Vijf jaar geleden inmiddels maakte de Zuid-Afrikaanse zanger Nakhane Mahlakahlaka, kortweg Nakhane, indruk met het door Ben Christophers (wie kent zijn eigen album My Beautiful Demon uit 1999 trouwens nog?) geproduceerde album You Will Not Die. Nakhane bleek niet alleen een begenadigd zanger en liedjesschrijver, maar een veelzijdig kunstenaar, een multimedia artiest want van zijn hand was in 2015 ook een roman, Piggy Boy’s Blues, verschenen, overigens onder de naam Nakhane Touré, met een achternaam die inderdaad een hommage was aan de Malinese artiest Ali Farka Touré. Ook het debuutalbum Brave Confusion uit 2013 kwam onder die naam uit. In de bekroonde film The Wound uit 2017 speelde Nakhane een van de prominente rollen. De film zorgde in Zuid-Afrika voor de nodige controverse, aangezien het thema van homoseksualiteit binnen de Xhosa gemeenschap niet overal in goede aarde viel.

Het album You Will Not Die is een meeslepende weerspiegeling van Nakhane’s jeugd. Een verwerking van het opgroeien in een zwaar gelovige familie, met homoseksualiteit als een groot taboe, wat zelfs leidde tot verplichte deelname aan een conversietherapie. Het album is heftig, zwaar, maar zeker niet deprimerend. Zijn oma, die hem opvoedde, wordt zelfs liefdevol bezongen in Star Red: ‘Not the one who’d borne me / But the one who loved me / The one who brought light / And was beaming with pride’. Star Red was niet alleen de bijnaam van Nakhane’s oma, maar inmiddels worden de nieuwe liedjes, veelzeggend genoeg, uitgebracht bij Star Red Music Ltd.

Was You Will Not Die een Zuid-Afrikaanse catharsis, bij het verschijnen van dat album was Nakhane inmiddels al woonachtig in Londen, in eerste instantie door de liefde, maar ook omdat de Britse hoofdstad een betere uitvalsbasis leek in de muziekwereld. You Will Not Die was een afsluiting van een periode. Een van de bonusnummers op de deluxe editie van het album, New Brighton, een duet met ANOHNI, straalde een sterke overlevingsdrang uit: ‘Never live in fear again, no, never again’.

Vervolgens leidde in de afgelopen vijf jaar de lockdowns tijdens coronapandemie bij Nakhane tot zelfreflectie, tot zelfonderzoek. Waar sta ik? Wie ben ik? Via berichten op sociale media werd duidelijk dat Nakhane veel aan het lezen was. Boeken over seksualiteit en identiteit. Langzaam maar zeker groeide het besef non-binair te zijn. De persoonlijke ontwikkeling die Nakhane heeft doorgemaakt, resulteert nu in een compleet andere vibe. Nakhane was vastbesloten om nu geen trage, sombere liedjes te schrijven. Bastard Jargon is dan ook de trauma’s voorbij. Het is een dansplaat over leven, liefde en seks. Geschreven vanuit ritmes. Maar laat er geen misverstand over bestaan, de teksten zijn beslist niet minder persoonlijk dan op de vorige albums. Zo is You’ve Got Me (Living Again) een liedje voor steun en toeverlaat Christopher: ‘When all is askew / You set it straight, you do / And though my friends are few / I can count on you / ‘cause you’ve got me living again’.

Bastard Jargon is gedeeltelijjk geproduceerd door Nile Rodgers, wat niet heeft geleid tot een typisch Chic sausje. Integendeel, het album is nadrukkelijk de artistieke visie van Nakhane zelf. Ook de andere producers, waaronder John Congleton en Emre Turkmen, staan volledig in dienst van Nakhane. Het frisse en luchtige openingsnummer The Caring, met een funky gitaarlick van Nile, straalt een nieuwe levenslust uit, die nadrukkelijk laat horen dat Nakhane verder is gegaan met zijn leven. De duisternis van het verleden heeft plaats gemaakt voor licht: ‘I was so full of light / I was blinding / I was open and bright / Who would deny me’.

Tell Me Your Politik was vorig jaar de spectaculaire eerste single. Compleet met saxofoonbreak van Shabaka Hutchings en een opzienbarende rap van Moonchild Sanelly, moest het nummer met zijn stampende beat klinken als een roedel wolven. De videoclip, beïnvloed door de Franse queer filmklassieker Beau Travail uit 1999, refereert aan mannelijkheid en sensualiteit, terwijl in de tekst nadrukkelijk de vraag wordt gesteld of je je had overgegeven aan iemand, als je diens afwijkende politieke denkbeelden had geweten. Waarmee het persoonlijke meteen ook politiek wordt: ‘You can kiss me if you want to / I wouldn’t say no / And touch me if you want to / How could I say no? / But first you gotta tell me your politik‘.

Het verleden en met name dat van familieperikelen komt nog wel om te hoek kijken in een nummer als My Ma Was Good, alhoewel Zuid-Afrikaanse housemuziek hier voor verlichting zorgt. Het merendeel van het album gaat echter over het heden, waarbij Nakhane niet schroomt om ook eigen tekortkomingen te benoemen. De zinsnede ‘the problem is me‘ komt zelfs in de tekst van twee nummers voor, The Conjecture en Standing In Our Way.

In het ingetogen Hold Me Down klinkt de nieuwe Nakhane het meest sensueel en komt de innerlijke Marvin Gaye het meest prominent naar buiten. De titel van Hear Me Moan spreekt ook voor zich, maar het schaamteloos kunnen genieten van zijn seksualiteit had de jonge Nakhane natuurlijk niet voor mogelijk gehouden: ‘I did not envision / That I would be allowed / A glimpse of such a vision / Without contrition’.

Het meest uitbundige nummer en het onbetwiste prijsnummer is toch wel Do You Well, een aanstekelijk en onweerstaanbaar duet met Perfume Genius. In een ideale wereld had dit een grote hit kunnen (nee, moeten!) worden. De gebrekkige promotie van het Franse platenlabel heeft zeker niet geholpen, wat overigens ook geldt voor het hele album, dat eind maart vrijwel geruisloos is verschenen.

Met Bastard Jargon heeft Nakhane een album gemaakt waarop het queer zijn wordt gevierd, zowel muzikaal als tekstueel. De openhartige teksten op wat Nakhane zelf een existential sex album noemt en de toch ook best wel expliciete videoclips van Tell Me Your Politik en Do You Well, vormen waarschijnlijk een belemmering voor acceptatie door een breder publiek. Laten we hopen dat Nakhane de kans krijgt om ergens dit jaar nog enkele optredens in Nederland te verzorgen, want ook op het podium is Nakhane zeer de moeite waard.