De allereerste keer dat Pakistaanse muziekgrootheid Nusrat Fateh Ali Khan met zijn band naar Europa kwam was tijdens het machtige Womad festival in 1985, destijds op de Merea Islands in Essex. Hij trad daar op de zaterdag van het festival (20 juli) om middernacht op en het bleek een legendarisch optreden. Nooit eerder uit de archieven gehaald gebeurt dit na 34 jaar dan uiteindelijk wel. En wat mogen we ons daar gelukkig om prijzen.

Womad had zich in de jaren daarvoor bewezen als een festival waar alternative bands zich moeiteloos mengend met World muzikanten en bands, vaak zelfs samen werkten. Zoals de legendarische opnamen van Echo & The Bunnyman die samen met de Royal Drummers of Burundi de van het album Heaven Up Here afkomstige song Zimbo (All My Colours) naar de eeuwigheid speelden. Het was dus niet verrassend dat op de Womad poster van 1985 naast Nusrat Fateh Ali Khan ook New Order, The Fall, Penguin Cafe, Toots & The Maytails als Thomas Mapfumo en Tabu Ley Le Rochereau te vinden waren.

Het concert van Nusrat Fateh Ali Kahn en zijn band op Womad verkregen een mytische status, puur ook omdat de reacties op het concert zo buitenissig goed waren en opnamen nooit ergens te horen waren. Met het verschijnen van Live at Womad 1985 nu dus eindelijk wel en alles wat er destijds over gezegd werd is helemaal waar. Het zijn magische opnamen….

Op Womad, waar het publiek toch echt al wel gewend was aan volledig andere klanken, uit relatief onbekende muzieklanden, bleek de muziek van Nusrat Fateh Ali Khan de zo verrassende wervelwind die het hart sneller deed kloppen. Nusrat had destijds nog nooit buiten voor een ander dan een Aziatisch publiek gespeeld en het publiek was niet bekend met zijn qawwali muziek. Nusrat en zijn band speelden een intense, bedwelmende set waarbij alle elementen van de muziek die Nusrat met zijn band al jaren speelde in (vooral) zijn thuisland frontaal in zicht kwam.

Terugluisterend naar de opnamen is het natuurlijk die zo intense en krachtige prachtstem van Nusrat die er gelijk weer inhakt maar die basis van harmonica en tabla waarover de melodieën, gecombineerd met die overweldigende samenzang, klinkt al net zo overweldigend. En de opbouw, volgens de Soefi manier in volle expressie, blijft die onnavolgbare verovering en vervoering tot gevolg te hebben. Dit is muziek in de qawwali traditie (muziek volgens de eeuwenoude soefi traditie) die nooit eerder zo indrukwekkend in de westerse wereld naar voren kwam. Sindsdien ook nooit meer zo te horen is geweest.

Nusrat Fateh Ali Khan trad op het festival om middernacht op waarbij hij en de muzikanten uit zijn band zich in twee rijen op de kleden neervlijden en gekruisbeend hun muziek brachten. Van de uren muziek die er werden gespeeld zijn nu uiteindelijk 4 tracks vrijgegeven die vanaf de analoge tapes voorzichtig gerestaureerd en gemastered werden in de Real World studio’s.

Alle vier de tracks zijn intens en geestverruimend en behoren tot het allerbeste dat de muziekgeschiedenis heeft voortgebracht. Met het uitbundige en langgerekte Allah Ho Allah Ho als meest indrukwekkende en emotionele. Ongelooflijk hoe de track zich in 21 minuten van losjes opbouwend op en uitbouwt tot super intens met zinderende intentie en passie. Wat een diepe en magische emoties brengt deze track in de mannen boven. En als vanzelf bij de luisteraar.

Het optreden van Nusrat op Womad was de voorbode van een jarenlange samenwerking met het door Peter Gabriel in 1989 gestarte Real World Records die met een lange reeks succesvolle albums van Nusrat een wereldwijd fenomeen maakte en hem liet samenwerken met nieuwe muzikale helden als Eddie Vedder (voor de briljante soundtrack van de film Dead Man Walking) en Jeff Buckley. Nusrat overleed op de veel te jonge leeftijd van 48 jaar in 1997.

Met Live At Womad 1985 is een uitzonderlijk en legendarisch concert nu eindelijk voor een groot publiek beschikbaar gekomen. Peter Gabriel en Real World Records hadden zich geen beter 30 jarig jubileum geschenk kunnen wensen.

Foto’s: Andrew Catlin & Jak Kilby