Daar zit je dan als zure muziekjournalist. Potje gif in de aanslag. Pennetje vlijmscherp geslepen. Klaar om het nieuwe album van The Smashing Pumpkins volledig de grond in te schrijven. Want verdorie, er zit op frontman Billy Corgan na geen origineel lid meer in, het mag de naam niet dragen! Daarnaast heeft Corgan er de laatste pakweg tien jaar alles aan gedaan om de schitterende erfenis van zijn band volledig om zeep te helpen met behoorlijk mislukte projecten als Zwan en die malle soloplaat van ‘m. Over Pumpkins ‘comeback’ Zeitgeist hebben we het helemáál maar niet. Ha, daar heb je het al. Wat een pompeus begin zeg, dat Quasar. Snel de pen in het gif dopen en…

Maar voor de eerste letter op papier staat wordt de gifpen alweer neergelegd. Samen met alle vooroordelen die bij dit album waar niemand op zat te wachten horen. Opener Quasar pakt de luisteraar namelijk wel in met een meedogenloze gitaarmuur, denderende drumritmes en snerpende vocalen. Om nog maar te zwijgen van het pakkende refreintje dat zich direct in je hoofd nestelt. Okee, een toevalstreffer wellicht. Maar verhip, daar slingert ook Panopticon zichzelf vol bravoure de speakers uit. Zwaar rockend, toch gevoelig. Bekend psychedelisch geluid, maar nergens een kopie van wat eerder het stempel ‘Smashing Pumpkins’ meekreeg. Originele arrangementjes, prima productie… Ook track nummer twee behoort gewoon tot het allerbeste wat Corgan sinds klassieker Siamese Dream, bijna twee decennia geleden, opnam. Zo gaat dat track voor track door. Na de twee puike openers gaat de voet even van het gas, waarna middels een tweetal erg sterke luisterliedjes (The Celestials en Violet Rays, waar binnen vooral opvalt hoe goed Corgan bij stem is) de weg vrij wordt gemaakt tot het absolute hoogtepunt van het album; My Love Is Winter. Een nummer waarop Smashing Pumpkins heel kundig balanceert op het randje van kunst en kitsch, de rand tussen enerzijds een uiterst commerciële arenarockballade, anderzijds een eigenwijze, ruwe ‘indie spirit’. Een nummer waarmee Corgan laat zien waarom hij in de jaren ’90 ook alweer tot een van de beste liedjesschrijvers zijn generatie gerekend werd en waarmee hij onderstreept dat hij dat kunstje nog tot in de puntjes beheert. Als het moet.

‘Als het moet’, want het lijkt er op dat ‘ie daarna iets te tevreden achterover is gaan leunen. Oceania begint na het onverwacht ijzersterke begin dat uitmondt in My Love Is Winter kwalitatief behoorlijk te zwalken. Bij vlagen wordt het hoge niveau nog gehaald (de progrock van de ruim negen minuten durende titeltrack Oceania, het psychedelische en lekker doorrockende Glissandra) maar net zo vaak wordt de plank met gierende vaart mis geslagen (het met keyboards omlijste One Diamond, One Heart, het voortkabbelende Pale Horse) en op andere momenten is het werk boven alles heel degelijk (de ‘hair metal’ gitaren op Inklines bijvoorbeeld). Voor de algemene beoordeling maakt dat niks meer uit. De gif en het vlijmscherpe pennetje zijn dan allang weggeborgen. Oceania is gewoon goed. Onverwacht héél goed zelfs. Een tweede luisterbeurt doet het album zeker groeien, een derde laat je wederom nieuwe lagen ontdekken.

Het lijkt er op dat Billy Corgan geruggesteund door een nieuwe groep jongelingen ineens weer een heilig vuurtje in zichzelf gevonden heeft. Goed, Oceania zal nooit een klassieker worden als het oudere werk van de band, omdat het ook een volledig ander werkstuk is en de tijd niet geheel meewerkt. Een pompeus geheel (want dat blijft het natuurlijk wel) is anno 2012 niet heel makkelijk aan de massa te slijten. Maar wat op Oceania gebeurt is dat Corgan weer een consistent geluid heeft gevonden dat van het album één geheel maakt. Een geheel dat nergens teert op nostalgie of probeert oude fans te behagen. Zoals The Smashing Pumpkins altijd al eigenwijs geen album als het vorige liet klinken. En goed, tegen het eind is de rek er een beetje uit. Maar het punt is dan al lang en breed gemaakt. The Smashing Pumpkins is een band die door een flauw comebackalbum en draken van optredens daaromheen terecht was afgeschreven, maar met Oceania zichzelf nu overtuigend revancheert.

The Smashing Pumpkins – Oceania

1. Quasar
2. Panopticon
3. The Celestials
4. Violet Rays
5. My Love Is Winter
6. One Diamond, One Heart
7. Pinwheels
8. Oceania
9. Pale Horse
10. The Chimera
11. Glissandra
12. Inkless
13. Wildflower