Nits
Malpensa
Compromisloos is een woord dat op vele Nits-platen van toepassing is, ook op Malpensa, het jongste pareltje aan het lange snoer van glimmers van de band. Henk Hofstede, Robert Jan Stips en Rob Kloet gaan niet voor het grote gebaar, niet voor het gemakkelijk scoren. Ook anno 2012 houden de heren de meeste nummers ‘klein’, de luisteraar dwingend aandacht te geven aan de vele fijne details die de muziek en teksten herbergen. Ook de hoes van dit 25e album kent geen opsmuk. Drie oudere muzikanten, gevangen in het Hollandse noorderlicht.
Na de Strawberry Wood-tournee hielden de Nits zich enige tijd bezig met muziek in de stijl gebaseerd op hun inspiratiebronnen, Kraftwerk en XTC. Dit voerde de band terug naar hun beginjaren, toen ze met albums als Tent, New Flat en (deels) Work een soort ‘nieuwe strakheid’ nastreefden. Dit leverde destijds muziek op die wat unheimisch en kouder was, zonder dat er sprake was van onpersoonlijke abstracties. Op Malpensa komt dit weer een aantal malen terug. Drumloops konden zomaar ineens de basis van een nummer vormen, in plaats van bijvoorbeeld gitaar.
De single Love Locks, deels gebaseerd op de hangslotjes van geliefden op de Keulse Hohenzollernbrug, is een soort organische technopop. Beeldend, verheven, ruimtelijk en prikkelend, met een soms opvallend laag zingende Hofstede. Is het een logische single? Nee, dat niet. Het is er een voor de goede verstaander. Het kalme, fraaie Blue Things, is ook op een subtiele, repetitieve beat gestoeld en roept beelden op van dwarrelende sneeuw. Schwebebahn is Duitstalige technopop. De beelden zijn zwart-wit: Berlijn in de winter, John F. Kennedy, Willy Brandt. Met de zomer in Wuppertal en de lokale zweefbaan komt er kleur in het nummer. De fraaie synths van Stips en de Kraftwerkachtige slotminuut geven extra cachet. Thing Thing, gezongen door Robert Jan Stips, is een andere nummer dat wat doet denken aan de Nits van de eerste helft van de jaren tachtig. Koel, experimenteel en poppy tegelijk. Een mooie rol voor piano, gitaar en bas. Rijk, maar bij lange na niet vol. Iets wat de Nits als geen andere band beheersen.
Verderop creëren de Nits romantische pop, gelardeerd met licht-industriële effecten, ragfijne percussie en een melancholieke viool (Minus Second Floor). De band doet Egypte aan in Five Fingers, een song met een lekkere kadans en mysterieuze sferen. Big Black Boats toont het perspectief van een vuurtoren in een stormnacht, is grimmiger, vervreemdend en bijzonder origineel.
Een aantal keren klinken de Nits wat voller, wat conventioneler zonder aan orginaliteit in te boeten: Bad Government And Its Effects On Town And Country werd gebaseerd op een Italiaanse muurschildering uit de veertiende eeuw en handelt over slecht bewind. Het nummer, dat toewerkt naar een lange climax van trompet en toetsen, werd opgenomen in de analoge wereld van studio Kytopia in Utrecht, een wereld die de bandleden terugbracht naar hun jonge jaren. Een gastrol is weggelegd voor Kyteman. In een verkorte versie zou deze track een singlekandidaat kunnen zijn. Ook Man On A Wire is een kandidaat voor de media. Een prachtig, beeldend nummer over een koorddanser in Manhattan. Heerlijke orgeltjes en mooie melodielijnen; een hoogtepunt.
De ‘start-stop’-pracht van Paper brengt rust na de uitspattingen van Bad Government… Het vormt de bevredigende afsluiting van een album dat, net als zovele voorgaande Nits-platen, de band niet veel nieuw publiek meer zal opleveren. Daarvoor is de band te subtiel en komen er te weinig pakkende refreintjes voorbij. Malpensa is echter wel een plaat die de vele Nits-volgelingen in Europa weer flink wat fraai luistervoer biedt. Enige onthaasting is wel geboden maar daar wordt niemand slechter van.