Een speels surrealistisch beeld, kamerlamp schijnt neer op pianist Mozart, hij in gezelschap van een vogeltje in een kooi en een gretige kat, het hele tafereel ergens drijvend op een Oostenrijks meer, net als die op het water meeglijdende cello…

Er bestaat daarmee al twee jaar een link tussen Leonard Cohen, Wannes Cappelle van Het Zesde Metaal en pianist Nicolas Callot. Na eerst de befaamde You Want It Darker-hoes van Leonard’s laatste album maakte de Belgische kunstenaar Sammy Slabbinck intussen ook dit even schitterende, geestige artwork voor hun nieuwe samenwerking Verslegen Nevest Gie, volledig in de trant trouwens van, nog daarvóór, hun rijmende eerste album Kom, Benevelt Mie. Na Schubert nu dus ook Mozart in ‘t West-Vlaams.

Met het succesvolle Kom, Benevelt Mie nam het duo voor het eerst een dozijn liederen van Schubert (1797 – 1828) onder handen en nu, twee jaar later, is Mozart (1756 – 1791) met een volgende twaalf aan de beurt. De aparte Schuberthommage had blijkbaar verrassend toch zijn publiek gevonden, was zelfs even naar de top van de klassieke platenverkoop geschoten, het had dus duidelijk de juiste snaar geraakt. Het bleek een uniek, verrijkend én vernieuwend project dat dan ook, in de luwteperiodes van Wannes Cappelle’s drukke agenda, alleen maar om meer kon vragen.

Woordenlefgozer Wannes Cappelle verdiepte zich, na zijn eerste geslaagde ‘klassieke zangervaring’, dus intussen zo vrij als een vogeltje in de omturning van Nicolas Callot’s aangereikte Mozartsongs. Mozart heeft er daar slechts een dertigtal van geschreven, samen met de aria’s uit zijn toen geweldig populaire opera’s als Don Giovanni en Die Zauberflöte. Hier dus alleen nog even kwestie om te kiezen welke daarvan best bij het stembereik van Wannes zouden passen. Mits nóg meer stemoefeningen dan bij Schubert, natuurlijk. Of hoe onze ervaren singer-songwriter op zijn beurt, op zijn 43ste, zelfs een betere zanger werd.

De Schubertreeks had al meer aangeleund bij Wannes’ stembereik, maar ook bij zijn eigen, soms donkere repertoire. Dan krijg je ineens de uitgesproken frivoliteit van een humorist als Mozart, hetgeen we nog zo voor ogen zien vanuit de film Amadeus. Nu, humor en fratserij is Wannes Cappelle toch ook net zo min vreemd, zeker voor wie de man kent van het podium of van de successerie Bevergem.

De Mozartmuziek, hoe eenzaam ook, enkel op pianoforte, blijft boven alles subliem. Maar die originele lyrics, neen, die zijn echt geen grote dichtkunst. Je leest er eerder zelfs bedenkelijke teksten zonder veel inhoud, door een guitige Mozart hoogstens gekozen omwille van de ironie of de dubbele bodems. Hoe plechtig ze toen dan toch werden gezongen in het mondain Duits of Italiaans, ze bleven vluchtig en ondergeschikt aan de muziek.

Dit onevenwicht is met dit Verslegen Nevest Gie nu dus geheel rechtgezet! Wannes gooide al die al eeuwen gebetonneerde teksten gewoon overboord en met de poëzie die hij erin injecteerde werd het geheel er uiteindelijk een stuk verhevener door. Meer diepgang, meer lagen en tegelijk alles meer eigentijds verhalender en bevrijdender. De herhaalde optredens met Callot maken trouwens dat hij nu, alhoewel dichtbij zijn spreekstem gehouden, met veel meer zelfvertrouwen zingt. Absoluut nooit op de strikt klassieke manier, maar daardoor juist veel directer en toegankelijker, waardoor de aandacht, naast naar de muziek, evenveel naar Wannes’ Mozartverhaal gaat. Die oorspronkelijke Mozartsongs waren basic speels en stonden zelfs niet veraf van de boertige leute van toen. Dit in hedendaagse woke-tijden aangepast brengen was dan ook een veel grotere klus dan bij de gelikte Schubert. Met heel wat dichterlijke vrijheid slaagde de operatie ‘omzetting’ dan toch feilloos. Als een virtuoos ging hij ook die stokoude teksten volledig naar zijn hand zetten en hij maakte ze, toch met respect voor het origineel, alleen maar aantrekkelijker.

Je moet hun ‘klassieke optredens’ dan ook minstens eens gezien hebben. Wij zagen hem in een knusse Foyer, een matinée vol ambiance, in de Handelsbeurs in Gent. Hij speelde er met het materiaal en maakte er live, met even frivole Vermanderiaanse bindteksten, evengoed een Mozartshowtje van. Alles fris en toch oorspronkelijk, mét de onperfecties die erbij horen. Een enkele stem en een uitstekende pianist met een superbe pianoforte uit eigen collectie, bijna een kopie van Mozart’s exemplaar.

