Zelden zo’n kristalheldere livesound gehoord als op Runaway de opener van Rome. 3 juni 2024 is een avond waarbij alles samenvalt. En dan besef je dat Parco della Musica Ennio Morricone gewoon een pracht locatie is, dat de Italianen respectvol van de artiesten genieten en er niet uitgebreid doorheen praten. Het wekt zelfs zoveel sympathie bij Matt Berninger op dat hij na het door hem adembenemende prachtig gedragen warme Runaway Aaron Dessner het vertrouwen gunt om met zijn kapot gezongen stem Eucalyptus onder handen te nemen. Lachend werken ze zich hier doorheen en Peter Katis had er ook voor kunnen kiezen om deze lichtelijke dramatische uitvoering achterwege te laten. Dan mis je wel de Beirut blazers Benjamin Lanz en Kyle Resnick, die het epische einde zo bijzonder maken. Een avond kan dus zeker zelfs perfect zijn als je dit soort schoonheidsfoutjes toelaat. Het toont de menselijke kanten van The National en het maakt dit moment memorabel.

De neurotische, soms dwangmatige frontman worstelde in het verleden met de nodige depressies en bewijst hier nogmaals dat hij zich op het podium volledig in zijn element voelt. De band is zich ervan bewust dat Laugh Track wel heel snel na First Two Pages of Frankenstein verschijnt en dat men door die The National overdosering kritischer tegen Laugh Track aankijkt. Van die plaat brengen ze enkel het afsluitende manische hysterische Smoke Detector. Ook nu verliest Matt Berninger zich in de opeenstapelende woordenbrij, met het grote verschil dat de zanger niet al zijn energie moet verspillen om met het Mr November, Terrible Love en Vanderlyle Crybaby Geeks drietal de definitieve genadeklap toe te dienen, maar zo ver is het nog lang niet.

Laat ik maar niet op de feiten vooruit lopen. De nadruk ligt dus vooral op het First Two Pages of Frankenstein en High Violet werk. Van het meesterlijke Alligator, Boxer, High Violet en Trouble Will Find Me viertal is High Violet toch wel mijn favoriet. Deze plaat komt op het juiste moment uit en hiermee schaart The National zich tussen de dan heersende nieuwe lichting postpunkbands met Editors en Interpol als vaandeldragers. Het gitaarspel heeft veel raakvlakken met het melancholische geluid van The Cure en omarmt de zwaarmoedige gestemde zinnen van Matt Berninger. En dan heeft het publiek het geluk dat ze op een zestal tracks uit deze periode getrakteerd worden.

Bloodbuzz Ohio is zeker in Nederland het bekendste The National nummer en de uitvoering op Rome is het ultieme kippenvelmoment. De opgeklopte drums van Bryan Devendorf kondigen de met zichzelf in gevecht zijnde bokser Matt Berninger al aan. De eeuwige verliezer, die gebroken het strijdveld betreedt. Kan het nog mooier worden? Nee, mooier zal het niet worden, want de dronkenmansuitspattingen van Bloodbuzz Ohio bezitten een onbeschrijfbare schoonheid die niet te overtreffen valt, zelfs door The National niet. Ook de opzwepende in duisterheid gehulde en met gejuich ontvangen fantasierijke Lemonworld indierocker is prachtig. De inleidende pianoklanken van het met sprankjes hoop vervulde England liefdesliedje, de dromerige herfstregen van de Terrible Love avondwandeling en het altijd door het publiek luidkeels meegezongen Vanderlyle Crybaby Geeks afscheid. Ik kan er geen genoeg van krijgen. High Violet is een album elke muziekliefhebber in bezit moet hebben, dit is misschien wel de meest Britse plaat van dit Amerikaanse gezelschap; het absolute hoogtepunt in hun oeuvre.

