Een concert in een prestigieuze zaal was voor Queen in het najaar van 1975 nog bijzonder. Dat het Kerstavond was, zorgde voor extra spanning. Het laatste toefje slagroom op de taart was dat de BBC-radio én televisie het concert in The Hammersmith Odeon in Londen rechtstreeks uitzonden. Er verschenen de afgelopen jaren dan ook heel wat bootlegs van dit optreden. Ze hoeven niet de prullenbak in, want een cd’tje als Merry Christmas op Great Dane Records blijft leuk ‘voor de heb’. Maar exact vier decennia na dato is het concert nu officieel verschenen als A Night At The Odeon, in alle mogelijke formats in beeld en geluid.

Het jaar 1975 betekende in veel opzichten een kantelpunt voor Queen. Na drie fantastische albums was de groep via de hits Now I’m Here en vooral Killer Queen ook commercieel doorgebroken in Engeland en (toen nog voorlopersland) Nederland. Mismanagement had de groep echter aan de rand van de financiële afgrond gebracht. Plaat vier A Night At The Opera was in economisch opzicht dan ook de alles-of-niets plaat. Onder het motto ‘de dood of de gladiolen’ besloot de groep het onderste uit de kan te halen. De eerste manager kreeg via openingstrack Death On Two Legs een zeer duidelijke sneer te verwerken:

You’ve taken all my money
And you want more

Het nummer wordt tijdens het kerstconcert nog niet gespeeld. In ’76 en ’77 staat het wel op de setlist, door Freddie heel duidelijk aangekondigd (‘This is a song about a greedy man’). Vanzelfsprekend stond op A Night At The Opera ook het revolutionaire Bohemian Rhapsody, dat alle elementen bevatte die door (latere) Queenhaters als megalomaan werden gediskwalificeerd, maar die tegen de achtergrond van ‘we zullen nog één keer laten zien wat we kunnen’ niet zo onbegrijpelijk zijn.

De tour van 1975 begon in november 1975 en werd afgesloten op Kerstavond in de Hammersmith Odeon. Dankzij deze officiële release is weer een belangrijk puzzelstuk beschikbaar voor wie de ontwikkeling van Queen als liveband wil volgen. In 1974 toonde Freddie zich al een zanger met stadionaspiraties, zo bleek uit de box At The Rainbow, dat concerten uit het begin en einde van dat jaar liet horen. Die aspiraties zijn eind ’75 nog niet waargemaakt, maar de zaal voor 3500 toeschouwers wordt tijdens die tour wel meerdere keren uitverkocht.

Vergelijken we de Rainbow-opnames met dit nieuw uitgebrachte 1975-materiaal, dan blijkt dat met name Freddie en Brian als performer enorm zijn gegroeid. Was Freddie in 1974 nog bang om het applaus te ‘pakken’ (‘Thank you’ zei hij toen al zodra het nummer was afgelopen), eind ’75 staat hij zelfverzekerd met een glas champagne op het podium om de toeschouwers een fijne kerst toe te wensen. Opvallend is wel dat Freddie vanaf ’75 op het podium niet meer met zijn kopstem durft te zingen. In ’74 reproduceert hij op het podium nog zonder probleem de hoge noten in bijvoorbeeld In The Lap Of The Gods. Dat nummer wordt ook hier gespeeld, als laatste nummer vóór de toegift.

It’s so easy, but I can’t do it

…begint hij, zonder de van de plaat bekende uithaal in het derde woord. Dat was een jaar eerder nog geen probleem. Vanaf ’75 horen we Freddie, die tot het eind van zijn leven een zanger in de A-categorie is gebleven, dat nooit meer doen. Althans, niet op het podium. Op de plaat des te meer:

…but now I’ve gone and thrown it all away… in Bohemian Rhapsody bijvoorbeeld. Ook die noten durft Freddie ‘live’ niet aan in The Odeon. Jammer. Ook een jaar later, als eind ’76 Somebody To Love een grote hit is, behoedt Fred zich voor een uitglijder:

Somebody Toooooooo……Lo-o-o-o-o-ve….

Wat George Michael in ’92 tijdens het tributeconcert gewoon deed, is door Fred al die jaren met een toch wat laf klinkende ad-libs afgedaan. Zo zonde. Maar goed, het zijn de enige minpuntjes in een verder formidabel optreden. Het blijft geweldig om te horen hoe de band ook een razend ingewikkeld nummer als Bring Back That Leroy Brown (van Sheer Heart Attack) waarmaakt.

De setlist is niet gemaakt om te ‘cashen’ op het recente succes. Van de drie hits die de groep op dat moment heeft, wordt er één direct als eerste nummer gespeeld, de twee andere zijn verwerkt in een medley die als vierde nummer wordt gespeeld. Voor een deel is dat noodzaak, want van Bohemian Rhapsody valt het eindeloos overgedubde middenstuk nu eenmaal niet ‘live’ te reporoduceren. Ze koppelen het dus aan Killer Queen (hun enige andere grote hit tot dan toe) en March Of The Black Queen. De rest van de avond weet de groep het publiek dus te boeien met podiumfavorieten als Liar, Brighton Rock (met de uitgebreide gitaarsolo van Brian May), White Queen en de rock ’n’ roll medley die dan al een paar jaar deel uitmaakt van elk Queen-optreden. Eind ’75 bestaat die uit Jailhouse Rock, Stupid Cupid en Be-bop-a-lula. En al is de single Seven Seas Of Rhye begin ’74 genadeloos geflopt, onder Queen-fans is het nummer eind ’75 nog populair genoeg om het tot de tweede toegift te bewaren, samen met de ‘non-album’-B-kant van deze single notabene, See What A Fool I’ve Been.

Op de DVD zijn die laatste twee nummers niet te zien, omdat de BBC-technici iets te snel hun spullen pakten na de rock ‘n’ roll-medley. ‘Zo, nu zijn we samen’, zegt Brian dan ook tegen het vaste Queen-publiek als de tweede toegift begint. Een mooi slot van een werkelijk historisch concert.

https://www.youtube.com/watch?v=M-9ERM0Jr4U