×

Recensie

Metal

11 september 2020

Metallica

S&M2

Geschreven door: Marcel Hartenberg

Uitgebracht door: Blackened Recordings

S&M2 Metallica Metal 3.5 Metallica – S&M2 Written in Music https://writteninmusic.com

Het is alweer meer dan twintig jaar geleden dat Metallica samenwerkte met het San Franscisco Symphony voor de eerste editie van S&M. Michael Kamen schreef destijds de arrangementen en dirigeerde bij de concerten het orkest. Michael Kamen was er niet meer om de honneurs waar te nemen en de baton te zwaaien, die eer viel ten deel aan Edwin Outwater. Zowel hij als Michael Tilson Thomas werkten samen met Bruce Coughlin om de arrangementen nog eens goed door te nemen en hier en daar aanpassingen door te voeren. Wat in 1999 door critici werd opgemerkt, was de manier waarop orkest en band vooral naast elkaar leken te spelen: een klassiek orkest dat naast een band speelt, weliswaar richten ze zich op dezelfde composities maar niet als één geoliede machine samen aan het werk.

Waar Lars Ulrich zich wellicht meende te meten aan zijn helden, Deep Purple, die in 1969 succesvol met het Royal Philharmonic Orchestra samenwerkten aan Concerto For Group And Orchestra. was het resultaat veel minder een synergetisch geheel. Groot verschil tussen de beide projecten was dat Deep Purple in toetsentovenaar Jon Lord een componist had die het werk dusdanig schreef dat het naadloos paste voor beide gezelschappen én die er één geheel van wist te maken; Metallica moest het hebben van de bewerking van hun nummers naar arrangementen voor een orkest. Veeleisender misschien omdat het bij ieder nummer maar de vraag is hoe het uitpakt. Zoals gezegd, critici stipten dat in 1999 als aandachtspunt aan. Hoe is het nu twintig jaar later met de beleving van de synergie?

Zoals te doen gebruikelijk opent het concert met The Ecstacy Of Gold, waar de band al sinds 1983 mee opent. Dat is nu niet anders. Niet dus nu plots als hommage aan Ennio Morricone opgenomen; Ennio overleed pas dit jaar. Voor Metallica vooral de ideale opener en het werk bij uitstek om mensen voor te bereiden op een concert van Metallica. Het orkest weet er raad mee. Dan sluit Metallica aan met The Call Of Ktulu, de instrumental van Ride The Lightning die, ook zonder orkest, al heel vol en ruimtelijk klinkt. De band is goed op dreef en hier sluiten orkest en band goed op elkaar aan. Het orkest lijkt iets dichter op de huid van de band te zitten en dat geeft een goed gevoel. De mystiek van het nummer vindt zijn thuis bij het orkest. Al met al een fraaie uitvoering van de klassieker.

Daarna is het de beurt aan For Whom The Bell Tolls, eveneens van Ride The Lightning, dat in de studio destijds al een showcase was ook voor het geweldige baswerk van Cliff Burton. Zijn opvolgers Jason Newsted eerder op S&M en nu Robert Trujillo stellen evenmin teleur. De combinatie werkt ook hier over het algemeen goed. Ook hier past het orkest beter op wat de band sluit. The Day That Never Comes was niet eerder te horen op S&M, Death Magnetic was immers ook nog niet uit. Het nummer lijkt wel geschreven te zijn voor het samen spelen met orkest; dat werkt hier ook uitstekend. Althans, tot het moment dat het nummer zijn instrumentale versnelling krijgt. Op het moment dat dat gebeurt, gaat er iets mis met het drumwerk van Lars. In zijn enthousiasme gaat het tempo steeds verder omhoog én, al hoort er een versnelling in het nummer, het klinkt echt alsof hij hier er naast zit. Jammer, want juist in dit nummer is het tempo van het drumwerk mede een bepalende factor.

Met The Memory Remains horen we weer een nummer dat we ook al tegenkwamen op S&M. Je kunt zeggen dat de band vertrouwt op wat er destijds goed ging, maar met een doublure van 11 nummers over de twee live sets afgezet tegen het complete repertoire van Metallica is dat wel wat veel. De band heeft meer nummers in de catalogus die in aanmerking komen voor een uitvoering met orkest. Een alternatieve setlist zonder doublures had met hun catalogus zeker gekund terwijl er dan toch ook aandacht was geweest voor klassiekers uit het rijke verleden van de band. Denk aan Fade To Black  en Creeping Death (ook van Ride The Lightning), Orion, Welcome Home (Sanitarium) en The Thing That Should Not Be van Master Of Puppets of Harvester Of Sorrow en To Live Is To Die van … And Justice For All… Dat zijn dan nog redelijk voor de hand liggende keuzes, maar hoe uitdagend zou het voor band en orkest zijn geweest om bijvoorbeeld samen de tanden te zetten in The Four Horsemen of Motorbreath van het debuut?

Er worden ook nieuwe nummers toegevoegd, dat zeker. Zo komen we drie nummers tegen van Hardwired… To Self-Destruct en is er ook nog een tweede van Death Magnetic, in de vorm van The Unforgiven III. De nieuwe nummers zijn sterk gearrangeerd; zelfs het nummer van St. Anger klinkt hier wonderlijk goed. Het klinkt alsof de nieuwe arrangementen puntiger zijn, nauwer aansluiten op de muziek en, voor zover dat mogelijk is, misschien iets minder bombastisch van aard zijn. De toevoeging van het orkest maakt dat de nummers van het laatste studio album in ieder geval meer kleuring bieden dan de oorspronkelijke versie. Moth Into Flame gaat er meer door ademen, Halo On Fire verandert ook van log monster in een meer open klankbeeld.

