×

Recensie

Jazz

11 maart 2016

Nik Bärtsch Mobile –

Continuum

Geschreven door: Philippe De Cleen

Uitgebracht door: ECM

Continuum Nik Bärtsch Nik Bärtsch Mobile Jazz 4.5 Nik Bärtsch Mobile – Continuum Written in Music https://writteninmusic.com

De uit Zürich afkomstige Nik Bärtsch is misschien wel een van de meest fascinerende en opmerkelijke figuren in de jazzwereld. Als de Zwitserse toetsenist/componist niet bezig is met zijn verschillende muzikale projecten (solo, met zijn akoestische Mobile project of met zenjazz-funksensatie Ronin waarmee hij de laatste jaren uitgebreid tourde), dan werkt hij voor het label Ronin Rhythm Record, Club Exil of cureert hij mee muziekfestivals als Apples And Olives (Zürich). Een bezige bij dus, die de laatste paar jaren tijd vrijaf nam om zich te focussen op het familieleven, muziekonderwijs en een welverdiende afstand te nemen van het erg veeleisende tourleven. Met het nieuwe, op prachtlabel ECM uitgebrachte Continuum levert Bärtsch’ Mobile project een uitzonderlijke prestatie die ook live ongetwijfeld meer dan de moeite is om mee te maken.

Continuum is allereerst de vervulling van hogere ambities voor het in 2014 heropgestarte Mobile project met kernleden Sha op (contrabas)klarinet, drummer Kaspar Rast en nieuwe drummer Nicolas Stocker die ook tuned percussie op zich neemt, een ensemble waarmee Bärtsch eerder al onder meer het album Ritual Groove Music (2004) en Aer (2006) opnam. Nadien volgde het Ronin project waarmee hij tussen 2006 en 2012 vier albums uitbracht, waarvan Ronin Live (2012) het meest recente is.

En nu is er Continuum, een album dat zich kenmerkt door veeleisendheid, discipline en creatieve vrijheid als tegengewicht. Op dit album herwerkt hij composities uit de Ronin catalogus en levert hij ook twee nieuwere nummers (Modul 29_14 waarmee het album opent, Modul 60). Bovendien neemt hij een risico door het collectief tijdens drie stukken te voorzien van een strijkkwartet, die het geheel een zekere delicate elegantie geeft.

Ritualistische groovemuziek, zo zou je het zoals Bärtsch kunnen omschrijven. Maar het is veel meer dan dat alleen natuurlijk. Er zijn de onmiskenbare Japanse invloeden. Er zijn de diepe, donkere, hamerende drumslagen. De complex ritmische en percussionele elementen die de basislaag vormen voor de knappe interactie tussen piano en (contra)basklarinet en die aangevuld met Mobile Extended (Etienne Abelin, Ola Sendecki, David Schnee op violen en Ambrosius Huber en Solme Hung op cello) voor een uiterst dramatisch effect zorgen. Dat levert een uiterst bezwerend geluid op waartegen je als luisteraar geen enkel emotioneel verweer hebt. Ritme, groove en tijd vormen een fascinerend geheel en lijken elkaar blindelings te vinden.

Het is een verkenning van moderne (akoestische) kamermuziek die een zekere organische, spiraalvormige flow heeft. Een continuum van muziek die elke keer nieuwe invalshoeken, nieuwe ideeën laat zien en horen. En dat is net het kenmerk van grote kunst. Dat merk je deels ook op aan de hoes die vaag naar het werk van Mark Rothko verwijst (zwart en rood die in elkaar lijken over te gaan).

Hoewel Continuum bij meerdere beluisteringen ogenschijnlijk statischer lijkt te klinken dan de Ronin albums, horen we een erg progressief Europees jazzgeluid. Hedendaags, maar evengoed sterk geworteld in de diepe, langdurige bestudering van de muziekgeschiedenis (Ligeti, Stockhausen,..).

Het meest van al hoor je echter de jarenlange ervaring van Bärtsch & co die een erg consistent verhaal oplevert. Haast een nieuwe visie op de creatie van muziek, onder meer door het complexe spel van ritmiek en harmonie. Modern, maar waar het ritualistische even goed het sacrale in

herinnering brengt. Het geluid is onmiskenbaar dat van Bärtsch, al exploreert hij hier met een uitgebreid collectief nieuw terrein door hoofdzakelijk ouder werk te herinterpreteren vanuit het perspectief van nieuwe, wisselende contexten en een nieuwe, creatieve visie. Continuum is wat ons betreft een grootse terugkeer van Bärtsch op de muziekscène. De kracht zit ook in het gegeven dat hij de experimentelere, hypnotiserende zenjazzperformances van Ronin economiseert en meer toegankelijker maakt. Er treedt nadrukkelijk een collectief naar voren dat niet alleen zichzelf, maar ook het publiek uitdaagt. Om al die redenen loont het ongetwijfeld meer dan de moeite om de erg bezwerende live presentatie van het album mee te maken.



  1. Modul 29_14
  2. Modul 12
  3. Modul 18
  4. Modul 5
  5. Modul 60
  6. Modul 4
  7. Modul 44
  8. Modul 8_11