Van noise tot freejazz. Van klassiek tot klezmer. Van punk tot geïmproviseerde muziek. John Zorn speelt, componeert, arrangeert, dirigeert en produceert echt alles. Sinds de jaren ’70 is de New Yorker hyperactief in – wat hij zelf noemt – de downtown music movement en heeft hij sindsdien zoveel muziek uitgebracht, dat dat in een eenvoudig mensenleven maar nauwelijks te behappen is. En waar voorlopig nog geen einde aan lijkt te komen, want bijna maandelijks verschijnt nieuw werk van Zorn of aan Zorn gerelateerde muzikanten.

Zorn’s Masada-project loopt als een rode draad door zijn oeuvre heen. Masada is niet enkel een muzikaal project, maar ook een kapstok voor muziek, waarin Zorn zijn joodse roots laat samensmelten met andere muziekvormen, die heel breed kunnen zijn.

In de jaren ’90 is hij begonnen met het vullen van die Masada liedboeken door in relatief korte tijd 100 stukken te componeren om er vervolgens nog eens 200 nieuwe composities aan toe te voegen. En alsof het nog niet genoeg is, bleef Zorn doorgaan met componeren en schreef hij vanaf 2004 nog eens 300 nieuwe composities. En die composities werden uitgebracht in een nieuwe serie: Masada Book Of Angels. Bedoeling was om die composities ook uit te brengen en inmiddels is Book of Angels 20 verschenen. En zijn uit de berg Zorn-composities zes nummers geselecteerd, die ditmaal worden uitgevoerd door multi-instrumentalist Pat Metheny en drummer Antonio Sánchez.

Vreemd genoeg is dit de eerste kennismaking tussen beide heren, die meer overeenkomsten blijken te hebben dan op het eerste gezicht lijkt. Zo zijn het naast generatiegenoten, ook muzikanten die een link hebben met freejazz-ambassadeur Ornette Coleman: Zorn vulde het Spy vs. Spy album (1989) met Coleman composities en ging Metheny op Song X (1986) een samenwerking aan met de legendarische saxofonist. Toch hebben Zorn en Metheny elkaar pas onlangs voor het eerst ontmoet. En die ontmoeting heeft dus geresulteerd in de twintigste Book of Angels CD.

Alhoewel de joodse invloeden op de meeste Book Of Angels albums de verbindende schakel vormen in de gepresenteerde muziek, is het iedere keer weer een verrassing welk arrangement en uitvoering Zorn’s composities krijgen. En door wie en in welke samenstelling ze gespeeld gaan worden. Of al die 300 composities de moeite waard zijn is eigenlijk niet zo relevant, de manier en de wijze waarop ze uitgevoerd worden is al een studie op zich. Natuurlijk zijn niet alle Book of Angels albums even interessant, maar vaak is dat afhankelijk van hoe de muziek gepresenteerd wordt en niet welke muziek er gepresenteerd wordt. De ene keer een hele kleine bezetting, dan weer een qua instrumentatie ongewone samenstelling, soms goed toegankelijk om vervolgens een album later weer de grenzen op te zoeken. Book of Angels is tot nu toe vooral een heel boeiend en avontuurlijk luisteravontuur.

Op / Tap: Book of Angels 20 speelt Pat Metheny alle instrumenten, behalve het slagwerk. Dat wordt beroerd door Antonio Sanchéz. Tap telt slechts zes composities, die in tijd variëren van een kleine zes minuten tot dik over de 11 minuten. Soms lijkt het erop dat er een hele band aan het spelen is, maar het zijn toch echt maar twee personen, die verantwoordelijk zijn voor de muziek die op dit album is te vinden. Metheny laat ook op / Tap: The Book of Angels 20 horen dat hij ook hier alles onder controle heeft. Wat opvalt is de gelaagdheid van de instrumentatie: in enkele composities worden er dikke klanktapijten opgestapeld, zonder dat het een brij aan geluid wordt. Er wordt op hoog niveau gemusiceerd, maar tegelijkertijd klinkt de muziek ook voor niet geoefende oren bij vlagen toegankelijk. Veel improvisatie en geluidsexperimerenten (zoals in de drukke opener Mastema), waarbij de radical jewish culture, zoals Zorn zijn muziek ook wel eens aanduidt, op een verrassende manier samensmelt met de Metheny-miniatuurtjes. Albim is hiervan een goed voorbeeld: Metheny’s akoestische gitaarspel laat vooral een meditatieve rust horen, zonder dat het onzinnig new age geneuzel wordt. Ook in Sariel gebeuren allerlei interessante dingen en wordt de luisteraar meegenomen in een mooi filmisch vormgegeven muziekstuk. Het album eindigt met het neurotische en nerveuze Hurmiz, dat avant-garde pur sang is. Abstract, confronterend en tegendraads en alhoewel het veel van de luisteraar vergt, is het goed vol te houden tot het einde van de zit.

/ Tap: The Book Of Angels 20 kan – ondanks dat er maar zes stukken op te vinden zijn en daardoor te snel voorbij is – als een meer dan geslaagde uitvoering omschreven worden en laat het vooral de chemie horen die tussen de composities van Zorn en de instrumentele uitvoering van Metheny. Tap is dan ook geen Zorn-album, die door Metheny wordt uitgevoerd. Evenmin is het een Metheny-album die Zorn composities speelt. Het is iets daartussen in, wat maar moeilijk exact is te omschrijven. Dat The Book Of Angels 20 boeiend is, staat hoe dan ook buiten kijf. Highly recommended.