Het is mooi dat de band zich nu meer gelijkwaardig voelt aan het orkest en dus minder terughoudend op het podium staat met het orkest dat hier echt wel laat horen wat het in huis heeft. Niet alleen zorgdragend voor prima arrangementen, maar het orkest klinkt gedreven in wat het doet. En dat is soms best hard werken, want Halo On Fire anders laten klinken, dat vraagt zowat ook om de band op sleeptouw nemen. De vraag is in hoeverre de band dat qua energieniveau per se nodig heeft; de aftrap is krachtig genoeg en doet je denken, allicht, aan tijden van weleer. Als we halverwege de show zijn, lijkt al dat enthousiasme echter vooral in orkest en publiek te zitten. Het is stoer dat de band het orkest de ruimte geeft de fans ook op echt klassiek werk te trakteren. Gewoon even een stukje Prokofiev, The Enemy God And The Dance Of The Dark Spirits, als voorbeeld van hoe er al veel eerder heavy muziek gemaakt werd. Daarna speelt Metallica nog een stukje klassiek mee in The Iron Foundry van Mosolov. Als intermezzo zeker aangenaam. Vooral omdat het laat horen hoeveel avontuurlijker samenwerking tussen rock en klassiek kan zijn.

Twee zaken zijn zeker nog de moeite van het noemen waard. James gaat de uitdaging aan The Unforgiven III alleen met het orkest te brengen. Dat is een dappere keuze van de man die het toch niet per se van zijn vocale acrobatiek moet hebben. Het is een van de nummers waarin hij, zeker in de studio, zijn stem de ruimte weet te geven. Als hij niet zijn verbeten aanpak zoekt, als hij het gewoon open zingt, net als later ook in Nothing Else Matters, dan komt zijn stem feitelijk het beste tot zijn recht. De avond van de opname was James niet meer helemaal top bij stem, of, en dat is niet te hopen, de slijtage op zijn stem komt steeds nadrukkelijker naar voren. Nee, het is verre van vals, maar het is duidelijk hoorbaar dat het hem moeite kost het nummer zorgvuldig te zingen. De afgebeten klanken overheersen. Wel jammer eigenlijk. Mooi dat het orkest daar de blazers de ruimte geeft. Een aardige toevoeging aan het nummer.

En dan is er nog de uitvoering van (Anesthesia) Pulling Teeth, de bassolo die door de veel te jong overleden Cliff Burton werd gespeeld op Kill ‘Em All. De solo werd gearrangeerd door Scott Pingel, die de solo hier de perfecte symbiose laat zijn tussen de S en M. Ga er maar aan staan met je contrabas. Een strak uitgevoerde solo die de geest van Cliff ademt en die daarmee een stukje tijdloosheid brengt. Tegelijkertijd zegt het veel dat dat een van de hoogtepunten van het album is. Misschien is dat het ook wel: Metallica gaat in herhaling. Niet alleen met het project dat ze hier herhalen en waar ze zeker wel krediet voor verdienen. Maar het is voor een belangrijk deel een herhaling van eerdere zetten. De aftrap van het geheel klinkt energiek, gedreven, de band racet de startblokken uit alsof ze zich zelf opnieuw willen bewijzen. Dat belooft. Zeker omdat orkest en band nauwer op elkaar aan lijken te sluiten. Met de keuze van nummers van zowel St. Anger als van Hardwired… To Self-Destruct voegt de band weliswaar iets toe aan die nummers, maar naarmate we verder in de set komen, is het vooral het orkest dat de energie weet vast te houden.

Hoeveel spelplezier de band wellicht ook had tijdens de optredens, de scherpte in het spelen van klassiekers als One, Master Of Puppets en Enter Sandman lijkt beduidend minder dan bij de start van het concert. Die scherpte lijkt dan vooral minder te zijn bij de solo’s van Kirk en bij het drumwerk van Lars. Als het recept voor over twintig jaar is dat dezelfde elf nummers op S&M3 terecht gaan komen, dan is het niet gek als metaalmoeheid toeslaat. Met alle credits voor de band dat ze het nog een keer hebben aangedurfd en voor het orkest dat ze zich zo energiek laten horen tijdens het concert, het recept vraagt niet om doorlopende herhaling. En ja, dat ze meesters zijn in de kunst van het herhalen van zetten, dat hoeven ze na deze release ook niet opnieuw te bewijzen. Tegelijkertijd, is er enige aanleiding voor of enige mate van urgentie? De fans blijven dit ook gewoon weer mooi vinden. Misschien is dit Covid-jaar niet het meest inspirerende dat muzikanten kan overkomen, maar het zou mooi zijn als we nog een keer een fris klinkend, rauw, onversneden en origineel Metallica album tegemoet zouden kunnen zien. Het concept van orkest en band biedt daar de ruimte voor; het vraagt tegelijkertijd om meer durf en breken met wat vertrouwd is.

 

 

 

 



  1. The Ecstasy Of Gold
  2. The Call Of Ktulu
  3. For Whom The Bell Tolls
  4. The Day That Never Comes
  5. The Memory Remains
  6. Confusion
  7. Moth Into Flame
  8. The Outlaw Torn
  9. No Leaf Clover
  10. Halo On Fire


  1. Intro To Scythian Suite
  2. Scythian Suite, Opus 20 II:
  3. The Enemy God And The Dance Of The Dark Spirits
  4. Intro To The Iron Foundry
  5. The Iron Foundry, Opus 19
  6. The Unforgiven III
  7. All Within My Hands
  8. (Anesthesia) Pulling Teeth
  9. Wherever I May Roam
  10. One
  11. Master Of Puppets
  12. Nothing Else Matters
  13. Enter Sandman