Iron Maiden
The Final Frontier
Iron Maiden is Iron Maiden niet meer. De heavy metal band die in de jaren tachtig in korte tijd de top van het genre bereikte, lukt het niet meer om pakkende hardrocknummers te bedenken en zoekt haar toevlucht in lange, soms epische composities die slechts bij vlagen boeien. Krakers als Wrathchild, Run To The Hills of Aces High hoeven we niet meer uit de koker van Steve Harris en co. te verwachten.
Op het vorige album A Matter Of Life And Death waren lange nummers met ellenlange intro’s al gemeengoed. Veel fans vonden dat album 666 keer niets. Toch geniet Iron Maiden een kwart eeuw na hun artistieke hoogtepunt wereldwijd nog een enorme populariteit. Dat komt omdat een groot deel van het hardrockpubliek conservatief is en verandering verafschuwt. Iron Maiden hield net als bijvoorbeeld AC/DC, Megadeth of Slayer al decennialang lang vast aan een bepaalde formule en een bepaalde sound en boekte daarmee succes. En gelijk hebben ze. Waarom zou je een winnende formule wijzigen als dat het publiek juist aan je bindt.
In artistiek opzicht werd de neergang al eind jaren tachtig ingezet. De eerste vijf albums waren top met als absolute hoogtepunt The Number Of The Beast. Na Somewhere In Time werden de albums telkens net iets minder interessant. Het dieptepunt werd bereikt toen zanger Bruce Dickinson de band verliet en werd vervangen door Blaze Bailey. De terugkeer van Dickinson betekende een opleving in kwaliteit. Comeback album Brave New World deed weer aan oude tijden denken en ook Dance Of Death viel niet tegen. Een paar jaar later is de neergaande trend weer hervat. Persoonlijk verwachtte ik daarom niet al te veel van dit album. De band verdient bakken geld met hun tournees en heeft een album nodig om weer op pad te gaan. Tijdens de tour spelen ze dan vooral nieuw materiaal om vervolgens nog een tour te doen waarop ze alleen oud materiaal (dat de fans juist willen horen) spelen.
Iron Maiden speelt op The Final Frontier echter niet op safe, maar neemt risico’s met veel lange nummers en instrumentale passages. De band verdient lof en respect voor die stap, maar helaas pakt die niet overal even goed uit. In het heavy metal genre behoorde Iron Maiden jarenlang tot de top, maar in het progrock genre zijn er veel betere bands. Tool, Dream Theater, Procupine Tree en Riverside zijn slechts een voorbeelden van bands die dit subgenre beter in de vingers hebben. Technisch klinkt The Final Frontier zoals verwacht als een klok en typisch als Iron Maiden; de galopperende baslijntjes, melodieuze gitaarlijnen, gevarieerde drumpatronen en daar overheen het vertrouwde stemgeluid van Bruce Dickinson. Maiden klinkt al jaren te gepolijst, echt hard of agressief is de band niet meer. Het is brave, progressieve hardrock die weinig meer te maken heeft met de energie die de NWOBHM band eens had. Veel gitaarlijntjes klinken bekend in de oren waardoor soms de indruk ontstaat dat de band hun eigen materiaal aan het recyclen is.
Satellite 15…The Final Frontier is het eerste nummer en duurt meteen ruim 8 minuten. Na een lang intro barst het los met een voor Maiden begrippen ongewoon drumpatroon dat bijna Rammstein-achtig aandoet. Halverwege slaat het nummer om in een typische Maiden compositie die in de verte herinnert aan nummers van Piece Of Mind. De single El Dorado die enkele weken voor het album uitgebracht is niet slecht, maar ontbeert een makkelijk meezingbaar refrein dat veel andere Maiden singles kenmerkte. Mother Of Mercy is een van de betere nummers van het album. Na een rustig gitaarintro start het midtempo nummer dat qua zanglijnen doet denken aan Dickinson’s vorige band Samson. De reflectieve tekst gaat deels over zelftwijfel. Dat getuigt van inzicht want iemand die alles zeker weet, snapt niet dat er altijd meer perspectieven zijn.
In tekstueel opzicht is Iron Maiden wel een veel betere band dan vroeger. Wijsheid en inzicht komt bij deze Engelse heren zeker met de jaren. Coming Home bevat opnieuw een goede tekst, maar is muzikaal niet zo boeiend. The Alchemist boeit wel; het is het enige nummer waarin het tempo hoger ligt en dat een normale speelduur heeft. Vanaf Isle Of Avalon tot het slotnummer is het een lange, weinig enerverende zit. De gemiddelde speelduur van de laatste vijf nummers is maar liefst 9 minuten! De lengte zou geen probleem zijn als er nog een paar verrassingen te noteren waren, maar dat aantal is te tellen op de vingers van een stomp.
Hoewel in elk nummer wel een paar fraaie passages en mooie gitaarsolo’s van Smith, Murray en Gers zitten, bevatten ze zonder uitzondering ook saaie of zelfs ongeïnspireerde stukken. Tijdens het luisteren van dergelijke passages vraag ik me af wat de band dacht toen ze dit terugluisterden in de studio. Ze horen zelf toch ook dat het soms richtingloos kabbelt? Was de producer in slaap gevallen? Ontbrak de wil om kritisch te snijden in de composities? De eerste helft van het album is nog van een behoorlijk niveau, maar in de tweede helft gaat het album als een nachtkaars uit.
Iron Maiden is al dertig jaar een begrip in het heavy genre en zal dat blijven tot de dag dat ze ermee kappen. Dit album is geen hoogtepunt in hun oeuvre. The Final Frontier vervolgt de muzikale koers die op A Matter Of Life And Death werd ingezet en zal de oude fanschare verder van de band vervreemden. Tegelijkertijd zal de band weer nieuwe, jongere fans aan zich weten binden die wel gecharmeerd zijn van de progrock die de band nu speelt en geen hang naar nostalgie hebben. Op het volgende album vier nummers van elk 20 minuten?
Resumerend kunnen we zeggen dat de hoes van de nieuwe Iron Maiden agressiever is dan de muziek. Fans van het oude werk kunnen beter een band als White Wizzard eens proberen.