Het is de winter van 1977 als een jonge vriendengroep uit Dublin bijeenkomt om zich net als de opkomende punkbeweging tegen de vastgeroeste massa te verzetten. Dezelfde rebelse ideologie, dezelfde vernieuwingsdrang, maar dan wel wat minder radicaal. Het is een autonome zelf functionerende kleine gemeenschap met hun eigen regels, eigen leefgebied, Lypton Village genaamd en waarbij de prominente leden met verzonnen namen aangesproken worden. Paul Hewson wordt tot Bono omgedoopt, Dave Evans is vanaf dan The Edge, Fionán Harvey krijgt als bijnaam Gavin Friday en Derek Rowen spreken ze voortaan als Guggi aan.

Lypton Village is stukken intellectueler dan de gemiddelde punkers, en meer artistiek theatraal gericht. Ondanks dat er geen sprake van leiderschap is, nemen de prominent aanwezige Bono en Gavin Friday wel de rol van boegbeeld op zich. Om ervoor te zorgen dat hun vriendschappelijke relatie geen gevaar loopt ontstaan er al snel twee muziekbandjes, het provocerende Virgin Prunes en de punkrockers van The Hype, waar later U2 uit voort komt. Het contact tussen Bono en Gavin Friday blijft altijd zeer hecht, en als Bono jaren later een metamorfose ondergaat en als The Fly het podium betreedt zit onder die donkere zonnebril heel veel Gavin Friday verborgen. Sterker nog die hoge verbale uithalen zijn eigenlijk het handelsmerk van die markante Gavin Friday persoonlijkheid.

Virgin Prunes ontwikkelt zich als een veelzijdig kunstgezelschap met shockerende grensverleggende optredens. De nadruk ligt niet zozeer op het muzikale vlak, maar de artistieke vrijheid speelt in het geheel een veel grotere rol. Niet vreemd dus dat als U2 op de vooravond van het grote succes met The Coconuts van Kid Creole als achtergrondzangeressen aan hun derde album War werken, Virgin Prunes pas in de afrondende fase van hun eersteling verkeren. …If I Die, I Die is duisterder en theatraler nog dan de heersende postpunk, vindingrijker en verantwoorder dan de arbeidersklasse straatpunk. Net zo tegenstrijdig eigenzinnig dwars als de no wave, maar heeft ook overduidelijk die Ierse vechtersmentaliteit roots in zich.

Nu jaren later mogen we gerust voorzichtig concluderen dat …If I Die, I Die een unieke, nooit gekopieerde sound heeft, en dat Virgin Prunes een opmerkelijk buitenbeentje binnen de postpunk gemeenschap vormt. Ze hebben het geluk dat Colin Newman dit feilloos aanvoelt, zijn band Wire is een paar jaar eerder ook te experimenteel gedurfd en niet passend binnen het punkgenre onder te brengen. Zijn producersrol is van onschatbare waarde, en stiekem geniet hij weldegelijk van het afwijkende Ierse karakter. Virgin Prunes bestaat uit de zangers Gavin Friday, Guggi en Dave-id Busaras Scott, Trevor “Strongman” Rowan op basgitaar, Dik Evans (de broer van The Edge) op gitaar, en drummer Anthony “Pod” Murphy, die al snel door Mary D’Nellon vervangen wordt.

Gavin Friday is een charmante showmaster, een prekende dominee en een onbetrouwbare advocaat van de duivel. In die hoedanigheid presenteert zijn maatje Bono zich ook tijdens de ZooTV tour. Het is duidelijk dat het zaadje zich op …If I Die, I Die ontkiemt. Dit is de rol die Bono waarschijnlijk altijd al wil spelen, het duistere Ierse geweten in een theatraal doemscenario verpakt. Gavin Friday overstijgt de gemarkeerde nachtmerries uit het verleden en is de belichamende spreekbuis van zijn generatie zwartdenkers. Gedurfd, artistiek, kunstzinnig, mysterieus en toch in staat om memorabele postpunk klassiekers af te leveren.

Zelf heb ik …If I Die, I Die een aantal jaren geleden voor een schappelijke prijs in een platenzaak op cd gescoord, en ik ben behoorlijk verbaasd dat hier tegenwoordig moeilijker aan te komen valt. Het is net nog geen collectors item, maar wel een lastig te krijgen verzamelobject. Voor al die liefhebbers verschijnt nu de 40th Anniversary Edition, met behalve de volledige plaat meer dan genoeg aanvullende ruimte voor prachtig bonusmateriaal. Een aanwinst voor als je …If I Die, I Die nog niet in bezit hebt, maar ook zeker een fraai naslagwerk voor als dat wel het geval is.

