René Jacobs, RIAS Kammerchor & Freiburger Barockorchester – Mozart: Requiem, K. 626 (Süssmayr – Dutron 2016
Mozart: Requiem, K. 626 (Süssmayr - Dutron 2016 Completion)
Wat als Mozart zélf zijn Requiem had afgewerkt? Met die bijzondere vraag ging René Jacobs aan de slag.
We keren terug in de tijd, met name in 1791. Het jaar waarin Mozart, die tegen dan al in de weer was met Die Zauberflöte en de afwerking van La Clemenza Di Tito, de vraag ontving om een requiem te schrijven. Het verloop laat zich al voorspellen: Mozart stierf voortijdig en het stuk bleef onafgewerkt en verweesd achter. Nadat verschillende componisten er mee aan de slag gingen werd Mozarts’ werk afgerond door Franz Xaver Süssmayr in een versie die beschreven werd als “the closest thing to Mozart’s intentions”, een versie die, zo bleek naderhand, echter niet volledig gevrijwaard was van compositorische en orkestrale onhandigheden.
We nemen vervolgens een heel grote stap in de tijd. Het is 2016 en de jonge Franse componist Pierre-Henri Dutron overhaalde de in Gent geboren René Jacobs om met Mozarts’ Requiem aan de slag te gaan. Of hij bijvoorbeeld die Süssmayr versie eens wilde herbekijken en zien of het Requiem voor eens en voor goed vervolledigd zou kunnen worden en omgezet in een definitieve versie. De nieuwe bewerking door Jacobs werd verschillende keren live opgevoerd in Europa, en is nu ook in een tastbare, in de studio opgenomen versie beschikbaar. Meer zelfs: deze uitgave van Mozarts’ Requiem (K.626, in D mineur) wordt niet enkel op cd beschikbaar, maar ook – en dat komt maar uiterst zelden voor – op vinyl.
Het is overigens best een goede zaak, dat deze studioversie die de onhandigheden van Süssmayrs’ versie bijwerkt en corrigeert, de wereld in trekt. Niet dat Dutron radicale wijzigingen doorvoert – vanuit compositorisch perspectief blijft hij grotendeels bij wat al aanwezig was, wél zijn er opmerkelijke verschillen met de Süssmayr versie.
De grote moeilijkheid bestond erin om met een aanzienlijk beperkt afgewerkt muziekstuk te beginnen, zo stelt René Jacobs, die ooit als contratenor zijn loopbaan startte om gaandeweg vooral ervaring op te doen als dirigent. En dus zijn er in vergelijking met Süssmayr’s versie wel wat wijzigingen doorgevoerd, zeker op het vlak van orkestratie en instrumentatie, bijvoorbeeld de inbreng van blazers en timpani.
De vervollediging door Dutron en Jacobs in de hier gepresenteerde versie bestaat grotendeels uit de beklemtoning van de orkestratie en het vocale. In zekere zin is dit dus een versie die opgepoetst werd, op basis van de behoorlijk beperkte instructies en ideeen die Mozart in de oorspronkelijke partituur naliet. Het gaat hier dus om een moderne revisie, een herwerking waarbij het logge en barokke weggewerkt werd in het voordeel van een lichtere helderheid. “Een beetje zoals het opblinken van een ontzettend mooi sieraad”, zo stelt Dutron.
En als we deze release op een winterse decemberdag beluisteren, dan kunnen we alleen maar eerbied hebben voor al het werk van Dutron en Jacobs en de muzikanten van het Freiburger Barokorchester. Kortom: een erg mooie versie die mogelijkerwijs niet de definitieve versie is, maar die best wel fraai en behoorlijk overtuigend klinkt.
Tracklisting Mozart: Requiem, K. 626 (Süssmayr – Dutron 2016 Completion):
I. Introitus:
Requiem Aeternam. Adagio
Kyrie. Allegro
II. Sequentia:
Dies Irae. Allegro Assai
Tuba Mirum. Andante
Rex Tremendae [maestoso]
Recordare [allegretto]
Confutatis (andante)
Lacrimosa. Adagio
III. Offertorium:
Domine Jesus Christe – Quam Olim Abrahae [Allegretto]
Hostias (larghetto) – Quam Olim Abrahe. Da Capo.
IV. Ordinario:
Sanctus [Andante Maestoso] – Osanna [Allegro]
Benedictus [Andante Moderato] – Osanna [Allegro]
Agnus Dei [Andante]
V. Communio:
Lux Aeterna. Adagio
Cum Sanctis Tuis. Allegro.