne 1983 wordt deze trilogie afgesloten en markeert het dubbelalbum de finale fase in de levenscyclus van de band. Opgenomen voor het indertijd populaire Duitse muziekprogramma Rockpalast, waar Zawinul en Shorter het toen vernieuwde Weather Report presenteerden. Waar Miles Davis aan het begin van de jaren 80 ook al bezig was met het rekruteren van een nieuwe generatie superinstrumentalisten (onder andere Marcus Miller), kwam Zawinul met het nieuwe en jonge powerritmetandem Victor Bailey (bass) en Omar Hakim (drums) tevoorschijn, aangevuld met percussionist José Rossy (die later weer werd opgevolgd door Mino Cinelu). Zoals Weather Report het betaamde, kenmerkten de optredens zich ook nu weer door een overdaad aan muzikale krachtpatserij. In 1984 heeft deze samenstelling ook nog op het North Sea Jazz Festival gespeeld en liet daar een diepe indruk achter. Natuurlijk was Victor Bailey geen Jaco Pastorius en Omar Hakim geen Peter Erskine: iedere muzikant die ooit deel uitmaakte van Weather Report drukte zijn eigen stempel op de muziek, zonder dat dat ten koste ging van het groepsgeluid. En dat gold ook weer voor deze Weather Report-update. Dat was toch wel hét geheim van de band.

Met het vertrek van Jaco Pastorius in 1981/1982 nam de belangstelling voor Weather Report af en was het vooral Zawinul die de touwtjes in handen nam en de lakens uitdeelde. In deze tijd verschenen de studio-albums Procession, Domino Theory, Sportin’ Life en het afscheidsalbum This Is This, waarop het geluid van de laatste modellen synthesizers, drummachines en samplers domineerden en de muziek een voorproefje was wat Zawinul later met zijn Zawinul Syndicate ging maken. Alhoewel het erop lijkt dat het licht bij Weather Report langzaam is uitgegaan, was de muziek uit deze periode misschien minder baanbrekend, maar bleef het ontegenzeggelijk duidelijk herkenbaar. Op Live In Cologne zijn Zawinul en consorten in topconditie te horen én te zien, want het Rockpalast concert is zowel op (dubbel-)CD als DVD verschenen.

Zowel de CD als DVD tellen 11 tracks en bevat het vooral nummers van Domino Theory en Procession naast klassiekers als Black Market, Elegant People, Boogie Woogie Waltz en Birdland, die zijn vervat in een bijna 13 minuten durende medley. De geluidskwaliteit is op beide media verrassend goed. De DVD bevat (helaas?) geen 5.1. surround soundtrack, maar een degelijk klinkende LPCM-stereomix. Ook de CD klinkt naar behoren, zeker omdat de opnames niet heel erg recent zijn en in eerste instantie voor televisieuitzending waren bedoeld.

Wie wel eens een Weather Report concert heeft meegemaakt, weet dat nummers doorgaans aan de lange kant zijn: ook hier wordt de gemiddelde tijdsduur doorgaans geklokt op minimaal 9 minuten. En wordt er behoorlijk op los geïmproviseerd, waarbij de moeilijkheidsgraad (zoals bijvoorbeeld in Fast City) behoorlijk hoog ligt. De muziek van Zawinul, Shorter c.s. vergen het uiterste van de luisteraar en daarom is het ook fijn dat die DVD is uitgebracht: om te kunnen zien dat er toch echt maar vijf mensen op dat podium staan te spelen. Vijf topmuzikanten, die als gedrilde instrumentalisten de ene na de andere complexe groove uit hun instrumenten toveren. Vooral de nieuwkomers Bailey en Hakim krijgen alle ruimte om de toeschouwer te laten zien wat voor ongelooflijke instrumentbeheersing zij hebben, ondanks hun relatief jonge leeftijd. En gelukkig leiden de lang uitgesponnen nummers, de vele solo’s en muzikale moeilijkdoenerij nergens tot stuurloos gepiel, alhoewel Weather Report ook op Live In Cologne geen muziek maakt die zomaar even op de achtergrond gedraaid kan worden. Aandacht is vereist.

En dat de band ooit een exponent was van een stroming die tegenwoordig maar weinig voorstelt en Zawinul ook alweer enkele jaren geleden het heden voor het eeuwige heeft verkozen, is dit setje van CD en DVD allerminst een overbodig release. Integendeel: opnieuw staat Weather Report voor unieke, tijdloze, universele muziek, waarin allerhande muzikale invloeden samensmelten tot een rijk gevulde sound. Het is geen popmuziek. Het is geen jazz. Het is geen wereldmuziek. Het werd aangeduid als jazzrock. Het werd ook wel eens fusion genoemd. Maar het was vooral Weather Report. Uniek in zijn soort. Ook nu nog.