Over die Mozartliedjes dan. Komm, Liebe Zither, of hoe je in een simpel liedje meer kwijt kan dan in een gewone omfloerste conversatie van man tot man en het West-Vlaams dat daar vooral bij blijft hangen: “Oe da vur heur min erte brandt.” Het aandoenlijke Das Veilchen, over het viooltje in de wei, dat door het mooiste meisje wil worden geplukt en even blij is als het enkel maar door die lieveling wordt platgetrapt. Der Vogelfänger Bin Ich Ja, Mozart’s logelied uit Die Zauberflöte, zijn ingangsexamen voor nieuwe leden en dus vol verwijzingen naar rituelen en symboliek uit de vrijmetselarij. Uiteraard met het wereldberoemde fluitriedeltje en vogelvanger Papageno op zoek om nu West-Vlaamse ‘meiskes per dozin te pakken’.

Uit het hilarische An Chloë komt de grappige plaattitel Verslegen Nevest Gie, het gaat over het, alsjeblieft, over het na het orgasme, uitgeput naast jou liggen. Of houden we het liever bij Wannes’ nederige verslagenheid, nu hij zich zo pal naast Mozart heeft gewaagd? In Das Lied der Trennung maakt Wannes een passende selectie uit de originele strofes en kneed hij ze om tot een eigen verhaal met een boodschap en vooral meer punch. Das Lied der Trennung blijft het pure liefdeslied der scheiding, de grote liefde voor Louise die op een sisser is afgelopen en toch nog de angst die blijft om vergeten te worden. Het dramatische, donkere Adagio in B Minor Kv 540 is dan het instrumentale rustpunt middenin het album, waar Callot zijn fraaie pianoforte volledig solo loos laat gaan.

Ein Mädchen Oder Weibchen is dan nogmaals een luchtige Papageno op liefdespad. Een dolkomisch lied vol donzige West-Vlaamse ‘wuvjes en duvjes’. ‘Wiegenlied’ is bijna een Wannes Cappelle-song, met weliswaar opnieuw die Mozart-kwinkslag over het wellustige gekreun in het nachtelijk stille kasteel van de huismeid, ‘de moarte die sukkelt met heure voet’. Het intimistische liefdeslied Deh, Vieni Alla Finestra komt prachtig over met de bijna mandolineklank van Callot’s pianoforte. Het is een schalkse verleidingssong in de mond gelegd van de bedenkelijke Don Giovanni. Wannes’ omzetting is zo dicht mogelijk bij het Italiaans gebleven, waardoor nu bijna zangerig West-Vlaams Italiaans over ons heenkomt. Der Zauberer gaat over bij nacht bij dames toeslaande tovenaars (‘tovereirs’). Het slachtoffer getuigt en waarschuwt de mooiste vrouwen zich niet door mooipratende hufters te laten opnaaien. Gelukkig was in haar geval haar moeder nog in de buurt.

Het mooie Lied zur Gesellenreise over de zoektocht naar bewustzijn en licht (in ‘t West-Vlaams ‘lucht’) en Wannes’ kwinkslag live daarbij dat “West-Vlamingen de enige zijn die lucht in licht kunnen omzetten”. Het muzikaal schitterende Abendempfindung dan is eigenlijk een duister, dubbel liedje met een geweldige tekst over dood en verdriet. Maar het gaat over het zelfmedelijden van het personage die al het moois van zijn eigen begrafenis zou willen zien en horen. Zo over de top is het dat het – volledig los van de muziek – drijvend op zwarte humor toch een extreme grap wordt.

De West-Vlaamse ode aan Mozart in Geslegen Nevest Gie is een album dat binstdien vaak de lach oproept en waarvan, net als bij de optredens, achteraf de glimlach bij iedere draaibeurt gewoon nablijft.
Schubert en Mozart in ‘t West-Vlaams, dus. So, what’s next? Er is bij de artiesten al de stiekeme hoop om ooit ook Schubert’s Winterreise in die setting te vertalen. Maar evengoed worden het straks laatromantische orkestliederen van Brahms of een Wannes Cappelle en Nicolas Callot in een carabeteske Kurt Weill-show. Feit is dat Wannes Cappelle bewijst dat hij eender welk al geschreven verhaal op een heel aantrekkelijke manier kan hervertellen, net als die andere, dit jaar helaas overleden Nederlandse taalmeester-muzikant, Jan Rot, die zelfs geheel Bach’s Matthäus-Passion aandurfde en schitterend hertaalde.

… En intussen neen, laat de verwarring! Dat andere grote lied, Ploegsteert, het is nog steeds niet van Mozart.