In 1981 kwam R.E.M. aan de oppervlakte met de single Radio Free Europe. De band was het jaar ervoor opgericht en liet op plaat en bij de vele tientallen concerten een volstrekt eigen geluid horen. Geen hardrock, geen radiorock, geen country, geen pop, geen synthesizers. Wél prikkelende, ongrijpbare zang en teksten, prettig jengelende gitaren, melodieuze baslijnen en achtergrondzang en straffe, effectieve drums.

Het duurde nog even voordat er meer plaatwerk verscheen maar in 1982 vestigde R.E.M. definitief zijn naam met Chronic Town. De ep kwam tot stand in de garage van producer Mitch Easter, alwaar Michael Stipe, Mike Mills, Peter Buck en Bill Berry in januari 1982 in hun tweedehands Dodge busje naartoe waren getrokken voor de eerste sessies. Chronic Town kwam in augustus van dat jaar uit op het onafhankelijke I.R.S. Records, het punk en new wave label naar Engels voorbeeld van Miles Copeland en Jay Boberg.

Mitch Easter was destijds vooral onder de indruk van Wolves, Lower, een nummer dat liet horen hoe snel R.E.M. zich had ontwikkeld het afgelopen jaar. In het middenstuk van deze even stemmige als jengelende, straffe song vol raffinement stopte Easter loops en achterwaarts gespeelde geluiden voor extra diepgang. Het waren niet de enige ingrepen en aanpassingen. De uiteindelijke versie op Chronic Town was langzamer dan de eerste versie van song. Al met al is Wolves, Lower een essentiële R.E.M.-track uit de beginjaren.

Het bijzonder fraaie Gardening at Night laat een heel andere Michael Stipe horen: hoger, breekbaar, bijna afwezig en melancholiek. Opvallend detail: een elektrische sitar. Producer en band lieten de creativiteit de vrije loop; het maakte niet uit of alles live gereproduceerd zou kunnen worden. Het jachtige Carnival of Sorts (Box Cars) met een bevreemdend Casio-intro’tje zou zich tot een livefavoriet ontwikkelen. Achteraf gezien een track die kenmerkend is voor R.E.M. in de eerste helft van de jaren tachtig.

1,000,000, op de originele vinylversie de opener van kant B (die kant was overigens ‘Poster Torn’ getiteld), valt op door de gedubbelde toms en Stipe’s krachtige, bij vlagen messcherpe voordracht. Op het afsluitende Stumble ook weer straffe drums. Fijne, tintelende gitaren, galopperende bas, bevreemdende passages en die warme, wat verstrooide zang die het latere debuutalbum van R.E.M., Murmur, zijn kenmerkende charme gaf.

Het veertigjarige Chronic Town verschijnt als reissue – met een afwijkende, nogal harde belettering op de hoes en een foutieve trackvolgorde op de achterkant van de cd – in diverse formaten: cd, 12” picture disc, 12” en cassette. In 1987 werd Chronic Town opgenomen op de cd-versie van rariteitenverzamelaar Dead Letter Office. Met deze 2022 reissue is de ep pas voor het eerst als losse, stand alone cd verkrijgbaar. Dat is opvallend voor een pareltje van veertig jaar oud en voor de ware R.E.M.-verzamelaars wellicht toch een reden om nog een keer de portemonnee te trekken.