×

Recensie

Jazz

02 juni 2012

Rolf & Joachim Kühn Quartet

Lifeline

Geschreven door: Henning Bolte

Lifeline Rolf&Joachim Kühn Quartet Jazz 4 Rolf & Joachim Kühn Quartet – Lifeline Written in Music https://writteninmusic.com

De Lifeline-voorganger op Impulse werd 1967 met Jimmy Garrison, de bassist van Coltrane, en drummer Aldo Romano in New York opgenomen (New York Impressions). De titel The Saddest Day op dit album is een reminiscentie aan Coltranes dood in juist die dagen. Nu 44 jaar later is het de ritme-sectie van Wayne Shorter (1933) met John Patitucci (1959) op bas en Brian Blade (1970) op drums die de Kühn-broers, klarinettist Rolf Kühn (1929) en pianist Joachim Kühn (1944) van body voorziet.

Het verhaal hierbij snijdt diep in en door de jazzgeschiedenis. Rolf Kühn stond drie jaar voordat Patitucci geboren werd al als solist in de Benny Goodman Band o.l.v. Urbie Green zijn man en trok met Oscar Pettiford, Eddie Costa, Donald Byrd en Art Farmer de studio in. Hij was immers net in Down Beat tot Poll Winnaar in de categorie ‘klarinet-talent’ uitgeroepen. Het was trouwens dezelfde tijd dat de Weense Josef Erich Zawinul (1932) in New York neerstreek en vrij snel als pianist in de band van Dinah Washington belandde. Vlak na Patituccis geboorte keerde Kühn terug naar Europa waar het inmiddels heftig broeide. De kleinere broer Joachim – hij was toen nog in Leipzig actief maar keerde 1966 de toenmalige DDR de rug toe – zou daarin en nog prominentere rol spelen. Rolf Kühn slaat met musici als John Surman, Albert Mangelsdorff of Daniel Humair bressen. De twintiger Joachim voornamelijk in het bruisende Parijs aan het werk maar ook met Nederlandse vooroplopers uit dat tijdperk (Pierre Courbois, Jan Akkerman, Jasper van ’t Hof) in de weer, speelt een belangrijke rol in de vroege fusion. Dat speelde zich allemaal af in de tijd dat Brian Blade net geboren was. In de jaren 90 tenslotte kruizen hun beider wegen het pad van Ornette Coleman met wie Joachim Kühn als één van de weinige pianisten (naast Walter Norris en Gerri Allen) in Leipzig een live duo-plaat, Colors, opneemt, later gevolgd door het duet van zijn broer Rolf met Joachim-und-Rolf-Kuehn--Lifeline--c-Jens-HerrndorffOrnette in The Vertical Circle op het album Affairs. Beide broers zijn nog volop actief, de oudste met de jongste musici uit de levendige scene van Berlijn zoals Christian Lillinger en Ronny Graupe.

Nu dus Lifeline, een toepasselijke titel voor de muziek van dit album. Met name bij Rolf Kühn met zijn elegante houtklank spelen alle stadia c.q. speelwijzen vanaf de jaren 50 op, schijnen mooi door. Met steeds een paar heldere penseelstreken worden hier open muzikale landschappen geschetst. Door ieder van de vier musici op zijn eigen manier. Rolf Kühns spel is helder en economisch terwijl bij broer Joachim steeds een weelde aan harmonische vondsten op laat borrelen, zich zonder te forceren uit- en verspreidt. Opmerkelijk en fraai hoe zich uit een schijnbaar onuitputtelijke flow razendknap Bach-themas uitkristalliseren. Patitucci fungeert vaak mooi als counterpart van de klarinet en trekt de zaak met een zetten open en snelt voorwaarts. Blade is de meest reflecterende part – in letterlijke en figuurlijke zin. Wat zij hier doen, is niet alleen de kunst van de lichtvoetige, intelligente conversatie. De speelwijze heeft veel weg van een doorleefd “het is zoals het is” waardoor het juist dát kan overschrijden. Doe maar normaal, dan komt het gekke snel genoeg vanzelf! Geen licks, geen zelfvoldane thema’s die uitgewalst worden. Het is een bijna aforistische werkwijze, die niet op effect uit is maar wel degelijk heeft. Naar het einde toe een stuk van Ornette dat deze zelf nooit heeft opgenomen: Researching Has No Limits. Bijzonder mooi is ook als tegen het einde van het album een gaaf thema geconcentreerd en bijna-sentimenteel eruit komt zoals in A Little Time Machine. Zo’n typisch thema dat we allemaal lijken te kennen. Niet minder, maar vooral ook niet meer! Hier wordt niets bespaart, wel op juiste manier uitgegeven!

video
Rolf & Joachim Kühn  (met Ronny Graupe, git., Johannes Fink, b, Christian Lillinger, dr)

Foto © Jens Herrndorff



  1. Girona
  2. Lion's Speech
  3. Weggeblasen
  4. Mosquitas
  5. Vogelfrei
  6. Keep It Up
  7. Leuchtspiel
  8. A Little Time Machine
  9. Researching Has No Limits
  10. Light Year