The Ex
27 Passports
The Ex, Nederlands’ meest bekende balzaalgroep-met-een-zware-hoek-af, blijft garant staan voor schurende, dwarse en prikkelende muziek. Bezig sinds 1979 en nu nog steeds bijzonder goed op dreef. Eerder waren er onder meer samenwerkingen met Ethiopische zwaargewichten als de helaas te vroeg gestorven Ethiopische saxofonist Getatchew Mukuria en de band Fendika, maar even goed met een blazerssectie als Brass Unbound. En dan waren er nog projecten, zoals Arnold De Boer die met Moarn Gean Ik Dea een ontzettend mooie Friestalige plaat maakte, Terrie Hessels die met Jaap Blonk een knap experiment (Thirsty Ears) opzette en zo meer. Op 27 Passports hoor je The Ex echter in basisbezetting, op zoek naar progressie.
Nieuwe muziek van de anarchopunkers van The Ex, dat was al even geleden. Het laatste reguliere album Catch My Shoe verscheen acht jaar geleden, in 2010. Daarna waren er verschillende singles die uitkwamen, diverse samenwerkingen en bijzondere projecten (zoals speciale verjaardagsfestivals en de uitgave van een wondermooi tribute fotoboek over Mukuria). Waarna het aanlokkelijke idee ontstond om nieuw werk te gaan maken.
Het kwartet met gitarist Andy Moor, drumster Katherina Bornefeld en gitaristen Terrie Hessels en Arnold De Boer beschouwt het nieuwe werkstuk in essentie als een debuut. Al die ontzettend rijke voorgeschiedenis lossen ze vrijwel meteen, want net op die manier behoudt deze groep een frisheid die levensnoodzakelijk is voor de groep. Ook deze keer lag er dus niet gek veel vast op het moment dat de groep de Amsterdamse Electric Monkey studio’s binnenstapte om er wat later weer terug buiten te stappen, met het nieuwe werkstuk 27 Passports onder de arm.
Prominent aanwezig in het groepsgeluid: de gitaar. Niet eens zo gek met drie gitaristen in de rangen natuurlijk. Al dient daarbij zeker ook gesteld dat een gitaar daarom niet altijd noodzakelijk als een gitaar dient te klinken. Zeker niet in de wereld van The Ex waar de muzikanten hun instrumenten soms geselen en danig manipuleren in het kader van muzikale vooruitgang. Met gitaarmotiefjes die elkaar vaak voor de weg lopen, elkaar net zoals in het verkeer kruisen en soms ook gewoon op elkaar botsen. Daarbovenop komen de drumpatronen van Katherina Bornefeld die soms behoorlijk tegendraads klinken. Als er echt één band is die prikkelend experiment, kunstzinnigheid, creativiteit en dwarsigheid zo goed in muziek weet om te zetten, dan is het The Ex wel.
Tien nieuwe composities van de groep, netjes verdeeld over twee plaatkanten. Opener Soon All Cities neemt de luisteraar met hypnotiserende patronen gelijk op sleeptouw. Het rammelt, maar de verwevenheid van de gitaar- en drumpatronen blijft evenwel knap in balans. Al snel merk je ook de intense, passionele bevlogenheid van de groep die zich hier ongetwijfeld in het zweet werkt. Track een, hoogtepunt een. Meteen gevloerd, K.O.
Niet dat de groep er veel om maalt, want The Heart Conductor is een portie aanstekelijke, dansbare gekte die gaandeweg nét niet volledig ontspoort. Wat een heerlijk bruisende, levensbevestigende compositie. Vervolgens is er het manische The Car Is My Guest, dat eerst schijnbaar wat gas terugneemt, maar met zijn mix van Afrikaanse percussie en repetitieve gitaarstructuren gewoon erg goed past in het geheel. Ook hieruit blijkt dat The Ex gewoon de hoogtepunten aan elkaar weet te rijgen. Verderop, onder meer tijdens New Blank Document, hoor je zowel aandacht voor het repetitieve, maar anderzijds ook de trage, trefzekere opbouw van spanning en chaos. Ergens ook de soundtrack bij de soms misselijk makende ambtelijke formaliteit. Hier nog een formuliertje, daar nog eens aftekenen. De eerste plaatkant afsluiten doet de groep met het korte, strakke Silent Waste dat aanvoelt als een rustmoment.
Plaatkant twee opent met Piecemeal, dat een portie spoken word bevat, maar vooral gekenmerkt wordt door dolgedraaide gitaarchaos waar pakweg Thurston Moore (Sonic Youth) ook fan van is. Tezelfdertijd merk je als luisteraar dat dit helemaal past in de sound van 27 Passports als geheel en van The Ex als groep in het bijzonder. Ondanks de enorm rijke diversiteit en variaties, neem er pakweg Birth met vocale inbreng van drumster/percussioniste Katherine Bornefeld maar bij, is er altijd een basis waarbij de mogelijkheden van het gitaarwerk onderzocht worden en daarmee nadrukkelijk vernieuwing opgezocht wordt. Niet zelden zit de groep wat in het vaarwater van gitaarbands als Sonic Youth, Wire, Television of Wipers en ook de doldwaze, dansbare zotternij van Captain Beefheart blijft een referentie, maar toch is er ruimschoots plek voor heerlijk dwarse en prikkelende eigenzinnigheid.
Zeker naar het einde toe, met de heerlijke finale die ingezet wordt met Footfall blijkt dat The Ex wederom een krachtig signaal geeft. De groep is na een jarenlange carrière nog bijlange niet uitverteld en is nog stééds uiterst hongerig op zoek naar vooruitgang. Alleen al daarvoor: hulde!
Na al die decennia platen opnemen en talloze concerten spelen is The Ex een instituut, een keurmerk waarvan je eigenlijk al op voorhand weet dat teleurstelling niet in hun woordenboek staat. Rest ons nog te zeggen dat een aanschaf niet alleen muzikaal verantwoord is, want deze release gaat gepaard met fraai artwork én een bijzonder knap fotoboek van gitarist Andy Moor.
The Ex tourt volop met het nieuwe album, dus mis de kans niet om The Ex fan voor het leven te worden.
Tracklist 27 Passports:
- Soon All Cities
- The Heart Conductor
- This Car Is My Guest
- New Blank Document
- Silent Waste
- Piecemeal
- Birth
- Footfall
- The Sitting Chins
- Four Billion Tulip Bulbs