×

Recensie

Electronic

08 mei 2021

Sufjan Stevens

Convocations

Geschreven door: Leon Pouwels

Uitgebracht door: Asthmatic Kitty

Convocations Sufjan Stevens Electronic 4 Sufjan Stevens – Convocations Written in Music https://writteninmusic.com

Nadat Sufjan Stevens samen met zijn stiefvader Lowell Brams het overlijden van zijn moeder Carrie een passend plekje in het rouw verwerkende Aporia geeft, gaat hij met The Ascension aan de slag. Deze opvolger van Carrie & Lowell sluit veel sterker bij de met elektronica vol gepropte voorganger The Age of Adz aan. Vanwege trieste familieomstandigheden is Convocations de terugkeer naar Aporia, niet zozeer om nogmaals bij het verlies van zijn moeder stil te staan, de dood van zijn vader Rasjid Stevens staat hier centraal. Amper twee dagen nadat The Ascension verschijnt wordt Sufjan Stevens namelijk ouderloos.

Vrijwel direct na het heengaan van zijn vader in september 2020 gaat Sufjan Stevens met het sobere Convocations aan de slag. Hierbij worden vijf fases van het rouwproces tot verstillende klassieke ambient stukken en indrukwekkende noise golven uitgewerkt. Een persoonlijk relaas, niet te vergelijken met eerder verschenen werk, en dat hoeft ook niet. Juist in deze tijd is er behoefte aan bezinning, waarbij woorden niet zozeer van belang zijn. De stilte en het verdriet, en hopelijk ook steun aan nabestaanden die in een soortelijke situatie verkeren. Een soundtrack van het leven, waarbij de film voor altijd vastloopt.

Meditation is het bijna spiritueel tot rust komen, zoekende naar jezelf en misschien wel voor Sufjan Stevens zich bij de gedachtes aan zijn vader terugvinden. Bij Meditation I gaat het verdovende gevoel naar de verlossende hoge klanken over. De pijn ebt langzaam weg voor de verbintenis naar de eeuwige vredigheid. Het is prachtig hoe het engelenkoor hier bij Meditation II aansluit. Toch kan men zeker ook de link naar de herfst leggen. Het leven verdwijnt uit de groene strijdbare bladeren, en wat achterblijft is het afgestorven liefdevolle dieprood en het van ouderdom verblekende donkerbruin. Meditation IV en Meditation V zijn de vluchtige ongrijpbare herinneringen, die door de vervaging grimmigheid oproepen. De rondzwevende drones en de verlichtende new age stompen af om vervolgens weer toe te laten. Met de sterrenhemel van Meditation VIII werkt Sufjan Stevens prachtig sfeervol naar het einde van deze fase toe.

De intensiteit van Lamentation scheurt de ziel open om het onbegrip en het verdriet een vluchtende weg naar buiten te gunnen. Het waarom is hier de vraag. De donkere passages zijn door opslokkende duisternis en hoofdpijn veroorzakend gedreun doordrongen en veel minder toegankelijk en complexer dan Meditation. Een klaagzang die in Lamentation I als een Oosters speeldoosje begint welke de kinderlijke kracht heeft om je in slaap te wiegen. De rusteloze geluiden kondigen het gevecht aan, de doodstrijd, en het niet los willen en kunnen laten. Het fragmentarische Lamentation II en het beangstigende Lamentation IV zijn de verknipte nachtmerries die stroperig als een stollende bloedsomloop hun plek opeisen. De luidende Lamentation VI doodsklokken sluiten zich vervolgens in deze gekwelde processie van droefenis en hartzeer aan om in het labyrint van Lamentation V te verdwalen. Het kerkelijke Lamentation VII gooit de deur voor verstarrende postpunk open om vervolgens in de nerveuze Lamentation VI drone draaikolk te verdwijnen.