Daar komt het van Boxer afkomstige Fake Empire nog het dichtste bij in de buurt. Dit prijsnummer beschouw ik als de vooraankondiging van High Violet. Matt Berninger belicht de bedriegende sociale media wereld zoals we deze nu kennen. Het anthem van de andersdenkenden die zich tegen de maatschappij durven uit te spreken. Zo 2024, zo Amerikaans. Slechts één Boxer song en ook Sad Songs for Dirty Lovers komt er bekaaid vanaf. Het is raar dat I Am Easy to Find totaal genegeerd wordt, want dat is absoluut geen verkeerde plaat. Het melodieuze beeldende Murder Me Rachael stamt nog uit de voorfase; de naam van The National werd al gefluisterd, maar nog amper publiekelijk uitgesproken. Op de na de succesperiode verschenen Sleep Well Beast zijn ze wat zoekende. Toch doen de woeste tribal drums en stevig scheurende gitaarakkoorden van The System Only Dreams In Total Darkness het op Rome prima, maar ook niet meer dan dat. Het juiste ogenblik voor een sanitaire stop of om iets te drinken te halen.

Alligator is beter vertegenwoordigd. De nostalgische The Geese of Beverly Road terugblik naar de voorbijgaande jeugdjaren blinkt in de klagende strijkersklanken van het intro uit. Zonde dat ze deze kwaliteiten nooit beter uitgebouwd hebben, ze bieden zoveel extra’s. Met een kracht als Aaron Dessner, die zich ondertussen als producer bewezen heeft, zou dat een meer dan logische voortzetting zijn. Het stevig rockende Lit Up belicht de duistere kant van Manhattan en is stukken meer confronterend dan de latere romantische nummers. Ook de politieke Mr November stellingname staat haaks tegenover de zachte breekbaarheid van de zanger, al spreekt hij hier overduidelijk zijn twijfel over de afgekochte Amerikaanse Droom en de presidentsverkiezingen uit. Wat een contrast is dit toch met de daaropvolgende koerswijziging, maar net zo interessant en boeiend.

Trouble Will Find Me bewijst dat High Violet geen toevalstreffer is. Het mysterieuze vage Don’t Swallow The Cap wordt met veel herkenning ontvangen. Een heerlijk niks aan de hand nummer waar je niet teveel achter moet zoeken. I Need My Girl verlangt naar huis. Tourneevermoeidheid waar elke artiest in een lege hotelkamer tegenaan loopt. Bij de weemoedige Matt Berninger is het niet anders en de overige bandleden delen deze mening. Niet vreemd dus dat de song in groepsverband tot stand komt, de heimwee staat dus ook voor die hechte vriendschap. Je hoort de emotionele zanger breken, steeds kleiner worden.

But I am good, I am grounded
Davy says that I look taller
But I can’t get my head around it
I keep feeling smaller and smaller

Hiermee is alles al gezegd….

Achteraf gezien is het op Trouble Will Find Me al duidelijk dat Matt Berninger met depressies worstelt. Elk optreden is een terugblik op zijn leven, met de nodige ups en een veelvoud aan downs. Humiliation is het gebrek aan zelfrespect, het jezelf kleineren, wegcijferen. Een schaduw van de imposante persoonlijkheid op het podium die zich voorzichtig crowdsurfend als een gekwelde martelaar aan het publiek overgeeft. Graceless benoemt de effecten van antidepressiva, de verslavingsdrang en de verdovende roes. Dit is zijn drug, zijn escapisme, zijn manier om zich wankelend staande te houden. Het is de vriend die je liever buiten de deur houdt, de vriend die langzaam in een vreemde transformeert.

Over First Two Pages of Frankenstein is al genoeg geschreven. Het eerder genoemde Eucalyptus zoekt verbaal het uiterste op, bij Tropic Morning News gaat de frontman privé tot het uiterste. De donkerste pagina tijdens de pandemie, waar hij vanwege doomgedachtes niet vooruit te branden is, omdat hij juist afgebrand leeg op bed ligt. Alien is de vervreemding tegenover zichzelf, de naaste en de buitenwereld die in hem juist een geslaagd rolmodel zien. En dan zing je telkens weer diezelfde woorden, hopende op een beetje empathie. Het rockbestaan kan zo zwaar zijn. Gelukkig hebben we daar het lieve New Order T-Shirt nog. Het delen van de liefde, het delen van de spaarzame mooie momenten en het besef dat je je gelukkig mag prijzen dat je die ellende overwonnen, nou ja, in ieder geval overleeft hebt. The National blijft een spannend verhaal met onverwachte wendingen en haakse tegenstellingen. Rome documenteert dit op een grandioze geslaagde wijze.