What’s Going On? van Normil Hawaiians is eigenlijk totaal niet terug te leiden naar het heden. Niet vreemd als je nagaat dat dit een vergeten experimentele postpunk plaat is uit 1983. En dat hoor je absoluut terug. Niet zozeer een gemakkelijk album, maar wel een die gedoemd is om ten onder te gaan. Nadat het label Illuminated Records de opnames heeft afgerond, en het resultaat klaar voor release is, komt naar buiten dat het label vanwege financiële tekortkomingen dreigt om te vallen. Hierdoor is het onmogelijk om aan de promotionele verplichtingen te voldoen, en de band wordt met iets meer dan een handvol platen, ongeveer 250 stuks aan exemplaren opgescheept. Platenzaken zijn met de ondergang van Illuminated Records bekend, en tonen wantrouwig gedrag naar de band. Met als gevolg dat What’s Going On? niet in de winkels terug te vinden is. Upset The Rhythm is in bezit gekomen van de mastertapes en besluit on ruim 35 jaar later de band een herkansing te gunnen. Met het nodige aan bonusmateriaal wordt de speellengte van een kleine drie kwartier opgerekt tot ruim zeventig minuten.

Normil Hawaiians wisselt regelmatig van bezetting. De enige constante factor is zanger en gitarist Guy Smith. Rond het opnameproces van de plaat is het een komen en gaan van bassisten. Wel blijven gitarist Simon Marchant, drummer Noel Blanden en Mark Tyler op synthesizer toen stabiel aanwezig. Wat hebben we dan de afgelopen 35 jaar gemist? What’s Going On? opent de plaat met het minimale Quiet Village, waar bezwerende woordloze klanken een onheilspellend vervolg aankondigen. Martin plaatst zichzelf direct terug in de postpunk van begin jaren tachtig. Dromerige geluidsgolven die bestuurd worden door de strakke monotone drum en in hysterisch gitaarspel uitmonden. Alleen al om deze track is het prettig om met de band kennis te maken. De leegte, maar ook de onzekerheid van het Thatcher tijdperk komt hierin volledig tot bloei.

Toch wil het allemaal niet volledig tot ontwikkeling komen. De dwarsheid van de band staat daarin centraal. Een anarchistische bloemlezing waarbij er bewust flink in de songs gehakt wordt om maar te provoceren. Korte passages worden met langdradige vreemde geluidscollages afgewisseld. Wat enigszins nog doorgaat voor een track wil net teveel zoals het gesproken Louise Michel, de ongecontroleerde ritmischeavant-garde kant opgaan Baanbrekend is het ook niet te noemen, daarvoor bakken bands als Public Image Ltd. en Wire al de bouwstenen. Nee, echt veel heb je hieraan niet gemist.

Van het bonusmateriaal overtuigd de als single verschenen Outpost wel. Prachtige donkere wave klaagzang waar de instrumentatie er een aangenaam zwart randje omheen legt. De bas stuwt het op het juiste moment nog extra op, waarna de aarzelende drums het vakkundig afmaken. Ook Oggere, waarin weer die bas een prominente rol vervult mag er wezen. De live opnames van de afgelopen jaren waarmee afgesloten worden, laten wel een groei horen. Als het materiaal opnieuw door de kernleden onder handen wordt genomen, verbaast het waarschijnlijk met soepele lopende songstructuren. De spoken words van Louise Michel krijgen met de verbitterende voordracht meer daadkracht. Ook de rockende versie van Big Lies komt meer tot zijn recht. Feit is wel dat dit een mooie ontwikkeling is. De belangstelling naar oud werk van postpunk bands is blijkbaar erg groot. Dan liggen er in Nederland talrijke platen klaar die een kans verdienen om opnieuw uitgebracht te worden. Al is het alleen maar om het publiek met Nasmak, De Div of The Tapes kennis te laten maken.