Het bezwerende exotische instrumentale Ulakanakulot loopt genadeloos in het net zo sterke Decline and Fall over. Wat ligt die bas hier toch heerlijk dreigend pompend vet droog op de voorgrond gemixt. De demonische mantrazang van Gavin Friday hakt er gelijk hard in. Take a Dream and Fly Away, Decline and Fall… Never Return … Die… Wow! Gitzwarte escapisme en een smekende verlangende doodswens. Het waren geen vrolijke tijden, zeker niet in een verdeeld dreigend Ierland, verscheurd door het dreigende geloof en de paniek van dagelijkse confronterende angstaanvallen. De verhardheid van het woeste volk met daardoorheen de hang naar de traditionele folk achtergrond. Het zit er allemaal in, alleen in maan verduisterende donkerheid bedekt.

The Moon Looked Down and Laughed zou niet voor niets de titel van de opvolger worden. Afstompende Sweethome Under White Clouds gekte met de piepende krijsende blazers. Spokende Bau-Dachong tribaldrums welke bij de ronddolende gitaarecho’s van Dik Evans aansluiten. Geromantiseerde dronken grootheidswaan sijpelt door het druggy The Birthday Party achtige Ballad of the Man heen. David Bowie getinte vervreemding in het suïcidale Baby Turns Blue, het godsdienstige Walls of Jericho en het gemeen bijtende Caucasian Walk, waarbij Gavin Friday zich als een bedorven bastaardneefje van Johnny Rotten presenteert. Like a Crazy Singer in a Band That’s Lost the Words. Het paranoïde crime passionnel wellustige zwaarbeladen Theme for Though krijgt door de harmonieuze samenzang net genoeg evenwicht. Morbide songs die achteraf gezien toch wel tot heuse postpunk klassiekers uitgroeien.

Heb je nog meer nodig? Eigenlijk niet, maar …If I Die, I Die (40th Anniversary Edition) heeft nou eenmaal zoveel extra’s te bieden. Een Pandora doos aan verderf wordt geopend, en in deze schatkist bevindt zich meer dan genoeg boeiend bonusmateriaal. De dansbare Colin Newman Remix van Baby Turns Blue uit 2004 is stukken toegankelijker dan het origineel. De niet op het oorspronkelijke album geplaatste stevig funkende catchy Pagan Lovesong zomersingle uit 1982 staat ook al op de cd release uit 1990, en is nu maar liefs drie keer vertegenwoordigd.

De demo is een tikkeltje trager, donkerder en minder beweeglijk. Toch geeft die griezelige puurheid genoeg glans, en is het een genot om die rauwheid te horen. Dave-Id Busaras Scott misbruikt zijn aangeboren verbale handicap in het volledig op hem gedragen Dave-Id Is Dead. De new wave synthpop van het instrumentale King of Junk linkt tegen het betere Soft Cell en The Cure werk aan. Bij de stampende Pagan Lovesong (Vibeakimbo) remix ligt de nadruk veel meer op de scheurende gitaren en het stevige drumwerk.

Verder bevat het bonusmateriaal de UK 12″ versies van Chance of a Lifetime, Yeo en The Faculties of a Broken Heart (What Should We Do If Baby Turns Blue). Een beetje misleidend is het echter wel, het hevige licht industriële om zich heen slaande Chance of a Lifetime tikt niet eens de drie minuten aan en het futuristische instrumentale Yeo is met zijn twee minuten lengte zelfs nog korter. Het zorgvuldig emotionele kort bespeelde Fado huzarenstuk zorgt voor de nodige afwisseling. Het opgewonden The Faculties of a Broken Heart (What Should We Do If Baby Turns Blue) standje is uiteraard de remix van Baby Turns Blue welke al eerder op een uitgebreide albumeditie verschijnt.

Met het expressieve gitaarwerk van Ballad of the Man eren ze overduidelijk Lou Reed en de Rough Mix van Theme For Thought is klassiek georkestreerd en minder destructief dan de …If I Die, I Die versie, al loert tegen het einde het gevaar. De …If I Die, I Die (40th Anniversary Edition) is zeker een aanwinst, en geeft net wat meer inzicht in het theatraal donkere Virgin Prunes. De volledige mep voor de memorabele plaat, 4,5 sterren voor de toevoeging van het tweede schijfje.