Revelation I is een reisverslag naar een onbekende bestemming. Er zit dromerige futuristische Krautrock in verwerkt, die als een ruimteschip de hemelweg bewerkstelligen. Het kakofonische Revelation II is dreigend als vallende brokstukken die gevaarlijk de lastige tocht bemoeilijken. Het is letterlijk een stuk ruimtelijker, waardoor het net wat meer ademt. Revelation IV heeft de herkenbare structuur van een ware popsong en is daadwerkelijk meer down to earth. Met de Revelation V synthpop creëert Sufjan Stevens een aangenaam stukje new wave en haakt hij nog verder op de toegankelijkheid in. Revelation VI fladdert er bijna vrolijk doorheen, en pakt voorzichtig het grondbeginsel van de dance op, een nog niet toegeëigend gebied welke in de afgrond des onheil wegzakt met het licht orkestrale psychedelische Revelation VIII als aangenaam dieptepunt. Het lawaaierige Revelation IX klokkenspel is een op niks uitlopende poging om te ontwaken en rent zichzelf stormachtig hard voorbij.

Het monumentale Celebration heeft de status van een mooie eervolle herdenking. Door de folkloristische aanpak heeft het iets mythisch en sprookjesachtigs. Traditioneel wordt het leven gevierd, waarbij de toepassingen van historische gewoontes, waardes en normen centraal staan. Hier roepen futuristische klanken juist toekomstige veranderingen op. Het geloof staat niet op de voorgrond, het individualisme vervangt deze. Een persoonlijke kijk op gewoontes en uitingen met groeimogelijkheden richting een innoverende beleving van het rouwproces. Mooi hoe oud en nieuw en het harmonieuze uitademende toetsenwerk van Celebration III en het pastorale Celebration IV hierin samenkomen. Ambachtelijk breekt hij dit vervolgens in het lastig te plaatsen Celebration VI af om vanuit de wrakstukken de fundamenten opnieuw in Celebration VII op te bouwen om in het overstuurde Celebration X te eindigen.

Het Incantation eindoordeel is een stuk korter dan de overige vier gedeeltes. De zoektocht naar de troost is nog niet ten einde, maar vliegt als een herboren gemarkeerde vlinder rond. Door de inheemse Incantation II klanken wordt de connectie met exotica voltooid. Het is net wat avontuurlijker en op rituelen en gewoontes gericht, het duistere karakter is op tracks als Incantation III nog sterk aanwezig. Nog steeds is Sufjan Stevens dwars en afwijkend, waarmee hij bevestigt dat Incantation erop gericht is om die demonen in zijn hoofd niet meer als vijand, maar als metgezel te aanschouwen. Het engeltje en duiveltje sluiten een vriendschappelijk verbond om hem uiteindelijk verder in dit rouwproces te helpen en het hele gebeuren beter te begrijpen. Al blijft de mist bij Incantation VII verraderlijk laag hangen om te in het spookachtige Incantation IX te verdwijnen.

Geen gemakkelijke kost, maar daar is Convocations ook zeker niet voor gemaakt. Ook de lengte van tweeëneenhalf uur schrikt menigeen af. Het is ook niet de bedoeling om de plaat in een keer te luisteren, de verdeling over vijf delen is een stuk zinvoller. Er heerst nog steeds een taboesfeer rondom dit onderwerp, wat ook niet zeker in het voordeel werkt.



  1. Meditation I
  2. Meditation II
  3. Meditation III
  4. Meditation IV
  5. Meditation V
  6. Meditation VI
  7. Meditation VII
  8. Meditation VIII
  9. Meditation IX
  10. Meditation X
  11. Lamentation I
  12. Lamentation II
  13. Lamentation III
  14. Lamentation IV
  15. Lamentation V
  16. Lamentation VI
  17. Lamentation VII
  18. Lamentation VIII
  19. Lamentation IX
  20. Lamentation X
  21. Revelation I
  22. Revelation II
  23. Revelation III
  24. Revelation IV
  25. Revelation V
  26. Revelation VI
  27. Revelation VII
  28. Revelation VIII
  29. Revelation IX
  30. Revelation X
  31. Celebration I
  32. Celebration II
  33. Celebration III
  34. Celebration IV
  35. Celebration V
  36. Celebration VI
  37. Celebration VII
  38. Celebration VIII
  39. Celebration IX
  40. Celebration X
  41. Incantation I
  42. Incantation II
  43. Incantation III
  44. Incantation IV
  45. Incantation V
  46. Incantation VI
  47. Incantation VII
  48. Incantation VIII
  49. Incantation IX